Zagrożenia w uprawie roślin
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Odchwaszczanie strączkowych / Adam Paradowski
(Agrotechnika 2015 nr 2, s. 57-59)
Program zwalczania chwastów w roślinach strączkowych wciąż zaliczany jest do najsłabiej opracowanych. Od lat obserwuje się wycofywanie z tych upraw kolejnych substancji czynnych, które nie są zastępowane nowymi.
Groch. Sytuacja w ochronie grochu jest obecnie w miarę opanowana. Do zabiegów przedwschodowych jest zarejestrowanych kilka preparatów zawierających linuron oraz chlomazon.
Sytuacja pozostałych strączkowych
jest właściwie tragiczna.
Bobik. W uprawie bobiku w celu doglebowego zwalczania chwastów można stosować linuron i chlomazon. Niestety rejestracja chlomazonu została ograniczona do jednej kombinacji łącznego stosowania z linuronem. Co praktycznie uniemożliwia wykonanie zabiegu samym chlomazonem. Zabiegi nalistne są ograniczone jedynie do stosowania trzech graminicydów zawierających substancje czynne. Preparatów do nalistnego zwalczania chwastów dwuliściennych nie ma.
Łubiny. Jeszcze gorsza sytuacja dotyczy odchwaszczania łubinów. Trzy gatunki tej rośliny, tj. łubin biały, wąskolistny i żółty, można odchwaszczać jedynie doglebowym preparatem Afalon Dyspersyjny 450 SC (linuron), który służy do niszczenia gatunków chwastów dwuliściennych. Z kolei do niszczenia chwastów jednoliściennych zarejestrowany jest tylko Fusilade Forte 150 EC w dawce 0,75-1,0 l/ha. Obydwa preparaty są zarejestrowane dla upraw małoobszarowych, dlatego można je stosować tylko na własną odpowiedzialność.
Soja. Jedynym preparatem dopuszczonym do ochrony soi jest herbicyd Sencor Liquid 600 SC, którego można stosować do trzech dni po siewie w celu zwalczania chwastów dwuliściennych. Można go stosować tylko na własną odpowiedzialność.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Nawadnianie warzyw / Stanisław Kaniszewski
(Owoce, Warzywa, Kwiaty 2015 nr 3, s. 24-26)
Na skutek niedostatecznej ilości opadów w sezonie wegetacyjnym dość często występują niedobory wody, co jest przyczyną dużych wahań w wysokości zbiorów oraz w jakości plonów w poszczególnych latach.
Warzywa są bardzo wrażliwe na niedobór wody w glebie. Ich duże potrzeby wodne oraz wrażliwość na susze wynikają ze słabo rozwiniętego systemu korzeniowego oaz wytwarzania dużej masy nadziemnej zużywającej znaczne ilości wody w procesie transpiracji.
Do warzyw najbardziej wrażliwych na suszę należą: sałata, cebula, ogórek, rzodkiewka, kalafior, brokuł i inne. Najmniej wrażliwe na suszę są natomiast: marchew, burak ćwikłowy, pietruszka, pomidor, groch i szparag.
Potrzeby wodne warzyw są zróżnicowane w czasie ich wzrostu i rozwoju. Są okresy, w których rośliny wykazują szczególną wrażliwość na niedobór wody, podczas których nawadnianie decyduje o wysokości plonu. Warzywa, których plonem są owoce lub nasiona są najbardziej narażone na niedobór wody w glebie w fazie kwitnienia, tworzenia zawiązków owocowych i zawiązywania nasion. Warzywa, których plonem są korzenie, liście, róże lub główki największą wrażliwość na suszę wykazują w czasie przyrostu głównej masy plonu. Odpowiednią wilgotność gleby należy także zapewnić w okresie siewu i sadzenia warzyw.
Przy stosowaniu nawodnień należy pamiętać o przestrzeganiu terminów nawodnień i niedopuszczaniu do zbyt dużych wahań wilgotności gleby. Wymaganą dla danego gatunku warzyw ilość wody w sezonie wegetacyjnym dostarcza się w kilku dawkach. Bardzo ważna jest też intensywność nawadniania, czyli ilość wody podana na powierzchnię pola w określonym czasie.
Spośród wielu sposobów nawaniania największe zastosowanie w polowej uprawie warzyw znalazło deszczowanie. W uprawach polowych coraz częściej stosuje się też nawadnianie kroplowe.
Terminy nawodnień można ustalić na podstawie niedoborów wody w roślinie lub niedoboru wody w glebie, a także przebiegu pogody i pomiarów ewapotranspiracji potencjalnej (proces parowania terenowego).
Oprac. Aleksandra Szymańska
Optymalna ochrona buraka (cz. 1) / Tomasz Ślęzak
(Tygodnik Poradnik Rolniczy 2015 nr 11, s. 24-25)
W plantacjach buraka cukrowego występuje około 60 gatunków różnych niepożądanych roślin. Jednak tylko 30 z nich rośnie wśród buraków najczęściej. To zestawienie można jeszcze zawęzić do grona chwastów najtrudniejszych do zwalczania i sprawiających najwięcej kłopotów podczas całego okresu wegetacji. Należy do niego: komosa biała, maruna bezwonna, przytulia czepna, rdest kolankowy, plamisty i ptasi, rumianek pospolity, rumian polny, samosiewy rzepaku praz szarłat szorstki. Wymienione chwasty czynią największe szkody i są najbardziej konkurencyjne wobec buraka. Program odchwaszczania należy dobierać pod kątem tego, które substancje aktywne zwalczają poszczególne gatunki.
Substancji czynnych w oparciu, o które opracowywane są herbicydy do zwalczania chwastów w burakach jest osiem i mają one cztery mechanizmy działania. Omówione w tej części artykułu substancje czynne to: fenmedifam, desmedifam, etofumesat, metamitron, chlopyralid.
Fenmedifam - to najstarsza substancja służąca do odchwaszczania buraków. Wrażliwa na nią jest, m.in. gorczyca polska, gwiazdnica pospolita. Fenmedifam jest jednym ze składników 22 herbicydów, spośród 87 zarejestrowanych w burakach, stanowi to 25% wszystkich preparatów.
Desmedifam - jest produktem zbliżonym do fenmedifamu, posiada jednak szersze spektrum zwalczanych chwastów. Niszczy ,m.in. gorczycę polną, jasnotę purpurową, komosę białą. Jego zaletą jest wysoka skuteczność zwłaszcza wśród gatunków, które są szczególnie uciążliwe w uprawie buraków. Desmedifam działa nalistnie, do niedawna był jednym ze składników wielu herbicydów dwu- i trzyskładnikowych. Obecnie jest produkowany jako pojedyncza substancja czynna.
Etofumesat - działa doglebowo i jest stosowany zarówno doglebowo, jak i nalistnie. Nie należy go stosować na glebach o dużej zawartości próchnicy. Komponent dla wszystkich substancji aktywnych stosowanych do odchwaszczania buraka cukrowego poza niektórymi graminicydami. Etofumesat skutecznie niszczy: bniec biały, mlecz polny i inne.
Metamitron - to jedna z najbardziej selektywnych substancji czynnych stosowanych do odchwaszczania plantacji buraków cukrowych. Towarzyszy i dobrze działa ze wszystkimi innymi substancjami stosowanymi w uprawie buraków. Zwalcza kilkanaście gatunków chwastów, m.in. komosę, samosiewy rzepaku i rdesty. Substancja jest uniwersalna. Działa przede wszystkim przez glebę, ale najczęściej jest zalecana nalistnie, gdy chwasty kiełkują lub są w trakcie wschodów.
Chlopyralid – to efektywnie działająca substancja czynna w bardzo małym stopniu wykorzystywana do odchwaszczania buraków cukrowych. Do najbardziej wrażliwych gatunków dwuliściennych należą, m.in. ambrozja bylicolistna, blekot pospolity, chaber bławatek.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Patogeny glebowe pod osłonami i w polu / Adam Wojdyła
(Owoce, Warzywa, Kwiaty 2015 nr 3, s. 82-84)
Spośród patogenów zakażających z podłoża, do najczęstszych i sprawiających największe problemy w uprawie roślin ozdobnych w podłożach tradycyjnych należą: miękka zgnilizna bakteryjna, zgorzel siewek i zgnilizna sadzonej, fytoftoroza, fuzarioza naczyniowa, zgnilizna twardzikowa, ryzoktonioza i werticilioza.
Miękka zgnilizna bakteryjna – występuje na wielu gatunkach roślin ozdobnych, m.in. na begonii bulwiastej, cyklemenie. Na bulwach, cebulach i podstawie pędu widoczne są brunatne, zapadnięte miękkie obumarłe tkanki o nieprzyjemnym zapachu. Liście żółkną, a rośliny zamierają. Zapobieganie i ochrona: usuwać i palić chore rośliny; unikać ranienia roślin; rośliny sadzić do świeżego podłoża; przy pierwszych objawach choroby rośliny opryskiwać kilkakrotnie.
Zgorzel siewek i zgnilizna sadzonek – występuje prawie na wszystkich gatunkach roślin ozdobnych rozmnażanych z nasion lub sadzonek. Sprawcy choroby rozwijają się w podłożu. Po skiełkowaniu nasion, ale przed ich ukazaniem się nad powierzchnią podłoża siewki brązowieją i zamierają. Zapobieganie i ochrona: nasiona wysiewać, a sadzonki ukorzeniać w świeżo przygotowanym lub parowanym podłożu; przed siewem nasiona moczyć przez 30 min. w mieszaninie fungicydów.
Fytoftoroza – występuje na bardzo wielu gatunkach roślin ozdobnych, m.in. na anturium, rojniku. Pierwsze objawy występują latem: rośliny więdną, żółkną, brązowieją, a następnie obumierają. Rozwojowi patogenów i objawów chorobowych sprzyjają częste opady deszczu i wysoka temperatura. Zapobieganie i ochrona: nasiona wysiewać, a rośliny sadzić do świeżo przygotowanego lub odkażonego podłoża. Po stwierdzeniu objawów usuwać i niszczyć chore rośliny.
Fuzarioza naczyniowa – najczęściej notowana jest na astrze chińskim, cyklamenie, tulipanie i in. Objawy występują podczas całego cyklu uprawy, ale najczęściej latem w okresie kwitnienia. Często tylko na części pędu liście więdną, brązowieją i zamierają, a druga strona wygląda zdrowo. Zapobieganie i ochrona: uprawiać odmiany odporne na chorobę; sadzonki do ukorzeniania pobierać tylko ze zdrowych roślin matecznych.
Zgnilizna twardzikowa – występuje na licznych gatunkach roślin, m.in. na aksamitce, słoneczniku. Przy podstawie pędu i na dolnych liściach stykających się z podłożem widoczne są wodniste brązowe, szybko powiększające się plamy. Zapobieganie i ochrona: jesienią po zakończeniu wegetacji usunąć rośliny, a glebę zaorać i przekopać.
Rizoktonioza – grzyb poraża ponad 230 gatunków roślin z 66 rodzin. Przy podstawie pędu pojawia się brązowa, wodnista, szybko rozwijająca się zgnilizna. Zapobieganie i ochrona: nasiona wysiewać, a rośliny sadzić do świeżo przygotowanego lub parowanego podłoża.
Werticilioza – notowana jest, m.in. na chryzantemie, róży. Przeważnie w okresie kwitnienia rośliny mają zahamowany wzrost, liście żółkną i więdną, brązowieją i zamierają. Zapobieganie i ochrona: w miejscach po obumarłych roślinach nie sadzić gatunków podatnych na tę chorobę.
Oprac. Aleksandra Szymańska
