Prognozy rynkowe podstawowych produktów rolno-spożywczych
- Szczegóły
- Kategoria: Rolnictwo w Unii Europejskiej
W połowie 2013 r. sytuację ekonomiczną polski nadal w znacznym stopniu determinowały procesy zachodzące w gospodarce światowej. Utrzymująca się od II kwartału 2012 r. recesja w krajach UE, a w związku z tym osłabienie ich popytu importowego, ograniczały możliwości eksportowe polskich przedsiębiorstw. Jednocześnie niski był polski popyt wewnętrzny, kreowany przez działalność inwestycyjną, wydatki konsumpcyjne i rządowe. W konsekwencji, po wzroście produktu krajowego brutto w 2012 r. o 1,9 proc. w I półroczu 2013 r. wzrost wyniósł 0,7 proc., kształtując się na historycznie najniższym poziomie.
- Handel zagraniczny
W całym 2013 r. nadwyżka handlu produktami rolno-spożywczymi może wynieść 0,5 mld euro (4,3 mld euro w 2012 r.). Wpływy z eksportu wzrosną blisko 5 proc. do 18,7 mld euro, a wydatki na import o tylko ponad 1 proc. do 13,7 mld euro.
Przewiduje się, że wartość eksportu produktów rolno-spożywczych ogółem w I połowie 2014 r. wyniesie około 9,3 mld euro i będzie zbliżona do wartości z pierwszej połowy roku 2013. Wydatki na import zmaleją o 2,3 proc. do 6,7 mld euro. Dodatni bilans obrotów może wynieść około 2,6 mld euro (2,4 mld euro w analogicznym okresie 2013 r.).
- Rynek zbóż
W bieżącym sezonie (2013/14), w następstwie dobrych zbiorów, relacje popytu i podaży na światowych rynkach się polepszyły, szczególnie na rynku zbóż paszowych. Przyrost produkcji był znacznie większy od prognozowanego przyrostu zużycia i dlatego wzrośnie poziom zapasów końcowych.
W 2013 r. w kraju zebrano 28,1 mln ton zbóż, tj. o 1,4 proc. mniej niż w poprzednim roku. Sezon 2013/14 rozpoczął się z niższymi zapasami, co obok mniejszych zbiorów, przyczyniło się do spadku krajowych zasobów zbóż, które w porównaniu z poprzednim sezonem zmalały o 4,3 proc. do 30,6 mln ton. Zmniejszyły się krajowe zasoby jęczmienia, owsa i mieszanek oraz pszenicy, czego nie zrównoważył wzrost krajowych zasobów żyta, kukurydzy i pszenżyta.
Przewiduje się niewielki wzrost krajowego zużycia (26,8 wobec 26,6 mln ton w poprzednim sezonie). Niewielki spadek zapotrzebowania na pasze będzie skompensowany z nawiązką dynamicznym wzrostem zużycia przemysłowego. Spożycie zbóż, podobnie jak w poprzednich latach, minimalnie się zmniejszy. Natomiast znacznie zmaleje eksport i w efekcie rozchody ogółem zmniejszą się o 4,9 proc. Zapasy zbóż na koniec sezonu 2013/14 są oceniane na ponad 2,7 mln ton, czyli o 4,6 proc. więcej niż rok wcześniej. Taki poziom zapasów można uznać za bezpieczny.
Po zbiorach w 2013 r. na krajowym rynku, podobnie jak na rynkach zagranicznych, nastąpił głęboki, spadek cen zbóż. W dalszej części sezonu, pomimo przejściowych wahań, ceny zbóż w kraju nadal będą się kształtowały znacznie poniżej poziomu obserwowanego w poprzednim sezonie. Średnia cena pszenicy w końcu IV kwartału 2013 r. może wynieść 700-740 zł/t, a żyta 490-520 zł/t. Ceny kukurydzy mogą być niższe od cen pszenicy o 15-25 proc. W kolejnych miesiącach różnica ta może się pogłębić. W końcu I kwartału 2014 r. pszenica może kosztować 710-760 zł/t, a żyto 500-540 zł/t.
- Rynek mleka
Od początku 2013 r. krajowy rynek mleka był pod wpływem dobrej koniunktury na światowym rynku oraz ograniczonej podaży mleka, spowodowanej silną redukcją pogłowia krów w roku 2012, która skutecznie zminimalizowała wielkość przekroczenia krajowej kwoty mlecznej.
Szacuje się, że produkcja mleka w 2013 r. wyniesie około 12,15 mld I (12,5 mld kg). Wysokie ceny mleka surowego spowodują, że dzięki ograniczeniu zużycia mleka w gospodarstwach sprzedaż mleka nie zmaleje. Skup mleka może utrzymać się na ubiegłorocznym poziomie 9,58 mld I (9,86 mld kg). Przewidywany wzrost skupu mleka w drugim półroczu (o 1,8 proc.) pod wpływem dynamicznie rosnących cen zrównoważy 1,9 proc. spadek jaki nastąpił w pierwszej połowie roku.
Ocenia się, że w II połowie 2013 r. prawdopodobny jest wzrost wielkości obrotów oraz dalsza poprawa wyników handlu zagranicznego przetworami mlecznymi. Wyższy skup i wysokie ceny będą stymulować obroty. Szacuje się, że w całym roku eksport może zwiększyć się do 2,35 mld I (2,42 mld kg), a import może wynieść prawie 1 mld kg (0,97 mld I). Ilościowa nadwyżka eksportu nad importem może wynieść więc 1,4 mld kg, a dodatnie saldo branży mleczarskiej może przekroczyć 1 mld euro. W 2014 r. możliwa jest dalsza poprawa wyników handlu zagranicznego przetworami mlecznymi, jeśli sprawdzą się prognozy dotyczące utrzymania dobrej koniunktury na światowym rynku.
- Rynek drobiu
Według bieżących prognoz, przemysłowa produkcja mięsa drobiowego w wadze produktu wzrośnie w 2013 roku o około 10 proc. Natomiast przetwórnie przemysłowe wytworzą o około 5 proc. mniej podstawowych przetworów z mięsa drobiowego niż w 2012 roku.
Wysoki udział eksportu w produkcji mięsa drobiowego, którego ceny wyrażone w złotych są znacząco wyższe od cen zbytu na rynku krajowym, przyczynia się do poprawy przeciętnych wyników finansowych branży drobiarskiej.
W pierwszej połowie br. całkowity eksport mięsa i produktów drobiowych zwiększył się o 11 proc. w ujęciu ilościowym, ale tylko o 7 proc. w ujęciu wartościowym, gdyż przeciętne ceny eksportowe były niższe niż przed rokiem.
Przewiduje się dalszy wzrost sprzedaży zagranicznej w drugim półroczu 2013 r. Rozwój rynku wewnętrznego będzie prawdopodobnie mniej dynamiczny. Od paru lat utrzymuje się silna wzrostowa tendencja cen detalicznych drobiu.
Przewiduje się, że bilansowe spożycie mięsa drobiowego zwiększy się w 2013 r. o 3,4 proc. wobec 4,4 proc. wzrostu w 2012 r. Słabsza dynamika konsumpcji drobiu utrzyma się prawdopodobnie także w pierwszym półroczu 2014 r.
Mimo więc relatywnie korzystnych cen detalicznych drobiu względem mięsa czerwonego, wystąpiła wyraźna bariera popytowa, która będzie ograniczać tempo wzrostu cen w horyzoncie prognozy. Przewiduje się więc spowolnienie dynamiki rozwoju cen detalicznych mięsa drobiowego w drugiej połowie 2013 r. i w roku 2014. To z kolei może przyczynić się do niewielkiego pobudzenia konsumpcji drobiu w gospodarstwach domowych.
- Rynek ryb
Podaż ryb, przetworów rybnych i owoców morza na rynek krajowy wyniosła w 2012 r. - 448,2 tys. ton i była o 5,2 proc. mniejsza niż przed rokiem. Połowy ryb na Bałtyku mogą się zwiększyć w 2013 r. o około 15 proc. i wynieść ponad 138 tys. ton. Wpływ na to będą miały przede wszystkim rekordowe połowy szprotów i wykorzystanie dostępnego Polsce limitu tych ryb w połowie 2013 r.
Spożycie ryb, przetworów rybnych i owoców morza wyniosło w 2012 r. 11,70 kg na mieszkańca i było o 4,2 proc. mniejsze niż rok wcześniej. Obroty handlu zagranicznego rybami, ich przetworami i owocami morza były w 2013 r. determinowane głównie przez wysokie ceny transakcyjne łososi, które dominują w jego strukturze.
W 2013 r., mimo znacznego ograniczenia tempa wzrostu cen detalicznych ryb i owoców morza, obserwowanego w 2012 r., nadal należą one do szybciej drożejących grup żywności.
- Rynek rzepaku
Po wzroście światowych zbiorów nasion oleistych o 5 proc. w sezonie 2012/13, w sezonie 2013/14 przewiduje się dalszy ich wzrost o 4,5 proc. do 484,8 mln ton. Spodziewany jest wzrost zbiorów wszystkich głównych roślin oleistych, z wyjątkiem bawełny i kopry. Produkcja soi, najważniejszej rośliny oleistej na świecie, może zwiększyć się o 5,4 proc., rzepaku o 3,5proc., a słonecznika o 13,4 proc.
Zbiory rzepaku w skali globalnej (w sezonie2013/14) mogą wynieść 65 mln t. W 2013 r. zbiory rzepaku w UE-27 zwiększyły się o 6,4 proc. do 20,8 mln t, w wyniku większego wzrostu areału uprawy niż plonów. Zbiory rzepaku w Polsce w 2013 r. były rekordowe, wyniosły 2,6 mln t i były o 36,8 proc. większe niż w roku poprzednim.
Przy bardzo wysokich zbiorach rzepaku, przewiduje sie duży wzrost jego przerobu i eksportu w sezonie 2013/14. Import rzepaku będzie mniejszy, ale nadal wysoki, zapasy na koniec sezonu nadal będą niskie.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Źródła:
- Handel zagraniczny produktami rolno-spożywczymi, 2013 nr 38
- Rynek cukru: stan i perspektywy, 2013 nr 44
- Rynek drobiu: stan i perspektywy, 2013 nr 44
- Rynek mleka: stan i perspektywy, 2013 nr 45
- Rynek ryb: stan i perspektywy, 2013 nr 20
- Rynek rzepaku: stan i perspektywy, 2013 nr 44
