Hodowla zwierząt
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Wszystko zaczyna się od loszki / Anna Rekiel
(Farmer 2012 nr 5, s. 116-118)
Cechy użytkowości rozpłodowej loch charakteryzuje niska odziedziczalność i powtarzalność, które zależą od wpływów środowiska zewnętrznego i wewnętrznego. Ich wartość mogą ograniczyć złe warunki bytowe (utrzymanie, żywienie), dlatego istniejące potencjalnie duże możliwości rozrodcze loch nie zawsze są w pełni wykorzystywane.
Wybór loszek remontowych w celu uzupełnienia stada podstawowego jest podyktowany brakowaniem loch. Brakowanie może wynikać z planowych działań (brakowanie zamierzone) i zdarzeń losowych (brakowanie niezamierzone). Przyczyn brakowania jest wiele, podstawowe to: zaawansowany wiek lochy i liczba 6-7 odchowanych miotów; obniżona płodność wyrażona liczbą prosiąt urodzonych; mała masa miotu; mała liczba odchowanych prosiąt wynikająca z dużych upadków; mała liczba miotów uzyskanych od lochy w ciągu roku; powtarzanie rui oraz problemy ze skutecznym zaproszeniem lochy; schorzenia gruczołu sutkowego samicy oraz zaburzenia w produkcji i wydzielaniu siary i mleka; zaburzenia w funkcjonowania narządu ruchu i urazy kończyn oraz agresywność skierowana na własne potomstwo.
W każdym stadzie istnieje potrzeba prowadzenia brakowania i remontu zwierząt z grupy loch i knurów. Poziom brakowania/remontu loch w stadzie zarodowym powinien wynosić nawet 50 procent. Mniej intensywne działanie, na poziomie 30-35 proc. do 40 proc. jest wystarczające w stadzie produkcyjnym.
Przy wyborze loszek remontowych bardzo ważna jest płodność matek (wcześniej też babek). Czynnik ten określa liczebność rodzeństwa, w którym wychowuje się przyszła loszka. W badaniach wykazano, że o przyszłej płodności loszek, które wybieramy na matki, decyduje udział prosiąt płci męskiej i żeńskiej w miocie, z którego wybieramy młodą samicę. W okresie ciąży występuje oddziaływanie androgenów (hormonów męskich) na wszystkie płody. Oddziaływanie to może dawać trwałe zmiany morfologiczne, fizjologiczne i behawioralne u osobników dojrzałych. Im udział procentowy płodów męskich jest większy, tym oddziaływanie androgenów na płody żeńskie jest silniejsze, może to w następstwie obniżyć u loszek/loch ich predyspozycje rozrodcze i uzyskiwane wyniki.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Dobrostan stada / Tomasz Roszkowski
(Farmer 2012 nr 5, s. 104-105)
Zapewnienie odpowiednich warunków utrzymania, często jest niedoceniane czy też pomijane przez hodowców jako mało istotne. Ma to niestety niejednokrotnie wpływ na gorsze wyniki ekonomiczne prowadzonej produkcji poprzez zmniejszenie wydajności mlecznej i wzrost nakładów na leczenie czy też niepotrzebne brakowanie krów. Na dobrostan stada ma wpływ duża ilość czynników. Kodeks Dobrostanu Zwierząt zawiera:
- wolność od głodu i pragnienia - zapewnienie dostępu do świeżej wody i pokarmu, który zagwarantuje zdrowie i siłę zwierzęcia,
- wolność od urazów psychicznych i bólu - zapewnienie odpowiedniego traktowania,
- wolność od ran i chorób - profilaktyka i szybka diagnoza i leczenie,
- wolność od stresu - zapewnienie odpowiedniej opieki i traktowania, które nie powoduje cierpienia,
- wolność do wyrażania naturalnego zachowania się - zapewnienie odpowiedniej przestrzeni, wyposażenia i towarzystwa innych zwierząt.
Przekładając te zasady na bydło mleczne, można stwierdzić, że na poziom dobrostanu wpływa środowisko, system utrzymania i żywienie, ale też istotne czynniki środowiskowe tj. oświetlenie, temperatura, wilgotność czy hałas.
- Oświetlenie - dzień świetlny dla krów, jałówek i cieląt powinien wynosić 16 godzin. Natężenie oświetlenia powinno być zagwarantowane w przedziale 150-200 luksów. Przez pozostałe 8 godzin powinna być zapewniona ciemność. Inna kwestia dotyczy rodzaju oświetlenia. Najlepsze, najzdrowsze jest oświetlenie naturalne.
- Temperatura - zbyt niska i zbyt wysoka temperatura powietrza negatywnie wpływają na dobrostan krów. Krowy bardziej tolerują niską temperaturę niż wysoką. Krowa toleruje temperaturę otoczenia do poziomu około 25oC. Wyższa temperatura wpływa niekorzystnie na zwierzę. Krowy w warunkach stresu cieplnego m.in. zmniejszają spożycie pasz, zwiększają spożycie wody, zatrzymują przeżuwanie, zmniejszają aktywność.
- Wilgotność – wilgotność powietrza jest ściśle związana z temperaturą w oborze albo raczej wynika to z działań hodowców, którzy nieświadomi pogarszają warunki bytowe krów zarówno latem, jak i zimą. Biorąc pod uwagę lato i stres cieplny to wilgotność powietrza w oborze na poziomie przekraczającym 80 proc. wzmaga stres cieplny krów i powoduje, że występuje on już w temperze poniżej 25oC. Ogólnie przyjęte jest, że wilgotność powietrza powinna mieścić się w zakresie 60-80 proc.
- Hałas - krowy mają bardzo czuły narząd słuchu, słyszą dźwięki nawet niesłyszalne dla człowieka. Krzyki i wrzaski, niepotrzebny hałas szczególnie z zaskoczenia źle wpływa na zwierzę. Natomiast, co zostało stwierdzone naukowo, łagodna muzyka poważna poprawia znacznie wydajność mleczną krów, prawdopodobnie dzięki zmniejszaniu stresu.
Oprac. Aleksandra Szymańska
