Jeden minister odchodzi, drugi przychodzi

Szczegóły: Kategoria: Rolnictwo w Unii Europejskiej

W marcu 2014 r. w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi nastąpiły nie lada zmiany. Dotychczasowy minister Stanisław Kalemba podał się do dymisji, a jego urząd przejął minister rolnictwa z lat 2007-2012 Marek Sawicki.

Po wykryciu w lutym w Polsce dwóch przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików, służby weterynaryjne wyznaczyły strefę buforową. Pochodzące z niej mięso nie może być eksportowane, a zwierzęta muszą być trzymane w zamkniętych pomieszczeniach. Zgodnie z wymogami unijnymi mięso z takiej strefy musi być też specjalnie oznaczone. Z powodu wirusa i związanych z tym problemów handlowych cierpią rolnicy w całym kraju. Niektórzy w akcie desperacji rozpoczęli blokady dróg na wschodzie.

Z powodu braku konkretnych propozycji w sprawie walki z afrykańskim pomorem świń dotychczasowy minister Stanisław Kalemba 13 marca 2014 r. podał się do dymisji. Oświadczył wówczas, że rezygnuje ze stanowiska ministra rolnictwa ze względu na to, że nie jest realizowany plan działań w związku z wystąpieniem w Polsce przypadków ASF, gdyż nadwyżki trzody chlewnej nie trafiły do rezerw strategicznych państwa, prowadzonych przez Agencję Rezerw Materiałowych, podległą ministrowi gospodarki.

Nowy kandydat na stanowisko ministra rolnictwa Marek Sawicki był już szefem tego resortu w latach 2007-2012 r. Podał się do dymisji po opublikowaniu przez media nagrania rozmowy szefa kółek rolniczych Władysława Serafina z Władysławem Łukasikiem, byłym prezesem Agencji Rynku Rolnego na temat nieprawidłowości w spółkach związanych z Ministerstwem Rolnictwa. Jednak politycy uważają, że nigdy nie było żadnych zastrzeżeń, co do merytorycznych zdolności i profesjonalizmu Marka Sawickiego na fotelu ministra rolnictwa.

Decyzje podjęte w czasie pierwszych tygodni urzędowania nowego Ministra Rolnictwa

17 marca w Kancelarii Prezydenta RP odbyła się uroczystość powołania nowego Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Minister Sawicki poinformował wówczas o swoich priorytetach. Zwrócił uwagę, że najważniejszą sprawą, która wymaga pilnego uporządkowania jest kwestia afrykańskiego pomoru świń. Przede wszystkim dotyczyło to zdjęcia nadwyżki wieprzowiny ze strefy buforowej.

Drugim zadaniem ministra to negocjacje w sprawie statusu strefy buforowej. Nowy szef resortu powiedział, że: „Nie chce abyśmy byli traktowani, jak strefa buforowa zabezpieczająca przed przemieszczaniem się ASF z terenu Białorusi i Rosji”. Podkreślił przy tym, że strefa zagrożenia powinna być zdecydowanie mniejsza. Zwrócił również uwagę na konieczność omówienia tego zagadnienia na forum unijnym, gdyż tak duże strefy buforowe powodują ogromne koszty dla wspólnotowego budżetu.

Trzecim, najpilniejszym zadaniem, jakie postawił sobie minister Sawicki jest kwestia wydatkowania środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Poinformował, że jak najszybciej złoży wniosek o wycofanie projektu z Komitetu Stałego Rady Ministrów. W ocenie ministra przyszły PROW powinien być bardziej nakierowany na inwestycje, a mniej na szkolenia i turystykę. Ponadto minister zapowiedział zmianę na stanowisku Głównego Lekarza Weterynarii.

Minister Marek Sawicki, wkrótce po objęciu urzędu w resorcie rolnictwa przystąpił do realizacji wyżej wymienionych celów.

Już 19 marca zostało podpisane rozporządzenie ministra rolnictwa i rozwoju wsi zmieniające dotychczasowe rozporządzenie w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny. Rozporządzenie to wprowadza częściowe zniesienie całkowitego zakaz uboju świń, w tym na użytek własny w obszarze objętym ograniczeniami.

Ubój będzie dopuszczony w gospodarstwie objętym ograniczeniem, jeżeli ograniczenie to zostało wprowadzone w związku z wystąpieniem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej afrykańskiego pomoru świń u dzików lub wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń na terytorium państwa trzeciego lub państwa członkowskiego Unii Europejskiej, graniczących z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ubój świń będzie jednak mógł być przeprowadzany wyłącznie w gospodarstwie, w którym zwierzęta były utrzymywane co najmniej przez 30 dni, a pozyskane mięso zostanie obowiązkowo poddane badaniu poubojowemu.

Badanie poubojowe wykonywane będzie na koszt posiadacza mięsa, analogicznie do zasad obowiązujących obecnie w przypadku fakultatywnego badania poubojowego.

Nadal obowiązywać będzie wymaganie, że zwierzęta poddawane takiemu ubojowi muszą być zdrowe.

Proponowane rozwiązanie nie będzie stanowiło zagrożenia rozprzestrzeniania się afrykańskiego pomoru świń, ponieważ zwierzęta nie będą transportowane – ich ubój nastąpi w gospodarstwie, w którym są utrzymywane. Ponadto jeżeli w trakcie przeprowadzania badania poubojowego zaistnieje podejrzenie wystąpienia afrykańskiego pomoru świń, organ Inspekcji Weterynaryjnej pobierze nieodpłatnie próbki do badań w kierunku afrykańskiego pomoru świń. Takie rozwiązanie w sposób dostateczny zapobiegnie rozprzestrzenianiu się tej choroby.

Wprowadzenie tych rozwiązań przyczyni się do rozładowania istniejących problemów ze zbytem żywca, przez umożliwienie wykorzystania mięsa z ubitych w gospodarstwie zwierząt na własne potrzeby.

Obszar objęty ograniczeniami na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej obejmuje obecnie:

1) w województwie podlaskim: powiaty sejneński, augustowski (gminy Płaska, Lipsk i Sztabin), sokólski, białostocki (gminy Czarna Białostocka, Supraśl, Zabudów, Michałowo i Gródek), hajnowski, bielski oraz siemiatycki,

2) w województwie mazowieckim: powiat łosicki,

3) w województwie lubelskim: powiaty bialski, miasto Biała Podlaska i włodawski.

Rozporządzenie wejdzie w życie z dniem ogłoszenia.

Dzień później (20 marca) minister spotkał się z przedstawicielami organizacji rolniczych, będących członkami COPA-COGECA i CEJA. Rozmowy poświęcone były wypracowaniu wspólnych rozwiązań dla nowego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020.

Minister poinformował o przedłużeniu terminu konsultacji PROW 2014-2020.

Przedstawiciele organizacji rolniczych zwrócili uwagę, iż większa pula środków powinna być skierowana bezpośrednio do rolników oraz na zwiększenie konkurencyjności gospodarstw na rynku. Podkreślili także, że w ramach PROW 2014-2020 dofinansowaniem powinny być objęte ubezpieczenia od ryzyka rynkowego, a także większe wsparcie należy skierować na rozwój mniejszych gospodarstw.

Szef resortu rolnictwa przekazał informacje o nowych propozycjach wsparcia rolników ze środków PROW 2014-2020, w tym szczególnie podmiotów aplikujących o nie w ramach tworzonych grup. Mówił o wsparciu działalności pozarolniczej prowadzonej w gospodarstwach rolnych oraz pobudzeniu rynku energetyki odnawialnej, poprzez włączenie w proces jej wytwarzania podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Minister zaznaczył również, że w nowym PROW uruchomione zostaną narzędzia wsparcia finansowego dla rolników chcących wyjść z rolnictwa i przekazać swoje gospodarstwa na rzecz powiększenia innych.

Minister Sawicki zwrócił uwagę, że w ramach nowego okresu programowania należy skierować środki finansowe głównie na działania, które podniosą konkurencyjność rolnictwa i obszarów wiejskich.

Następne spotkanie ma być poświęcone tematyce płatności bezpośrednich.

W wyniku działań podjętych przez ministra rolnictwa w związku z wystąpieniem ASF u dzików, Komisja Europejska przygotowała projekt rozporządzenia ustanawiającego nadzwyczajne środki wsparcia rynku wieprzowiny w Polsce. Na posiedzeniu Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych w dniu 20 marca 2014 r. projekt tego rozporządzenia uzyskał pozytywną opinię państw członkowskich.

Na jego podstawie Polska będzie uprawniona do przyznawania pomocy w odniesieniu do świń o masie powyżej 50 kilogramów oraz macior powyżej 160 kilogramów. Wsparcie dotyczyć będzie zwierząt ubitych od 26 lutego 2014 r. do 25 maja 2014 r. Będzie przyznawane do maksymalnie 20 tys. ton wieprzowiny.

Stawka pomocy została określona na poziomie 35,7 EUR na 100 kg masy tuszy, przy czym wsparcie dla zwierząt o masie tuszy powyżej 100 kg nie może przekroczyć tej kwoty.

Pomoc dotyczyć będzie producentów wieprzowiny z obszaru objętego restrykcjami z powodu wykrycia ASF u dzików w Polsce.

Połowa wydatków na tę pomoc będzie finansowana z budżetu UE, a połowa ze środków krajowych.

Nadzwyczajne wsparcie rynku wieprzowiny w Polsce będzie uruchomione po opublikowaniu rozporządzenia przez Komisję Europejską.

Również 20 marca miała miejsce zmiana na stanowisku Głównego Lekarza Weterynarii. Minister rolnictwa wręczył Krzysztofowi Jażdżewskiemu, podpisany akt powierzenia pełnienia obowiązków Głównego Lekarza Weterynarii.

24 marca minister Marek Sawicki przebywał w Brukseli, gdzie uczestniczył w posiedzeniu Rady Ministrów Rolnictwa UE – AGRIFISH.

W sesji porannej ministrowie przyjęli porozumienie polityczne w sprawie działań informacyjno – promocyjnych dotyczących produktów rolnych na rynku wewnętrznym i w państwach trzecich. Ustalono, że państwa członkowskie zrezygnują ze współfinansowania krajowego w zamian za zwiększony udział Unii w finansowaniu programów na poziomie 75 proc. Udział państw członkowskich w procesie wyboru programów prostych będzie ograniczał się do roli doradczej, przy szerokim dostępie do informacji na temat procesu selekcji ze strony Komisji Europejskiej (KE).

Komisja Europejska przedstawiła projekt rozporządzenia w sprawie produkcji ekologicznej i etykietowania produktów ekologicznych. Coraz bardziej rozwijający się sektor tej produkcji musi w dalszym ciągu cieszyć się wysokim zaufaniem konsumentów, co może zostać zapewnione, zdaniem KE, poprzez wdrożenie w życie nowych, ambitnych zasad regulujących ten sektor.

Temat eksportu wieprzowiny do Federacji Rosyjskiej był także głównym tematem dwustronnego spotkania ministra Marka Sawickiego z minister rolnictwa Belgii Sabine Laruelle.

27 marca minister Sawicki uczestniczył w posiedzeniu Rady Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych. Zaprezentował m.in. priorytety Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020. Poinformował również o prowadzonych w dalszym ciągu ze związkami, organizacjami rolniczymi i izbami rolniczymi konsultacjach w ramach PROW 2014-2020.

W tym samym dniu minister spotkał się z przedstawicielami wielkopowierzchniowych sieci handlowych, zrzeszonymi w ramach Polskiej Organizacja Handlu i Dystrybucji (POHiD). Rozmowy dotyczyły jakości mięsa wieprzowego oraz działań i środków podejmowanych w związku z wystąpieniem u dzików afrykańskiego pomoru świń.

Pod koniec drugiego tygodnia urzędowania – w tym czasie tematem przewodnim była przede wszystkim kwestia ASF i jego skutków - Marek Sawicki poinformował, że resort pracuje nad programem dotyczącym ryzyk rynkowych. A taki projekt powinien być gotowy w ciągu miesiąca.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Źródła:

Zielony Sztandar 2014 nr 13

Rzeczpospolita z 22-23 marca 2014 nr 68

Rzeczpospolita z 17 marca 2014 nr 63

Zielony Sztandar 2014 nr 12

Gazeta Wyborcza z 17 marca 2014 nr 63