Profesor Michał Strzemski - gleboznawca i humanista

Szczegóły

Kategoria: Zasłużeni Polacy

Michał Strzemski, syn Michała Strzemskiego i Marii Heleny z Pietruszczyńskich urodził się według rejestrów Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i ksiąg stanowych Gubernii Wiackiej 22 grudnia 1910 r. w Wiatce (Rosja), ( natomiast według katolickiej metryki chrztu znajdującej się w Parafii Św. Józefa w Puławach - 22  stycznia 1912 roku).

Po nagłej śmierci męża w 1912 roku pani Maria wróciła z synem do Puław, do swoich rodziców Henryki i Franciszka Pietruszczyńskich.  Jednak już dwa lata później, po wybuchu pierwszej wojny światowej wyjechali do Charkowa. Wyjazd ten miał ścisły związek z ewakuacją puławskiego Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa, którego administratorem był pan Franciszek.

Okres rosyjski był dla rodziny Strzemskich i Piertuszczyńskich dość ciężki zarówno ze względu na rewolucję, ówczesną sytuację polityczną jak też kłopoty w życiu codziennym związane np. z brakiem żywności.

W 1921 r.  Piertruszczyńscy powrócili do kraju i zamieszkali w Poznaniu.  Dwa lata później Michał wraz z matką przeniósł się do Puław. Tam uczęszczał do Gimnazjum im. A. J. ks. Czartoryskiego. Następnie rozpoczął studia na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego, gdzie w 1937 r. uzyskał dyplom inżyniera rolnika. W tym czasie opublikował swoją pierwszą pracę – skrypt pt.: "Wstęp do statystyki i biometrii".

Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę jako asystent, potem adiunkt w Wydziale Gleboznawczym Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego (PINGW) w Puławach. W 1945 r. został kierownikiem tzw. kolumn gleboznawczo-kartograficznych. W 1946 r. uzyskał na UMCS stopień doktora nauk rolniczych. Trzy lata później mianowano go kierownikiem Wydziału Gleboznawczego. Funkcję tę pełnił nieprzerwanie (mimo restrukturyzacji Instytutu w 1950 r.), aż do przejścia na emeryturę w 1977 r. W 1954 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1963 r. profesora zwyczajnego.

Zawodowo, przez całe życie zajmował się szeroko pojętym gleboznawstwem. Sporządzał mapy glebowe, nadzorował ich opracowywanie. W latach 1957–1965 nadzorował merytorycznie ogólnopolską akcję klasyfikacji bonitacyjnej gleb.

Był promotorem 9 rozpraw doktorskich, opiekunem 5 przewodów habilitacyjnych. Działał w Radzie Naukowej przy Ministrze Rolnictwa. Był członkiem komitetów naukowych PAN i wielu towarzystw, w tym Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego i Stowarzyszenia Autorów  Polskich.

Do najważniejszych publikacji naukowych ( było ich około 400) należy zaliczyć: "Myśli przewodnie systematyki gleb", wydane także w języku angielskim, oraz "Przyrodniczo-rolniczą bonitację gruntów ornych" (tłumaczoną na język rosyjski), "Historię gleboznawstwa polskiego" czy opracowanie "Czterysta pięćdziesiąt lat gleboznawstwa polskiego".

Obok pracy naukowej prowadził działalność społeczną. W czasie studiów należał do Związku Młodzieży Demokratycznej i korporacji studenckiej "Leveleria". Przed wybuchem drugiej wojny światowej aktywnie uczestniczył w życiu Klubu Pracowników PINGW. Po wojnie działał w związkach zawodowych w Instytucie. W 1947 r. wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. Po zjednoczeniu znalazł się automatycznie (1949 r.) w PZPR. Wystąpił z grona jej członków w 1980 r. W tymże roku został jednym z członków komitetu założycielskiego NSZZ "Solidarność" pracowników IUNG , wspierając ten ruch swoim autorytetem.
Profesor Strzemski był również humanistą i historykiem. Współpracował z wydawnictwem "Znak". Opublikował w nim ok. 30 artykułów.

Żywo interesował się historią i przyszłością Puław co zaowocowało powołaniem Towarzystwa Przyjaciół Puław (Profesor został pierwszym prezesem Towarzystwa), które wniosło duże zasługi dla rozwoju kulturalnego miasta jak też ochrony puławskich zabytków.    Był autorem publikacji dotyczących historii Puław i Instytutu tj. : „Nasze Puławy” oraz cyklu opracowań pt.: „Z dziejów Instytutów rolniczych w Polsce”.  Interesował się też kulturą żydowską i historią Żydów puławskich, czego dowodem są wydawnictwa pt. „W blasku menory” i „W okolicach synagogi”.  Otrzymał dwie nagrody państwowe, a także liczne odznaczenia, m. in. Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski i Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski oraz odznaki: Za Zasługi dla Puław, Za Zasługi w dziedzinie geodezji i kartografii, Zasłużony Pracownik Rolnictwa, Za Zasługi dla Lubelszczyzny oraz odznaczenie przyznawane za wybitny wkład w rozwój nauk rolniczych i leśnych – Medal im. Michała Oczapowskiego.

Profesor Michał Strzemski zmarł 25 lipca 1992 roku w Puławach i spoczywa na cmentarzu przy ulicy Piaskowej.

Oprac. Agnieszka Bartuzi

Literatura:

1. Kula A.: Profesor Michał Strzemski (1910-1992) – życie, działalność społeczno-kulturalna i twórczość literacka. Lublin 1995.
2. Gawinowska T., Strzemski M.: Michał Strzemski (1910-1992). [W:] T.P.P. 50 lat działalności społeczno kulturalnej. Puławy 2009.