Środowisko naturalne
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Jeleniowate – nowe gatunki w polskiej produkcji zwierzęcej / Radosław Kożuszek
(Poradnik Gospodarski 2011 nr 1, s.23-26)
Obok licznych ferm bażantów i kuropatw w Polsce zaczynają się tworzyć gospodarstwa utrzymujące zwierzęta jeleniowate, do których zalicza się jelenie europejskie i daniele. Dziczyzna z hodowli fermowej charakteryzuje się wyjątkowym smakiem, kruchością i delikatnością. Jest to mięso chude o dużej zawartości białka oraz mikro i makroelementów. Zapotrzebowanie rynku polskiego na tego typu mięso przewyższa podaż, a znaczna jego ilość jest eksportowana głównie do krajów Europy Zachodniej.
Gatunkiem najlepiej przystosowanym do hodowli fermowej jest jeleń szlachetny. Żywi on się głównie pędami i gałązkami drzew i krzewów, jak również korą, liśćmi, owocami, trawami i ziołami. Jest to zwierze dość duże, osiągające masę ciała nawet do 350 kg, przy wysokości około 150 cm w kłębie. Jego ubarwienie zmienia się w zależności od pór roku. Ruja przypada na drugą połowę września, a młode pojawiają się najczęściej na przełomie maja i czerwca.
Daniel to drugi najpopularniejszy gatunek wśród jeleniowatych. Wyróżnia się u niego dwa podgatunki: daniela zwyczajnego i mezopotamskiego. Zwierzęta te zasiedlają najczęściej lasy liściaste i mieszane, gdzie można znaleźć młode pędy drzew, różne gatunki traw oraz zimozielone liście jeżyn i bluszczu, które stanowią ich pożywienie. Chętnie zjadają one także korę drzew, żołędzie, kasztany, jagody, jabłka i inne owoce. Osiągają one wysokość 80-90 cm, przy masie ciała nawet do 120 kg. Mają barwę płową z białymi cętkami i ciemną smugą na grzbiecie. Ruja danieli przypada na miesiące jesienne, a ciąża trwa 230 dni. Jeleń wschodni jest najmniej popularnym jeleniowatym w wielkotowarowych hodowlach zamkniętych. W Polsce występuje on tylko na dwóch stanowiskach. Preferuje gęste, wilgotne lasy liściaste i mieszane. Żywi się trawami, ziołami i pędami drzew i krzewów. Jego masa oscyluje w granicach 110 kg przy wysokości 110 cm w kłębie. Jeleń wschodni charakteryzuje się rudobrązowym ubarwieniem z licznymi cętkami w okresie letnim i szarobrunatnym ze słabo zaznaczonymi cętkami w zimie. Ruja tego gatunku przypada na jesień, a ciąża trwa 230 dni.
Obszar przeznaczony pod hodowlę jeleniowatych powinien być oddalony od ruchliwych dróg i większych skupisk ludności i zajmować kilkuhektarową powierzchnię. Podstawowym elementem fermy jest solidne ogrodzenie składające się z drewnianych słupków i siatki, wykonane w sposób nie zagrażający zwierzętom. Wzdłuż płotu powinno się posadzić żywopłot, który będzie pełnił funkcję izolatora, jak również stwarzał wrażenie bezpieczeństwa i ograniczał szybkie bieganie. Dobrym rozwiązaniem jest też posadzenie za ogrodzeniem drzew, które mogą jednocześnie dostarczać zwierzętom pożywienia. Jeleniowate wymagają trawiastego terenu z rzadko rosnącymi drzewami i krzewami. Zaleca się także stworzenie miejsca zadaszonego, gdzie jelenie będą mogły się schronić przed słońcem lub deszczem oraz obszaru wysypanego czystym piaskiem, ponieważ uwielbiają one kąpiele piaskowe. Na wybiegu powinny być umiejscowione paśniki, metalowe koryta i poidła. W celu zapewnienia zwierzętom świeżych pastwisk zaleca się aby cały teren był podzielony na kwatery. Budynki nie są niezbędne, choć niektórzy hodowcy montują wiaty, które mają chronić zwierzęta przed silnym wiatrem i długimi opadami.
Podstawową karmą dla jeleniowatych w chowie wielkotowarowym jest ruń pastwiskowa, dlatego tak ważny jest kwaterowy wypas tych zwierząt. Nie można dopuścić do sytuacji całkowitego ogołocenia wybiegu. W okresie zimowym podaje się im siano, sianokiszonki oraz dodatek pasz treściwych, w składzie których przeważa ziarno owsa, jęczmienia i kukurydzy. Można karmić je także owocami, warzywami, kasztanami, żołędziami i burakami pastewnymi. Powinny też mieć stały dostęp do świeżej wody oraz do lizawek z solą.
Rozpoczął się Międzynarodowy Rok Lasów / Dorota Zawadzka
(Przyroda Polska 2011 nr 1, s.10-11)
Głównym przesłaniem ogłoszonego przez Zgromadzenie Ogólne ONZ Międzynarodowego Roku Lasów jest hasło: „Lasy dla ludzi”. Ma ono zwrócić uwagę na znaczenie lasów dla przetrwania i dobrobytu 7 mld ludzi zamieszkujących naszą planetę. ONZ wzywa do działań na rzecz podniesienia świadomości społecznej dotyczącej zarządzania, ochrony i zrównoważonego rozwoju światowych zasobów leśnych dla obecnych i przyszłych pokoleń.
Lasy pokrywają obecnie około 31% powierzchni lądowej Ziemi, choć ich areał ulega stopniowemu zmniejszeniu, głównie na skutek rabunkowej eksploatacji deszczowych lasów tropikalnych. Lasy pierwotne stanowią obecnie 36% globalnej powierzchni lasów. Na świecie około 300 mln ludzi żyje w lesie, a warunki życia 1,6 biliona zależą właśnie od nich. Ogrywają one też istotną rolę w utrzymaniu bilansu wodnego, absorpcji dwutlenku węgla, stabilizacji klimatu oraz przeciwdziałaniu procesom erozji. Są wykorzystywane do pozyskiwania drewna i produktów niedrzewnych oraz stanowią miejsce życia 80% lądowej różnorodności biologicznej kuli ziemskiej.
Chociaż w skali globalnej powierzchnia lasów maleje, w Europie dominuje kierunek odwrotny. W Polsce pokrywają one 9,1 mln ha i zajmują 29% powierzchni całego kraju. Zarówno w Europie, jaki i w Polsce oprócz tendencji wzrostowej jeśli chodzi o powierzchnię lasów obserwuje się także zwiększenie ich zasobności i zdrowotności. W naszym kraju w lasach żyje około 70% wszystkich stwierdzonych w Polsce zwierząt, roślin, grzybów i mikroorganizmów.
Przesłanie Międzynarodowego Roku Lasów ma na celu zwrócenie uwagi na następujące kwestie:
- wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa na temat stanu lasów europejskich,
- uświadomienie dobroczynnej roli lasów dla utrzymania dobrej kondycji naszej planety oraz zwrócenie uwagi na ich znaczenie w życiu człowieka,
- zwiększenie atrakcyjności drewna jako surowca i źródła energii poprzez poprawę zrozumienia przez społeczeństwo zdolności odnawiania się lasów europejskich.
Inauguracja obchodów Międzynarodowego Roku Lasów odbyła się w dniach od 2 do 3 lutego podczas IX Sesji FL OZN, z udziałem szefów państw i ministrów. W Polsce za organizację odpowiadać będzie przede wszystkim Ministerstwo Środowiska oraz Lasy Państwowe. Planowane są liczne festiwale, konkursy ekologiczne, Dni Ziemi, Dni Lasu, dni otwarte do lasu i leśnych ośrodków edukacyjnych oraz wydanie specjalistycznych publikacji.
Szansa dla Żuław / Piotr Kowalski
(Eko i My 2010 nr 12, s. 12-16)
Ze względu na swoje położenie depresyjne Żuławy zawsze były w strefie zagrożenia powodziowego. Jest to obszar wyjątkowy, zarówno pod względem warunków naturalnych, jak i prowadzonej tu od kilkuset lat działalność człowieka. Stanowią one szczególny system przyrodniczo-techniczny, którego działanie uzależnione jest od utrzymywanej infrastruktury przeciwpowodziowej, zwłaszcza w świetle prognozowanych globalnych i regionalnych zmian klimatycznych, które w konsekwencji mogą zwiększyć częstotliwość występowania ekstremalnych zjawisk hydrologicznych i wpłynąć na podwyższenie poziomu wód Bałtyku.
Unikatowe walory tego obszaru, w powiązaniu z ćwierćmilionową populacją mieszkańców Żuław, intensywnym zagospodarowaniem przemysłowym obszarów sąsiadujących oraz ważnymi korytarzami infrastruktury technicznej, stwarzają potrzebę ochrony tych zasobów, której niezbędnym warunkiem jest prowadzenie sprawnej ochrony przeciwpowodziowej. W przypadku wystąpienia specyficznych warunków pogodowych zagrożenia powodziowe na tym terenie mogą się kumulować i prowadzić do sytuacji krytycznych.
Projekt „Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław – Etap I – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku” w 2010 roku został zatwierdzony przez Ministra Środowiska i umieszczony na liście projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko 2007-2013”. Jego wartość szacuje się na 99,84 mln PLN, z czego 84,86 mln PLN ma pochodzić ze środków UE. Ma on być realizowany do 2015 roku. Celem projektu jest odbudowa i modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej Żuław, zabezpieczenie ludzi i gospodarki przed stratami przyrody przed degradacją oraz powstrzymanie procesu peryferyzacji tego obszaru. Przewiduje on przebudowę ujścia Wisły i odbudowę jej ostróg, przebudowę koryta rzeki Motława, Wąska i Dzierzgoń oraz stworzenie systemu monitoringu ryzyka powodzi.
Jednym z najtrudniejszych zagadnień związanych z zapewnieniem ochrony przeciwpowodziowej Żuław Wiślanych, jest sprawa drożności ujścia Wisły do Zatoki Gdańskiej. Stworzenie warunków do swobodnego i kontrolowanego odpływu kry oraz śryżu w okresie zimowym, a przede wszystkim umożliwienie prowadzenia czynnej ochrony przeciwpowodziowej przez lodołamacze może w przyszłości zapobiec powstawaniu katastrofalnych powodzi zatorowych o zasięgu regionalnym. Przyjęty wariant przebudowy ujścia Wisły jest wynikiem badań modelowych, przeprowadzonych przez Instytut Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku i analizy wpływu na środowisko zawartej w „Raporcie o oddziaływaniu na środowisko” opracowanym przez Biuro Projektowo-Doradcze EKO-KONSULT. Zakłada on remont istniejących kierownic i wydłużenie kierownicy wschodniej o 200 m. Podjęte działania będą realizowane z zachowaniem wszelkich środków zabezpieczających zasoby przyrodnicze regionu.
Konieczność realizacji „Przebudowy ujścia Wisły” powinno stanowić nadrzędy interes publiczny, w aspekcie niezagrożonego istnienia oraz zrównoważonego rozwoju cywilizacyjnego oraz dbałości o środowisko naturalne na Żuławach.
Niby takie sobie zwykłe jaja… / Andrzej Komarowski
(Polskie Drobiarstwo 2011 nr 1, s. 32-33)
W październiku w wielu krajach obchodzono Światowy Dzień Jaja. Warto jednak włączyć ten produkt do naszej codziennej diety. Jaja kurze są bowiem źródłem wielu cennych składników pokarmowych, przede wszystkim wysoko przyswajalnego białka bogatego we wszystkie aminokwasy egzogenne. Ich wartość energetyczna to zaldwie140 kcal/100g. Oprócz tego zawierają niewielką ilość nasyconych kwasów tłuszczowych, a są zasobne w kwasy nienasycone, skutecznie obniżające poziom cholesterolu we krwi. Warto też wspomnieć, że dzięki specjalnej paszy kury są zdolne do wyprodukowania jaj o podwyższonej wartości nienasyconych kwasów tłuszczowych typu omega-3 i omega-6, bardzo pomocnych w zapobieganiu i leczeniu chorób serca i układu krążenia.
Jedno jajo pokrywa 23% dziennego zapotrzebowania na cholinę, 14% - na ryboflawinę, 11% - na witaminę B12, 7% - na kwas pantotenowy, 5% - na kwas foliowy, witaminy A, B6 i D3, a także 23% - na fosfor i 10% - na żelazo. Jest też źródłem dwóch bardzo skutecznych antyoksydantów – luteiny i zeaksantyny, które zdaniem dietetyków pomagają zapobiegać katarakcie.
Żółtka jaj są bardzo często wykorzystywane do produkcji kosmetyków, zwłaszcza kremów, odżywek do włosów oraz maseczek na zniszczoną i zmęczoną skórę twarzy.
