Orzechy – zdrowa i smaczna przekąska

Szczegóły

Kategoria: Wiadomości rolnicze

Przez biblijną Księgę Rodzaju orzechy zostały zaliczone do najważniejszych płodów ziemi, natomiast w polskiej tradycji ludowej były uważane za symbol szczęścia i pomyślności. Liczne badania naukowe wykazały, że orzechy stanowią niedocenione źródło składników pokarmowych, soli mineralnych, witamin oraz substancji biologicznie aktywnych, a także wywierają korzystny wpływ na organizm człowieka zagrożony wieloma chorobami cywilizacyjnymi. Zawarte w nich antyoksydanty są pomocne w profilaktyce chorób serca, chorób nowotworowych, cukrzycy, osteoporozy, reumatyzmu oraz choroby Alzheimera. Codzienne spożywanie 30-40 gramowej porcji orzechów zmniejsza ryzyko chorób serca, hamuje stany zapalne i rozwój blaszki miażdżycowej, a także obniża poziom cholesterolu LDL we krwi. Ponadto orzechy to również niezwykle skuteczny kosmetyk, bowiem występująca w ich składzie witamina A zwiększa elastyczność skóry, witaminy B₁ i B₂ zapobiegają jej wysuszaniu, witamina C pobudza produkcję kolagenu i elastyny, a mikroelementy regulują proces regeneracji naskórka.

Pomimo swoich cennych właściwości odżywczych, źle przechowywane, niedojrzałe lub zbyt stare owoce mogą okazać się szkodliwe dla zdrowia. Dlatego powinno się je przechowywać w chłodnym i ciemnym pomieszczeniu, szczelnie zamknięte, ponieważ dość szybko jełczeją. Ponadto należy pamiętać, że niektóre gatunki orzechów mają silne właściwości alergenne.

Orzechy włoskie

Według wierzeń starożytnych Rzymian i Greków orzechy włoskie były symbolem płodności. Uważano także, że ich pofałdowana struktura odzwierciedla budowę mózgu. Z organem tym łączy je z pewnością wysoka zawartość cennego kwasu linolowego, który pozytywnie wpływa na komórki nerwowe i poprawia pamięć. Zawierają wysokie stężenie kwasów omega-3, są bogate w magnez, wapń, fosfor, potas, żelazo, witaminy C i E oraz folany. Stanowią też niezastąpione źródło steroli roślinnych, przede wszystkim jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które wpływają na obniżenie złego cholesterolu we krwi. Orzechy włoskie są polecane dla osób nadpobudliwych, przemęczonych, zestresowanych oraz mających kłopoty ze snem. Dzięki wysokiej zawartości tłuszczów omega-3 zmniejszają ryzyko zachorowań na miażdżycę, choroby nowotworowe i choroby serca (zawał), a także łagodzą stany zapalne, nawilżają płuca i jelita oraz odżywiają mózg i nerki. Orzechy włoskie mają również łagodne działanie przeczyszczające, dlatego mogą być stosowane w przypadku zaparć. Poprawiają też metabolizm i działają dobroczynnie na wątrobę.

Orzechy laskowe

Owoce krzewu leszczyny są niezwykle bogate w składniki odżywcze i dobrze przyswajalne przez organizm człowieka. Te małe, niepozorne orzechy obfitują w witaminy: B₁ , B_2, PP i C oraz duże ilości witaminy E, która usuwa z organizmu wolne rodniki i opóźnia procesy starzenia. Ponadto zawierają minerały, takie jak: fosfor, wapń, magnez, miedź, cynk, mangan, oraz folany. Są także cennym źródłem błonnika, dlatego mogą być stosowane przy zaparciach. Ze względu na zawartość kwasu foliowego powinny je spożywać kobiety planujące potomstwo. Ponadto orzechy laskowe są zalecane szczególnie dzieciom i uczącej się młodzieży, osobom pracującym umysłowo, cierpiącym na bezsenność, wyczerpanym nerwowo, przemęczonym, a także chorym na cukrzycę. Natomiast powinny ich unikać osoby cierpiące na zgagę.

Orzechy pistacjowe

Pistacje należą do jednych z najbardziej odżywczych gatunków orzechów. Jedna sztuka zawiera tylko 3 kcal, a porcja składająca się z 30 orzechów nie tylko zaspokoi głód, ale przede wszystkim zapewni naszemu organizmowi solidną dawkę witamin, minerałów i fitoskładników. Orzechy pistacjowe są bogatym źródłem witaminy B₆ – jedna porcja zaspokaja 20 proc. dziennego zapotrzebowania na ten składnik, tiaminy oraz witaminy E. Zawierają także duże ilości miedzi, manganu i fosforu, a także potasu, magnezu i żelaza. Ponadto charakteryzują się wysoką zawartością związków fenolowych, karotenoidów luteiny, zeaksantyny i błonnika.

Systematyczne spożywanie pistacji (niesolonych) przyczynia się do wzmocnienia wątroby i nerek, oczyszczenia krwi, wzmocnienia perystaltyki jelit i nawilżenia jelit. Dawne wierzenia ludowe mówiły o dobroczynnych właściwościach tych orzechów przy bólach zębów czy stwardnieniu wątroby.

Orzechy arachidowe

Inaczej zwane fistaszkami lub orzeszkami ziemnymi. Zawierają dwa cenne kwasy tłuszczowe: arachidowy i linolenowy, które przyczyniają się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi oraz kwas foliowy, który pełni bardzo ważną rolę w diecie kobiet ciężarnych lub planujących potomstwo. Orzechy arachidowe są bogate w witaminy z grupy B, magnez, fosfor, mangan i miedź. W głównej mierze służą one do produkcji oleju arachidowego, margaryny i masła orzechowego. Mają również swoje zastosowanie w kosmetyce. Orzechy ziemne wzmacniają śledzionę, żołądek i jelita. Przyczyniają się również do zwiększenia ilości pokarmu u karmiących matek oraz obniżają ciśnienie tętnicze krwi. Mają mniej kalorii niż inne orzechy – około 560 kcal w 100 g. Nie są polecane przy nadwadze i zastojach wilgoci w ciele. Są dość silnie alergenne.

Orzechy nerkowca

Nerkowce zawierają do 45 proc. tłuszczu, który składa się z cennych jedno lub wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które mają dobroczynny wpływ na skórę oraz opóźniają procesy starzenia. Tłuszcz zawarty w orzechach nerkowca korzystnie wpływa na pracę układu krwionośnego i nerwowego. Ponadto są one cennym źródłem żelaza, przez co mogą być wykorzystywane przy leczeniu anemii oraz składników mineralnych, takich jak cynk, miedź i magnez, które przyczyniają się do poprawy stanu włosów i paznokci. Są też bogate w wartościowe i łatwo strawne białko. Dzięki swoim właściwościom uspokajającym są polecane osobom nerwowym i nadmiernie zestresowanym.

Migdały

Migdały to jedne z najszlachetniejszych orzechów, choć tak naprawdę są to nasiona drzewa migdałowego. Występują dwa rodzaje tych owoców: słodkie i gorzkie. Z uwagi na wysoką zawartość witaminy B₁₇ ta druga grupa jest wykorzystywana w profilaktyce antynowotworowej i walce z rakiem.

Migdały są bardzo cennym źródłem łatwo przyswajalnego białka, cukrów, wapnia i witamin z grupy B. Ponadto zawierają witaminę E, która chroni przed wpływem wolnych rodników i chorobami układu krwionośnego, witaminę PP, fosfor, magnez, potas, sód, miedź i mangan. Działają leczniczo w schorzeniach dróg moczowych i żółciowych, jako lek wykrztuśny w chorobach oskrzelowych oraz w przypadku suchego kaszlu i chrypki. Pomagają też obniżyć poziom cholesterolu we krwi, chronią przed miażdżycą, opóźniają procesy starzenia, poprawiają pamięć i koncentrację. Są również cenione w kosmetyce ze względu na ich dobroczynny wpływ na skórę, włosy i paznokcie.

Oprac. Joanna Radziewicz

Literatura:

1. Zdyb H.: Orzech włoski. Warszawa: PWRiL, 2003.
2. Lewkowicz-Siejka K.: Orzechy – zdrowe serce, jasny umysł. Zdrowa Żywność Zdrowy Styl Życia 2011 nr 3, s. 24-26.
3. Florczyk E., Kobus-Cisowska J.: Znaczenie orzechów w żywieniu człowieka. Przemysł Spożywczy 2010 nr 12, s. 26-28, 30.
4. Dobek E.: Lecznicze właściwości orzechów.

• Poprzedni artykuł