Choroby roślin
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Kanciasta plamistość liści truskawki / Joanna Puławska
(Truskawka, Malina, Jagody 2015 nr 4, s. 30)
Kanciasta plamistość liści truskawki to choroba wywołana przez bakterię Xanthomonas fragariae, która jest uznawana za patogen kwarantannowy i zgonie z Ustawą o ochronie roślin z 18 grudnia 2003 roku jest objęta obowiązkiem zwalczania. W UE kwestia zabezpieczenia upraw przed tą infekcją jest regulowana przepisami prawnymi, których stosowanie ma na celu zapobieżenie wprowadzaniu organizmów szkodliwych i ich rozprzestrzenianiu (Dyrektywa Rady 2000/29/WE z 8 maja 2000 r. oraz dyrektywy szczegółowe).
Kanciasta plamistość liści truskawki objawia się w postaci niewielkich, czerwono-brunatnych plan umiejscowionych na spodniej stronie liści, które mogą zwiększać swoją powierzchnię. Z czasem zaczynają pojawiać się duże nerkozy, a czasami również ciemne, uwodnione unerwienia liści. Charakterystyczne przeświecające plamy na liściach, oglądane pod światło, są ważną cechą diagnostyczną choroby. Skutkiem wystąpienia tej infekcji jest ograniczenie wzrostu roślin i zmniejszenie plonów. Najczęściej nie wyniszcza ona całych roślin.
Patogen zimuje w resztkach roślinnych lub na powierzchni innych liści. Nie ma zdolności przeżywania w glebie bez rośliny-gospodarza. Zakażenie następuje poprzez szparki i zranienia. Nerkozom rozwijającym się na liściach i innych częściach roślin może towarzyszyć wyciek bakteryjny, który może powodować infekcje wtórne. Rozwojowi bakterii sprzyja wysoka wilgotność. Rozprzestrzenianie się patogena na plantacji zachodzi za pośrednictwem deszczu, nawadniania z użyciem deszczowni, wiatru oraz zainfekowanego materiału roślinnego.
Zdarza się, że porażone rośliny nie wykazują objawów chorobowych. Ochrona przed chorobą obejmuje szeroko rozumianą profilaktykę. W przypadku zakażenia należy usunąć i spalić porażone rośliny, a do pielęgnacji używać wydezynfekowanych narzędzi. Zaleca się również stosowanie zmianowania oraz zastąpienie nawadniania plantacji za pomocą deszczowni, nawadnianiem kroplowym. Obecnie żaden z preparatów chemicznych zarejestrowanych w Polsce nie jest przeznaczony do ochrony truskawki przed kanciastą plamistością liści.
Oprac. Joanna Radziewicz
Choroby zagrażające borówce wysokiej / Beata Meszka
(Jagodnik 2015 nr 3, s. 74-77)
Wśród podstawowych czynników, które decydują o występowaniu chorób, obok wielkości źródła infekcji i podatności odmiany, wymienia się warunki atmosferyczne. Ze względu na nasilenie chorób na niektórych plantacjach borówki wysokiej w ubiegłym roku, zwłaszcza szarej pleśni i antraknozy, należałoby liczyć się raczej z dużym źródłem infekcji na obecny sezon wegetacyjny.
Ważnym elementem skutecznej ochrony jest właściwa diagnostyka chorób, która dość często stwarza poważne trudności i to nie tylko producentom. Rośliny sadownicze są stale narażone na stresy powodowane przez czynniki biotyczne (grzyby bakterie) i abiotyczne (oddziaływanie pestycydów, wody, światła, temperatury)
Wiele chorób można rozpoznać po oznakach etiologicznych widocznych na powierzchni chorej rośliny w postaci charakterystycznych utworów patogenu, np. zarodnikowanie, grzybnia, owocniki itd. Jednak dla wielu chorób, zwłaszcza dających objawy na pędach (zamieranie pędów borówki wysokiej, zgorzel pędów) i liściach (rak bakteryjny, antraknoza, alternarioza) postawienie odpowiedniej diagnozy, bez wykonania analiz laboratoryjnych obejmujących izolację i hodowlę organizmu na podłożach sztucznych, jest praktycznie niemożliwe.
Do ochrony roślin przed chorobami powodowanymi przez grzyby stosuje się głównie środki chemiczne. Ważnym czynnikiem ograniczającym ich występowanie są jednak zabiegi pielęgnacyjne, właściwa agrotechnika, unikanie zbytniego zagęszczania roślin na plantacji, prawidłowe, zgodne z analizami gleby, nawożenie, unikanie niedożywienia roślin, odpowiednie nawodnienie ograniczają rozwój wielu chorób, wycinanie porażonych pędów, ściółkowanie plantacji lub uprawa na podwyższonych zagonach.
Borówka wysoka szczególnie narażona jest na: infekcje wywoływane przez patogeny doglebowe, np. rodzaju Phytophthora, zgorzel pędów, czy zamieranie pędów.
W zapobieganiu zamierania pędów bardzo istotna jest profilaktyka oraz terminowe wykonywanie zabiegów chemicznych w okresie kwitnienia. Obecnie do ochrony borówki przed szarą pleśnią zarejestrowane są środki: Signum 33 WG, Switch 62,5 WG, Rovral Aquaflo 500 SC oraz preparat biologiczny Polyversum WP. Środki te ograniczają jednocześnie występowanie innej groźnej choroby, a mianowicie antraknozy.
W ubiegłym sezonie, głównie w ogródkach przydomowych, pojawiła się także rdza borówki (Pucciniastrum vaccinii). Choroba występuje co pewien czas, głównie na plantacjach zlokalizowanych w pobliżu lasów iglastych, w których rośnie choina kanadyjska (Tsuga canadensis) będąca żywicielem pośrednim patogenu. Grzyb poraża głównie liście borówki i może być przyczyną ich opadania. Do odmian odpornych na porażenie należą m.in. 'Bluecrop', 'Collins', 'Earliblue', 'Stanley'; średnio podatne są 'Jersey', 'Herbert', 'Berkeley, a bardzo podatne - 'Coville' 'Pembertori 'Washington'. Ze względu na brak zarejestrowanych środków, poleca się usuwać i niszczyć porażone krzewy borówki.
Oprac. Aleksandra Szymańska
