Alina Scholtz – pionierka architektury krajobrazu
- Szczegóły
- Kategoria: Świat kobiet
Obecnie coraz silniej zaczynamy doceniać znaczenie zieleni w przestrzeni miejskiej. Jednak spacerując ulicami naszych miast rzadko zastanawiamy się nad tym, że te piękne kompozycje mają swoich autorów, którzy je zaplanowali, zaprojektowali, włożyli wiele wysiłku, by mieszkańcom żyło się przyjemniej. Jedną z takich postaci jest Alina Scholtz, pionierka architektury krajobrazu.
Alina Scholtz urodziła się 24 września 1908 roku w Lublinie. Ukończyła żeńskie gimnazjum w Lublinie i po zdaniu matury rozpoczęła miesięczną praktykę w zakładzie szkółkarskim. W 1926 roku rozpoczęła studia na Wydziale Ogrodniczym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W 1928 roku, w czasie odbywania półrocznej praktyki w skierniewickim zakładzie doświadczalnym, wraz z pięcioma koleżankami wzięła udział w pierwszych zajęciach prowadzonych przez Franciszka Krzywdę-Polkowskiego, jej późniejszego promotora. W 1930 roku odbyła podróż do Anglii, gdzie miała okazję poznać tamtejsze rozwiązania z dziedziny planowania krajobrazu oraz kompozycji ówczesnych założeń ogrodowych. Dwa lata później obroniła pracę dyplomową, która dotyczyła projektu parku strojnego przy Zamku Królewskim w Warszawie.
Po studiach zaczęła współpracę z prof. Franciszkiem Krzywdą-Polkowskim przy projekcie parku w Żelazowej Woli, który miał być pomnikiem ku czci Fryderyka Chopina. Lata 30. XX wieku były dla niej bardzo owocne. Wspólnie z wykładowcą ze studiów- architektem Romualdem Guttem - wykonała m.in. projekty otoczenia dworku Piłsudskiego w Zułowie oraz przestrzeni wokół Kopca Piłsudskiego na Sowińcu. W tym czasie projektowała również prywatne ogrody otaczające modernistyczne wille autorstwa Romualda Gutta. Do najbardziej znanych należą ogrody przy ulicy Kieleckiej i Łowickiej. Jedną z jej największych i najbardziej prestiżowych realizacji przed II wojną światową był projekt torów wyścigów konnych na Służewcu. W 1937 roku wydała swoją książkę Ogródki nowe poświęconą sztuce ogrodowej.
Znajomość języka angielskiego i francuskiego pomogła jej w kontaktach z wieloma zagranicznymi architektami krajobrazu, a także umożliwiła stały kontakt z ówczesnymi nurtami w swojej dyscyplinie zawodowej. Wyjazdy do Anglii i Szkocji zaowocowały zainteresowaniem sztuką ogrodniczą z kręgu Arts&Crafts, głównie stylem Gertrude Jekyll, która położyła podwaliny pod naturalizm w sztuce ogrodowej. Dzięki znakomitemu projektowi otoczenia Polskiego Pawilonu na Wystawę „Sztuka i Technika w Życiu Współczesnym”, w 1937 roku odbyła podróż do Paryża, przy okazji zwiedzając Belgię i Holandię.
W latach 1933-1939 Alina Scholz była asystentem w Zakładzie Architektury Krajobrazu i Parkoznastwa SGGW w Warszawie. W 1938 roku została członkiem Towarzystwa Urbanistów Polskich. W czasie okupacji opiekowała się parkiem w Żelazowej Woli. Po zakończeniu wojny powróciła na SGGW, gdzie kontynuowała karierę naukową u boku prof. Franciszka Krzywdy-Polkowskiego Po jego śmierci została kierowniczką Pracowni Zieleni w Biurze Odbudowy Stolicy. Zajmowała się inwentaryzacją warszawskich terenów zieleni, planowaniem i projektowaniem nowych obszarów rekreacyjnych. Jedną z realizacji tego Biura była Trasa W-Z. W latach 1948-1949 powstał projekt odbudowy Ogrodu Saskiego, którego autorami byli: prof. Romuald Gutt oraz Alina Scholtz.
W 1946 roku została członkiem Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP), gdzie do 1964 roku sprawowała funkcję koordynatora Sekcji Architektury Krajobrazu. Dwa lata później - członkiem-założycielem międzynarodowej organizacji skupiającej architektów krajobrazu - International Federation of Landscape Architecture (IFLA).
Anna Scholz była wielką propagatorką starodrzewu. Potrafiła walczyć dosłownie o każde drzewo. Zaprojektowała m.in. kolumnadę drzew po obu stronach Grobu Nieznanego Żołnierza, na miejscu zniszczonych skrzydeł Pałacu Saskiego. To samo dotyczyło również wody. Doskonale rozumiała potrzebę tworzenia zbiorników retencyjnych, czy specjalnych chodników pozwalających na przepływ wody do gruntu.
Wiele podróżowała nie tylko po Europie, ale i na Daleki Wschód. Zaprojektowała otoczenie ambasad polskich w Korei Północnej i Chinach, a potem również Ambasady Chińskiej w Warszawie. Była pod wielkim wrażeniem tamtejszych parków. Owocem tych fascynacji był projekt parku Moczydło.
Projekty Aliny Scholtz wciąż inspirują do szukania zrównoważonych rozwiązań przyrodniczych i urbanistycznych. Są również źródłem inspiracji do działania wobec wyzwań klimatycznych, jakie przed nami stoją.
Alina Scholz zmarła 25 lutego 1996 roku w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ulicy Młynarskiej.
Oprac. Joanna Radziewicz
Fot. pixabay.com
Fot. polona.pl – domena publiczna
Źródła:
- http://kak.sggw.pl/
- https://muzeumwarszawy.pl/
- Redzisz M.: Alina, matka zieleni. Wysokie Obcasy 2021 nr 39
