Polska czołowym producentem pieczarek

Szczegóły

Kategoria: Rolnictwo w Uni Europejskiej

Polska jest obecnie największym producentem pieczarek w Europie i największym eksporterem tych grzybów na świecie. Wprowadzenie rosyjskiego embarga zmusiło nasz kraj do poszukiwania nowych rynków zbytu. Zwiększyła się sprzedaż tego surowca do Czech i na Słowację. Znaczne ilości pieczarek kupili od nas Włosi, Hiszpanie, Francuzi, Niemcy, Brytyjczycy i Skandynawowie, więc eksport utrzymał się na stałym poziomie.

Uprawa grzybów jest jedną ze znaczących gałęzi produkcji ogrodniczej. W Polsce na skalę towarową uprawia się przede wszystkim pieczarki w dużej części przeznaczone do przetwórstwa i na eksport.

Produkcja pieczarek w Polsce należy do sektora rolnego odznaczającego się wysoką dynamiką rozwoju. Jest to związane z bogatymi tradycjami produkcyjnymi oraz doświadczeniem zdobytym w ciągu ostatniego półwiecza. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że w gospodarce centralnie planowanej branża ta była zdominowana przez sektor prywatny. Również postęp technologiczno-techniczny w produkcji grzybów przyczynił się do wzrostu konkurencyjności krajowej produkcji. Na rozwój tej branży w Polsce wpłynęła wysoka koniunktura objawiająca się wzro­stem popytu szczególnie na rynkach zagranicznych, a także relatywnie niższe koszty w porównaniu do innych krajów europejskich.

Choć powierzchnia uprawy tych grzybów utrzymuje się na podobnym poziomie niewielkiemu wahaniu uległy zarówno wielkości zbiorów, jak i ceny oferowane producentom na rynku. W miarę stabilnie kształtuje się poziom polskiego eksportu pieczarek, który sięga około 60 procent.

Produkcja pieczarek wymaga sporych nakładów finansowych i wysiłku, ale w porównaniu z innymi branżami rolniczymi, zapewnia dość wysokie dochody. Szacuje się, że na terenie naszego kraju funkcjonuje około 5 tysięcy gospodarstw zajmujących się uprawą tych grzybów. Według opinii ekspertów liczba ta ulegnie zmniejszeniu na skutek koncentracji produkcji. Mniejsze gospodarstwa prawdopodobnie ulegną likwidacji, a ich miejsce na rynku zajmą duże przedsiębiorstwa.

Ceny pieczarek w 2014 roku

Rok 2014, zwłaszcza jego druga połowa, charakteryzował się spadkiem cen pieczarek niemal na wszystkich poziomach obrotu towarowego. W dużym stopniu było to wynikiem embarga na polskie produkty świeże w handlu z Rosją. W stosunku do 2013 roku ceny skupu tych grzybów kierowane do sprzedaży detalicznej obniżyły się o około 7 procent.

Za pieczarki eksportowane do krajów Europy Zachodniej i Południowej firmy wywozowe płaciły średnio: w październiku 4,97 zł/kg, w listopadzie 4,70 zł/kg, natomiast w grudniu 4,86 zł/kg, co w porównaniu z tym samym okresem w 2013 roku oznaczało około 8 procentowy spadek. W skupie na eksport do krajów Europy Wschodniej ceny obniżyły się o ponad 10 procent, a w przetwórstwie w zależności od klasy o około 4-6 procent.

W ostatnim kwartale 2014 roku w handlu hurtowym w Polsce średnie miesięczne ceny (5,70 zł/kg, 5,65 zł/kg i 5,77 zł/kg) nieznacznie różniły się od tych uzyskanych w analogicznym okresie 2013 roku, chociaż w porównaniu z cenami hurtowymi pieczarek niemieckich były prawie o połowę tańsze. Na rynkach hurtowych w Niemczech polskie białe pieczarki, w porównaniu z rokiem poprzednim, podrożały o 2 procent, a ich średnia cena kwartalna wyniosła 9,40 zł/kg , natomiast brązowe były tańsze o 3 procent, przy średniej cenie 11,56 zł/kg.

Eksport pieczarek w 2014 roku

Embargo rosyjskie obowiązujące od sierpnia 2013 roku na polskie świeże i przetworzone grzyby spowodowało spadek poziomu eksportu w 2014 roku. W ubiegłym roku ilościowy wzrost krajowego eksportu świeżych grzybów kształtował się na poziomie około 5 procent, ale wartość zwiększyła się tylko o około 2 procent. W przypadku wyrobów przetworzonych przyrost eksportu dotyczył pieczarek konserwowych  (o 17 procent), natomiast w odniesieniu do pieczarek w solance i mrożonych obniżył się odpowiednio o 7 i 3 procent.

W polskim eksporcie prym wiodą grzyby świeże, które stanowią blisko 80 procent ogółu wszystkich wpływów z wywozu tego surowca. W 2014 roku zanotowano spadek cen zarówno pieczarek świeżych (o około 3 procent), jak i konserwowych i w solance (o około 7 procent). Wzrosły natomiast koszty sprzedaży pieczarek mrożonych (o blisko 50 procent) przy spadającym wolumenie eksportu tych produktów. Największy udział w eksporcie wszystkich wyrobów z branży pieczarkarskiej miały kraje UE-15. W związku z zamknięciem dostępu do rynku rosyjskiego duża część świeżych pieczarek była kierowana na Białoruś. W drugiej połowie ubiegłego roku kraj ten kupił od nas ponad 20 tysięcy ton tego surowca, co w porównaniu z wartościami z 2013 roku (11,5 tysięcy ton) oznaczało prawie dwukrotny wzrost.

W 2014 roku szacowana wielość sprzedaży świeżych i przetworzonych pieczarek osiągnęła poziom 269,7 ton, czyli o 2,3 procent więcej niż w roku poprzednim (263,9 tysięcy ton). I tak, wolumen eksportu grzybów świeżych wzrósł o 4,7 procent, natomiast wyrobów przetworzonych o 8,5 procent. Ogólna wartość eksportu w obrębie całej branży zwiększyła się o 1,6 procenta, z 388,9 mln euro w 2013 roku do 395,0 mln euro w roku następnym.

W okresie styczeń-sierpień 2014 roku Rosja kupiła od Polski 20,6 tysięcy ton świeżych pieczarek, a w całym 2013 roku ilość ta wyniosła 35,6 tysięcy ton. Jednak w ubiegłym roku głównym kierunkiem zbytu były kraje UE-15, gdzie ulokowano 67 procent całego polskiego eksportu.

Podsumowanie

Hodowla pieczarek to przedsięwzięcie kapitałochłonne i wymagające sporych nakładów pracy, ale za to opłacalne. Rentowność branży szacowana jest na około 7-8 procent. Potencjałem rozwojowym tej gałęzi rolnictwa jest rynek wewnętrzny. Obecnie w Polsce spożywa się ponad 68 tysięcy ton pieczarek rocznie i chociaż ich konsumpcja z roku na rok wzrasta, to statystycznie jemy ich mniej niż w innych krajach europejskich.

Polska jest zaliczana do największych eksporterów pieczarek. Znaczna część zbiorów trafia na rynki europejskie, głównie do Holandii, Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii, chociaż w związku z wprowadzeniem przez Rosję embarga na świeże produkty pochodzące z naszego kraju producenci intensywnie poszukują nowych rynków zbytu. Zagraniczni odbiorcy cenią polskie pieczarki głównie ze względu na ich wysoką jakość i niską cenę. Hodowla tych grzybów jest niemal całkowicie zmechanizowanym procesem przemysłowym, ale zbiory, ze względu na dbałość o zachowanie wysokiej jakości surowca są wykonywane ręcznie.

Warto też podkreślić, że pieczarki to grzyby niskokaloryczne, o niskim indeksie glikemicznym, dlatego są szczególnie polecane dla osób chorujących na cukrzycę. Są bogate w składniki odżywcze, witaminy z grupy B i D oraz mikroelementy: fosfor, potas, żelazo, miedź i selen.

Oprac. Joanna Radziewicz

Literatura:

1. Stępka G.: Ceny pieczarek. Pieczarki 2015 nr 1, s.50-55.
2. Smoleński T.: Świeże i przetworzone pieczarki – wyniki eksportu w 2014 r. Pieczarki 2015 nr 1, s.56-60.
3. Wieczorkiewicz R.: Mimo embarga nie spadł polski eksport pieczarek. Dokument dostępny w Word Wide Web: www.portalspozywczy.pl
4. Polska jest największym eksporterem pieczarek na świecie. Dokument dostępny w Word Wide Web: www.ppr.pl

• Następny artykuł