W sadzie
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Mało udany rok 2010 w uprawach ekologicznych / Zygmunt S. Grzyb
(Sad Nowoczesny 2011 nr 1, s. 38-39)
Wnioski na temat oceny sezonu wegetacyjnego wyciągnięto głównie na podstawie obserwacji ekologicznego sadu doświadczalnego Instytutu Ogrodnictwa w Nowym Dworze. Rośnie w nim szeroka gama odmian ważnych gatunków drzew owocowych polecanych także do uprawy w sadach towarowych. Niskie plony zanotowano nie tylko w uprawach ekologicznych, ale i tradycyjnych.
Do czynników ograniczających efektywność produkcji w ubiegłym sezonie można zaliczyć zbyt niskie temperatury w okresie zimowym i przymrozki wiosenne, jak również nasilenie występowania chorób i szkodników. Nie bez znaczenia dla kondycji roślin była też ilość i rozkład opadów, jakie wystąpiły latem i wczesną jesienią.
Mokra wiosna i deszczowe lato sprzyjały rozwojowi chorób. W przypadku jabłoni poważne szkody wyrządził parch na odmianach o średniej wrażliwości na tę chorobę, a także na odmianach dotąd uważanych za odporne. Dużym problemem u ziarnkowatych w 2010 roku była także brunatna plamistość jabłek i gruszek. Wśród roślin pestkowych, szczególnie u śliw, znaczne straty poczyniła brunatna zgnilizna drzew pestkowych. Na wiśniach i czereśniach wystąpiła drobna plamistość liści drzew pestkowych.
Wiosną 2010 roku drzewa wyjątkowo mocno zaatakował kwieciak jabłonowiec, co w efekcie przyczyniło się do niskiego owocowania. Populację owocówki jabłkóweczki, nasionnicy trześniówki i owocówki śliwkóweczki udało się utrzymać na odpowiednim poziomie przy pomocy dostępnych środków. Za to mszyce były poważnym problemem przez cały okres wegetacji, a szczególnie wiosną i w połowie lata. Walka z nimi była utrudniona na skutek braku odpowiednich preparatów do ich zwalczania. Z przędziorkami nie było większych problemów. Prawdopodobnie ustaliła się już na teranie sadu równowaga między tymi szkodnikami, a ich antagonistami: kruszynkiem czy dobroczynkiem gruszowym.
Białe pnie / Zbigniew Gruca
(Działkowiec 2011 nr 1, s. 51)
Rośliny sadownicze najwyższą wytrzymałość na działanie ujemnych temperatur osiągają w grudniu i styczniu. Uszkodzenia mrozowe krzewów i drzew owocowych powstają wtedy, gdy temperatura powietrza obniża się poniżej naturalnej odporności danego gatunku na niską temperaturę. Na przemarznięcia najbardziej podatne są: morele, brzoskwinie, czereśnie, grusze i jabłonie.
Podczas spadku temperatur powstają rożne uszkodzenia mrozowe tj. przemarznięcia pąków kwiatowych, pękanie kory, rany zgorzelinowe. Zapobieganie tego typu uszkodzeniom nie jest możliwe w okresie zimowym. Równie groźne dla drzewek owocowych są zimowe ocieplenia, które mogą się przyczynić do częściowej utraty wytrzymałości na mróz nadziemnych części roślin.
Powstawaniu uszkodzeń mrozowych na konarach i pniach można zapobiec przez ich bielenie. Jest to stary i prosty zabieg, który skutecznie chroni przed tymi uszkodzeniami. Jednak głównym warunkiem skuteczności jest odpowiednia pora jego wykonania. Bielenie należy wykonać już na początku stycznia, a jeżeli ochronna warstwa wapna zostanie zmyta, trzeba ją powtórzyć w późniejszym terminie. Wapno do bielenia drzew dostępne jest w sklepach ogrodniczych, można też użyć wapna gaszonego. Szczególnie dokładnie trzeba pomalować południową i południowo-zachodnią stronę pni, czyli tam gdzie nasłonecznienie jest najsilniejsze. Warto zaznaczyć, że bielenie pni drzew na krótko przed Wielkanocą nie ma dla roślin żadnego znaczenia ochronnego. Nieprawdziwe jest też przekonanie, że wapno niszczy szkodniki zimujące w spękaniach kory.
Rozmnażanie mało znanych gatunków sadowniczych / Joanna Jagła, Katarzyna Król
(Sad Nowoczesny 2011 nr 1, s.20-23)
Wzrost zainteresowania firm farmaceutycznych, kosmetycznych zakładów przetwórczych nowymi gatunkami przekłada się na zainteresowanie plantatorów, sadowników i działkowców materiałem szkółkarskim tych roślin. W Zakładzie Doświadczalnym w Brzeznej podjęto badania nad rozmnażaniem roślin mało znanych z wykorzystaniem różnych metod. Celem tych działań było ustalenie taniego, łatwego i efektywnego sposobu rozmnażania oraz znalezienie możliwości rozmnażania gatunków trudno ukorzeniających się. W przypadku żurawiny, derenia, rokitnika, aktinidii, róży, jagody kamczackiej, świdośliwy i bzu czarnego możliwe jest rozmnażanie poprzez nasiona, sadzonki zielone, półzdrewniałe bądź zdrewniałe, korzenie, odkłady lub w kulturach tkankowych (in vitro).
Sadzonki pobierano w dwóch terminach: pod koniec czerwca i na przełomie lipca i sierpnia. Sadzonki wierzchołkowe trójoczkowe ukorzeniano z wykorzystaniem dwóch ukorzeniaczy różniących się zawartością auksyny. Kontrolą były sadzonki nie poddawane działaniom żadnego z ukorzeniaczy. Sadzonki derenia jadalnego, aktinidii, jagody kamczackiej, bzu czarnego i żurawiny ukorzeniono w zagławianym tunelu w wielodoniczkach, w podłożu (torf, piasek). Ocenę przeprowadzono po 2-3 miesiącach. Wśród badanych gatunków najlepiej wypadły żurawina i bez czarny dla których uzyskano w obu terminach 86-100% ukorzenionych sadzonek. Dla jagody kamczackiej i aktinidii najefektywniejszy okazał się termin I. W przypadku derenia w obu terminach uzyskano niski stopień ukorzenienia się sadzonek.
Przy zastosowaniu metody in vitro z młodych pędów (czerwiec/lipiec) z roślin matecznych pobierano eksplanty w postaci pąków kątowych. Poddawano je sterylizacji wstępnej pod bieżącą wodą przez 60-90 minut, a następnie w 70% alkoholu i w roztworze podchlorynu wapnia (10-12%). W komorze laminarnej usunięto zewnętrzną warstwę w celu wyizolowania merystemów. Następnie włożono je na standardową pożywkę inicjalną. Po około 6 tygodniach od założenia, rośliny w zależności od gatunku przeczepiono na pożywki namnożeniowe ze zmodyfikowaną zawartością związków azotowych oraz cytokininy BA. Po trzech kolejnych pasażach, mikrosadzonki wykładano na pożywki ukorzeniające oparte na formułach opracowanych przez Zimmermana i Brooma ze zmodyfikowaną zawartością związków azotowych oraz auksyny IBA. Kombinację kontrolną stanowiła pożywka oparta na recepturze Murashige i Skooga bez regulatorów wzrostu. Ocenę ukorzenienia przeprowadzono po 6 tygodniach od wyłożenia na pożywki ukorzeniające. Najlepiej namnażającymi się in vitro gatunkami była jagoda kamczacka i dereń jadalny, a najlepiej ukorzeniającymi się w tej technologii – aktinidia i jagoda kamczacka.
Ze wstępnych wyników można wywnioskować, że rokitnik rozmnaża się z sadzonek bardzo dobrze, róża wielkoowocowa – dobrze, zaś świdośliwka w kulturach tkankowych w około 50-70%. Derań zarówno z sadzonek jak i in vitro ukorzenił się bardzo słabo.
Jak uprawiać grusze? / Ireneusz Sosna
(Działkowiec 2011 nr 1, s. 50-51)
Grusza jest gatunkiem trudnym do uprawy, ma wysokie wymagania glebowe i klimatyczne. Grusza, później niż jabłoń wchodzi w okres owocowania i wydaje zazwyczaj niższe plony, a dodatkowo przechowywanie owoców wymaga niskich temperatur. Grusza należy do gatunków bardzo wrażliwych na warunki przyrodnicze, szczególnie na niskie temperatury zimą i wiosną. Uszkodzenia pąków kwiatowych mogą występować już przy spadku temperatur do -25oC. Na skalę przemarznięć duży wpływ mają np. występujące ocieplenia zimowe oraz podkładka i odmiana. Niebezpieczne dla życia drzew są mroźne i bezśnieżne zimy, bowiem w takich warunkach może przemarznąć system korzeniowy podkładki, szczególnie niektórych typów pigwy, mało odpornych na niskie temperatury. Wystarczy jednak nawet niewielka warstwa śniegu, by korzenie były całkowicie bezpieczne. Warto zaznaczyć, że grusza jest gatunkiem, który ma dużą zdolność do regeneracji uszkodzeń mrozowych.
Wymagania wodne gruszy są zbliżone do jabłoni. Na niedobory wody w glebie szczególnie wrażliwe są drzewa młode na podkładkach karłowatych (pigwa). Drzewa starsze lepiej znoszą suszę. Odmiany wrażliwe na niedobór wody należy podlewać. Wymagania glebowe gruszy to: gleby żyzne, przepuszczalne, głębokie i ciepłe. Dobrze rosną na lżejszych glebach gliniasto-piaszczystych o dostatecznej wilgotności. System korzeniowy ma najlepsze warunki do wzrostu w glebie o odczynie lekko kwaśnym – pH 6,2-6,7. Grusza jest gatunkiem ciepłolubnym, dlatego wybór odpowiedniego stanowiska ma istotne znaczenie. Gatunek ten lubi miejsca osłonięte, w których wilgotność powietrza i temperatura są trochę wyższe, co sprzyja uzyskaniu owoców lepszej jakości.
