Zbójnictwo góralskie cz.2
- Szczegóły
- Kategoria: Kultura i tradycje ludowe
Napady zbójnickie
Ofiarami działalności zbójnickiej była najczęściej szlachta. Napady na dwory i folwarki pańskie często były wyraźnymi aktami zemsty krzywdzonych i wyzyskiwanych i miały charakter klasowy. Ich nadrzędnym celem było zabicie znienawidzonego pana lub zarządcy folwarku. Z opublikowanego przez Ludwika Musioła dokumentu, jakim był list księży dekanatu pszczyńskiego do biskupa krakowskiego datowanego na rok 1694 wynika, że także księża nie cieszyli się szczególną sympatią zbójników. Można w nim przeczytać między innymi: „Niewątpliwie wiadomem jest Waszej Wysokości, jakich prześladowań i szyderstw doznali wielebny kler oraz kościoły diecezji krakowskiej ze strony świętokradzkich zbójników […] Najbardziej myśmy przez nich cierpieli, którzyśmy przez całe lato aż do tej chwili, opuszczając nasze probostwa, chronić się musieli do najbliższych miast, czy to ukrywać po polach lub też gdzie indziej, a to dla ratowania życia lub też uchronienia mienia czy też sprzętów kościelnych, z widoczną szkodą dla zbawienia dusz nam powierzonych”. Pośrednim dowodem na to, że duchowni byli nękani przez grupy zbójnickie były rabunki kościołów. Jednak zdarzało się też tak, że ofiarami zbójników padali bogaci chłopi, Żydzi, kupcy, kramarze i wszelkiego rodzaju rzemieślnicy, czyli ludzie stosunkowo zamożni. Zdarzały się wypadki, że napadnięty kramarz nie miał pieniędzy i wówczas puszczano go wtedy wolno. Często karawany kupieckie były chronione przez liczną najemną straż i napad na nie był odbierany jako czyn godny uznania i niezwykle odważny.
Ten rodzaj sztuki powstał już w czasach starożytnych a rozwinął się zwłaszcza w XV i XVI w. Łączy ona dzieło artystyczne z rzemieślniczym. Jej wytworem są małe formy artystyczne takie jak: medale, plakiety, medaliony. Wykonywane są głównie z metali i ich stopów, ale również z kamienia, stiuku, materiałów ceramicznych, minerałów i innych materiałów.