Skarby w zbiorach CBR

Szczegóły

Kategoria: Skarby w zbiorach CBR

Marmier, X.

"Lato na brzegach Północnego i Bałtyckiego morza  wspomnienia z podróży  przez X. Marmier 1856"

Tłumaczenie z francuskiego K.M.

Wilno 1859 r.

W związku z faktem, że podróżopisarstwo sięga swymi korzeniami już czasów starożytnych i od setek lat jest niezwykle popularną formą pisarską, nie brakuje w zasobach literatury światowej dzieł tego gatunku.

W terminologii tzw. literatury geograficznej pojęcie "podróż" oznaczało opis mający charakter dokumentu prywatnego lub publikowanego, który mógł przyjmować postać gatunkową diariusza, kroniki, listów, relacji, wspomnień lub pamiętnika podróży, z czasem także reportażu. Opis podróży wiązał się z autentycznym wyjazdem, odbytym przez kogoś naprawdę.

W zbiorach Biblioteki Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi znajdziemy bogatą literaturę podróżniczo-geograficzno-historyczną. 

Na uwagę zasługuje dzieło wydane w Serii  Wydawniczej Biblioteka Podróży i Malowniczo-Historycznych Opisów Różnych Krajów w tomie 4 pod tytułem :

 "Lato na brzegach Północnego i Bałtyckiego morza : wspomnienia z podróży  przez Marmier Xavier" 1856 r,

Licząca 10 tomów Seria w formie esejów, szkiców literackich lub też zbiór esejów i szkiców opisywała XIX-wieczne podróże np. "Podróż do Spitzberga", "Podróże humorystyczne: Amsterdam, Paryż, Wenecya", "Ośm dni pod równikiem" czy też "Japonia współczesna". Każda z tych publikacji innego autorstwa i w różnych tłumaczeniach na język polski.

Tom 4 w oryginale "Un été au bord de la Baltique" napisany został w 1856 roku przez Xaviera Marmier i przetłumaczony z francuskiego w 1859 roku jako:

"Lato na brzegach Północnego i Bałtyckiego Morza: Wspomnienia z podróży 1856".

Utwór Marmiera w kategorii literackiej określony został jako literatura naukowa i popularnonaukowa, z gatunku geografia. Liczące 336 stron dzieło zostało wydane w Wilnie nakładem Drukarni Józefa Zawadzkiego.

Sam autor Xavier Marmier to - urodzony  22 czerwca 1808 roku w Pontarlier w departamencie Doubs (Francja), a zmarły 12 października 1892 roku w Paryżu (Francja) - pisarz, podróżnik, literat, wykładowca uniwersytecki, krytyk literatury, autor opisów licznych podróży.

Niewątpliwie jednym z jego znaczących dzieł jest książka przybliżająca nam region obecnego Pomorza, zarówno tego polskiego jak i niemieckiego. Obszar opisywany przez podróżnika to głównie Bałtyk i Morze Północne. Morze Bałtyckie to jedyny w swoim rodzaju – nie ma na ziemi drugiego takiego - zbiornik wodny, czyli morze łączące ze sobą linią brzegową aż 9 krajów: Polski, Niemiec, Rosji, Łotwy, Litwy, Danii, Finlandii, Szwecji i Estonii.

Bałtyk ze wszystkich stron otoczony jest lądem. Jedynie przy granicy z Morzem Północnym znajdziemy wąskie cieśniny. Nazywany jest morzem śródlądowym północnej Europy.

We wspomnieniach, ze swojej podróży z 1856 roku, Marmier przybliża nam Gdańsk i to zarówno ten ówczesny jak i ten historyczny. Opisuje topografię i architekturę miasta.

Spacerujemy z nim po Klasztorze w Oliwie, by w następnym rozdziale poznać tajemniczą historię Marienburga i jego lokatorów, czyli polsko brzmiący Malbork i dzieje Zakonu Krzyżackiego. Piaszczystym Wybrzeżem przemierzamy z autorem całe Pomorze i docieramy do Wyspy Rugia.

A kolejny rozdział to podróż ulicami Hamburga, gdzie docieramy do Hotelu Victoria, dowiadujemy się o XIX-wiecznej demografii tego miasta i o pierwszych Żydach w tej niemieckiej aglomeracji.

 Ujście Elby, czyli obecnej rzeki Łaby oraz rozdział pt. Helgolandya, współcześnie Wyspa Helgoland leżąca w południowo-wschodniej części Morza Północnego oraz Hamburg to elementy wspomnień z tytułu utworu autora - dotyczące brzegów - kolejnego opisywanego akwenu, czyli Morza Północnego. I tu również geografia przeplata się z historią regionu i jego mieszkańców.

Kończąc swoją podróż Xavier Marmier w "Lecie na brzegach Północnego i Bałtyckiego Morza: Wspomnienia z podróży 1856" namawia nas do refleksji i zastanowienia się nad życiem i pięknem tego Świata oraz opisywanego Regionu słowami poety Tomasza Moora :

"Biedni wędrowcy w dzień burzy, miotamy się z fali na falę, a błyskawice wyobraźni i

światło rozumu, służą nam tylko do okazania, jak burzliwą jest nasza droga.

Jedno tylko niebo jest spokojne".  

Polecamy tę i inne publikację geograficzno-podróżnicze z Katalogu Biblioteki Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi :

http://gamma.cbr.edu.pl/F?func=find-b-0

oraz z Rolniczej Biblioteki Cyfrowej :

https://mars.cbr.edu.pl:8443/dlibra?action=ChangeLanguageAction&language=pl

Fotografie: Polona - Domena Publiczna i Wikipedia - portret autora

Oprac. Bogusław Wiśniewski

Red. A.S.