Problemy UE: „Ziemniaczane” plony stale maleją

Szczegóły

Kategoria: Rolnictwo w Uni Europejskiej

W połowie 2012 r. Komisja Europejska opublikowała najnowszy raport dotyczący sytuacji na wybranych, unijnych rynkach rolnych. Odnośnie owoców i warzyw zawierał on jedynie śladowe informacje z rynku ziemniaka, a dokładniej mówiąc, wstępną prognozę plonowania tych warzyw w 2012 r.

Z raportu KE wynika, że dla całej unijnej „27” wielkość plonów ziemniaka z 1 ha oszacowano wstępnie na 30,88 ton w stosunku do 32,32 ton w 2011 r. W następstwie tego wstępnie ocenia się, że tegoroczne plony tych warzyw będą o 4,4 proc. mniejsze wobec roku poprzedniego, jednak o niecałe 3 proc. większe w stosunku do średniej wielkości z ostatnich pięciu lat, która wyniosła 30,02 ton/ha. (dane z 24.08. 2012).

To, że znikają uprawy ziemniaków w Unii Europejskiej wynika też z opublikowanych danych zespołu monitoringu zagranicznych rynków rolnych FAPA, dotyczących tegorocznej powierzchni upraw ziemniaków w pięciu krajach Europy Północno-Zachodniej, tj. Belgi, Niemiec, Francji, Holandii oraz Wielkiej Brytanii.

Stowarzyszenie Producentów Ziemniaków Regionu Europy Północno-Zachodniej (tzw. NEPG) oszacowało łączną powierzchnię upraw w 2012 r. na poziomie 513,1 tys. ha - to jest o niecałe 6 proc. mniejszą niż w 2011 r., kiedy wyniosła ona nieco ponad 545 tys. ha. Największy spadek powierzchni upraw w 2012 r. odnotowano w przypadku Niemiec – aż o ponad 9 proc., z kolei na niezmienionym, wobec 2011 r., poziomie utrzymała się powierzchnia produkcji we Francji.

Więcej szczegółów w poniższej tabeli:

Źródło: FAMMU/FAPA

Sytuacja ziemniaka w Europie

Eksperci z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej poinformowali, że po bardzo niesprzyjającym dla uprawy ziemniaków  kwietniu i maju 2012 r., w czerwcu warunki pogodowe  w Europie Zachodniej wyraźnie się poprawiły, a ilość  opadów i rozkład temperatur były zbliżone do optymalnych. W konsekwencji Komisja Europejska nieznacznie  podwyższyła, w stosunku do swoich ocen, przewidywany średni poziom plonów ziemniaków w UE-27 do 299 dt/ha1, wobec 316 dt ha w roku 2012. Również powierzchnia ich uprawy w większości krajów UE jest mniejsza niż w 2011 r. W rezultacie zbiory ziemniaków mogą być niższe o 58 proc. Znajduje to odzwierciedlenie  w znacznym wzroście cen ziemniaków w kontraktach  terminowych na kwiecień 2013 r., do około 155 euro/tonę, wobec niespełna 50 euro/tonę w roku bieżącym.

W Skandynawii, podobnie jak w większości krajów europejskich, w ostatniej dekadzie miał miejsce spadek  zainteresowania uprawą ziemniaków. Areał uprawy ziemniaków w Danii, Szwecji i Finlandii zmniejszył się z 115,3 tys. ha w 2000 r. do 99,4 tys. ha w 2005 r. i 92,6 tys. ha w 2011 r. W 2012 r. nastąpił dalszy spadek o ponad 4 proc., do 88,7 tys. ha.

Średnie plony ziemniaków  wzrosły w Szwecji i Finlandii, natomiast zmalały  w Danii. W rezultacie, w ciągu dekady produkcja ziemniaków  w Szwecji zmniejszyła się o 10 proc., w Finlandii o 14 proc., a w Danii o 22 proc. Łączna produkcja ziemniaków jadalnych i sadzeniaków w tych krajach w roku ubiegłym wyniosła 1,78 mln ton, a ziemniaków skrobiowych 1,40 mln ton.

W połowie lipca bieżącego roku ukazała się wstępna prognoza tegorocznych zbiorów ziemniaków w Wielkiej Brytanii. Pierwsze dane szacunkowe zakładają wielkość tegorocznych zbiorów na poziomie 5,54 mln ton wobec 6,11 mln ton w minionym, 2011 r. Łączna tegoroczna powierzchnia upraw tych warzyw to około 121,3 tys. ha, czyli 5,5  proc. mniej wobec poprzednio rocznej powierzchni zasiewów - 128,4 tys. ha. Na ostateczne wyniki brytyjskiej produkcji ziemniaków trzeba będzie poczekać aż do połowy listopada 2012 r.

Źródło: FAMMU/FAPA

Również w Polsce przewiduje się spadek areału uprawy ziemniaków przynajmniej o 5 proc. Plony mogą również być nieco niższe niż w rekordowym roku 2011. Na przełomie czerwca i lipca zainteresowanie ziemniakami z ubiegłorocznych zbiorów na rynkach hurtowych było niewielkie, a ich ceny wahały się od 30 do 66 zł/dt, przy średnim poziomie około 40 zł/dt. Ceny ziemniaków „młodych” były niższe i w zależności od regionu, wahały się od 17 do 80 zł/dt.

Podaż ziemniaków wczesnych z importu jest znacznie mniejsza niż w latach poprzednich, a ich ceny na przełomie czerwca i lipca wahały się w granicach 0,80-2,0 zł/kg.

Ceny większości przetworów ziemniaczanych są stabilne. Wyhamował spadek cen zbytu skrobi ziemniaczanej, ale ich obecny poziom 2370 zł/ tonę jest prawie o połowę niższy niż  przed rokiem.

W pierwszych czterech miesiącach 2012 r. wzrósł eksport przetworów ziemniaczanych i zmniejszył się ich import. Wzrosły obroty handlu zagranicznego produktami skrobiowymi, zmalał zaś handel ziemniakami do bezpośredniej konsumpcji i sadzeniakami. W okresie styczeń-kwiecień br. eksport ziemniaków nieprzetworzonych wyniósł zaledwie 12,7 tys. ton, wobec 59,1 tys. ton w analogicznym okresie 2011 r., zaś ich import  zmniejszył się w tym okresie z 109,3 tys. ton do 44,2 tys. ton.

Za główną przyczynę spadku powierzchni uprawy ziemniaków uważa się ograniczenie produkcji ziemniaków paszowych, wynikające z długiego okresu niskich cen żywca wieprzowego, głównego kierunku spasania ziemniaków. Ponadto spada zainteresowanie uprawą ziemniaków na samozaopatrzenie, gdyż wygodniej jest taniej kupić ziemniaki, niż je uprawiać. Dlatego w najbliższych latach przewiduje się dalszy spadek powierzchni uprawy ziemniaków.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Źródło:

• Daleszyński J., Rolnikom grosze za ziemniaki, [w:] „Top Agrar” 2012 nr 9, s. 24-25
• Dane Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej 2012
• Dane FAMMU/FAPA 2012
• Dane Głównego Urzędu Statystycznego 2012
• Samborski S., Produkcja ziemniaków, Warszawa 2005
• agronews.com.pl
• arr.gov.pl
• stat.gov.pl

• Poprzedni artykuł