Walka z otyłością wśród psów i kotów

Szczegóły

Kategoria: Wiadomości rolnicze

Walka z otyłością wśród psów i kotów

Bardzo wielu właścicieli czworonogów miłość do swoich pupili okazuje poprzez serwowanie im dodatkowej ilości smacznych przekąsek. To z pozoru niewinne zachowanie w dłuższej perspektywie może znacząco przyczynić się do wzrostu ich wagi. Lekarze weterynarii ostrzegają, że u otyłych zwierząt ryzyko zachorowań na cukrzycę, choroby serca i układu oddechowego, schorzeń kostno–stawowych i wiele innych przypadłości jest dużo wyższe niż u osobników z małą ilością tkanki tłuszczowej. I co najważniejsze otyłość skraca życie psów i kotów.

Przyczyny otyłości zwierząt

Według badań światowych problem nadwagi i otyłości dotyczy aż 40 procent zwierząt,  z czego około 35 procent ma nadwagę, a około 8 procent zaawansowaną otyłość. W naszym kraju wagę powyżej normy ma 47 procent kotów i 39 procent psów. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest przekarmianie zwierząt i zbyt mała ilość ruchu. Problem ten dotyczy zwłaszcza czworonogów przebywających w dużych miastach i jest ściśle związany ze stylem życia i nawykami właściciela. Aktywny opiekun zazwyczaj stymuluje swojego pupila do czynnego spędzania czasu i ryzyko nadwagi u takiego osobnika jej raczej znikome. Niestety  coraz częściej ludzie zamiast ruchu na świeżym powietrzu wybierają miły wieczór przed telewizorem, a stresy dnia codziennego rekompensują kalorycznymi przekąskami. I o ile taki sposób spędzania wolnego czasu jest osobistym wyborem każdego człowieka, o tyle pozostające pod naszą opieką zwierzęta domowe są zdane tylko na nas.

Kolejnym problemem związanym z otyłością zwierząt jest karmienie ich produktami z naszego stołu oraz podawanie dodatkowych przekąsek między posiłkami. Tego typu działania powodują, że nasz ulubieniec przyswaja nawet dwa razy więcej kalorii niż zalecane dla danej rasy normy. Podobnie jak w przypadku człowieka, także u zwierząt istnieje możliwość określenia optymalnej masy ciała. Jest ona uzależniona przede wszystkim od rasy i wieku danego osobnika, zaś jej utrzymanie wymaga przestrzegania kilku podstawowych zasad, takich jak nie podawanie zwierzętom dodatkowych przekąsek, stosowanie zbilansowanej karmy, przestrzeganie zalecanych dawek pokarmu oraz zapewnienie zwierzęciu odpowiedniej ilości ruchu.

Metody rozpoznawania otyłości

Otyłość u zwierząt nie jest tak łatwa do wykrycia jak w przypadku człowieka. Najczęściej wykorzystywaną metodą jest ocena aktualnej wagi zwierzęcia i porównanie jej z optymalną masą ciała typową dla danej rasy. Innym prostym środkiem jest także diagnoza kondycji ciała BCS (Body Condition Score). Polega ona na palpacyjnej ocenie grubości tkanki tłuszczowej w określonych obszarach ciała: nad żebrami, wzdłuż kręgosłupa, u podstawy ogona oraz w dolnej części jamy brzusznej. Bardzo przydatna zarówno dla lekarza weterynarii, jak i właściciela jest ocena sylwetki zwierzęcia przy użyciu systemu oceny kondycji ciała. Patrząc z góry, koty i psy o prawidłowej wadze powinny mieć kształt klepsydry, z wyraźnym wcięciem między żebrami. U zwierząt długowłosych wcięcie powinno być łatwo wyczuwalne podczas dotyku w okolicy zażebrowej. Brak wcięcia oraz zbyt obwisły brzuch wskazują na nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej. Do objawów nadwagi u zwierząt można też zaliczyć: nietolerancję wysiłku i wysokich temperatur, trudności w poruszaniu się czy spadek aktywności ruchowej. Jednak właściwe rozpoznanie problemu najlepiej jest powierzyć lekarzowi weterynarii, bowiem wzrost masy ciała może być przyczyną powikłań zdrowotnych zwierzęcia.

Czynniki sprzyjające otyłości zwierząt

Rasa jest jednym z czynników ryzyka rozwoju otyłości u psów i kotów. W przypadku psów szczególną ostrożność powinni zachować właściciele labradorów, beagli, terierów, basetów, spanieli, jamników długowłosych i większości długowłosych psów ras olbrzymich. W odniesieniu do kotów problem ten dotyczy większości mieszańców ras domowych kotów krótkowłosych.

Badania naukowe wykazały, że wiek zwierzęcia jest jednym z elementów mających wpływ na wystąpienie otyłości. Wśród psów problem ten nasila się pomiędzy 5 a 8 rokiem życia, natomiast u kotów między 5 a 10 rokiem życia, kiedy następuje znaczny spadek aktywności ruchowej, co w naturalny sposób wpływa na przyrost tkanki tłuszczowej.

Nie bez wpływu na kondycję psów i kotów mają zabiegi chirurgiczne, mające na celu kontrolę urodzeń, takie jak kastracja i sterylizacja. Podczas tych zabiegów zwierzęta są pozbawiane narządów wytwarzających hormony płciowe, wpływających na metabolizm, aktywność ruchową oraz ilość spożywanego pokarmu. Dlatego właściciele, którzy podjęli decyzję o ich wykonaniu powinni podawać swoim podopiecznym odpowiednio zbilansowaną karmę dostosowaną do ich aktualnego zapotrzebowania energetycznego oraz zwiększyć ich aktywność ruchową.

Specjaliści zajmujący się badaniem aktywności zwierząt przeanalizowali zależność pomiędzy ich zachowaniami instynktownymi, a rozwojem otyłości. Otrzymane wyniki wykazały całkowitą nieznajomość specyficznych kocich nawyków wśród właścicieli tych czworonogów. Należy bowiem pamiętać, że kot jest absolutnym mięsożercą. W warunkach naturalnych poluje na drobne ofiary. Spożywa kilka posiłków dziennie, dlatego karmienie go dwa razy dziennie jest wbrew jego naturze. Do prawidłowego rozwoju potrzebuje urozmaiconego otoczenia, które zapewni mu dostateczną swobodę. Nieodpowiednie warunki utrzymania mogą doprowadzić do nadmiernego spożywania karmy, a w konsekwencji do otyłości. Problemem jest także ignorowanie przez właścicieli naturalnych instynktów kota. Taki brak zrozumienia jest przyczyną wielu nieprawidłowych zachowań. Przykładem może być fałszywe przekonanie, że koty polują tylko dlatego, że brakuje im pożywienia czy interpretowanie pomiaukiwań jako prośby o jedzenie.

Problem otyłości psów często jest związany z pozycją jaką zajmuje on w stadzie, i tym samym dostępnością do pożywiania. Żyjąc wśród ludzi dużą wagę przywiązują do posiłków swoich właścicieli. Zatem bardzo istotne jest aby w czasie ich spożywania obowiązywał ściśle określony porządek: stała pora karmienia, zabieranie miski po 15 minutach, nawet jeśli pies nie opróżnił jej do końca, żadnych dodatków czy resztek ze stołu.

Zdrowotne skutki otyłości

Nadmiar kilogramów jest równie groźny dla człowieka, jak i dla zwierząt. Otyły kot czy pies mało się rusza, szybko męczy, a jego aktywność koncentruje się przede wszystkim na wszelkich aspektach związanych z jedzeniem. Z otyłością wiążą się przewlekłe stany zapalne, przeciążenie układu moczowego, kostno-stawowego, zaburzenia odporności i gospodarki hormonalnej. Może to doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy, kamica dolnych dróg moczowych, nadczynność kory nadnerczy i wielu innych schorzeń, które w znaczący sposób obniżają komfort życia zwierzęcia, a nawet znacznie je skracają. Otyłe zwierzę może mieć problemy z reprodukcją, zarówno przy zapłodnieniu, jak i podczas porodu. Ponadto każdy zabieg chirurgiczny wykonany na zwierzęciu z nadwagą niesie ze sobą ryzyko komplikacji. Dotyczy to zwłaszcza zaburzeń krążenia podczas znieczulenia oraz trudności związanych z gojeniem się ran pooperacyjnych. Lekarze weterynarii alarmują, że nieleczona otyłość nawet o 1/3 obniża średnią wieku zwierzęcia.

Dieta i profilaktyka

Zmiana nawyków żywieniowych oraz zwiększona aktywność ruchowa są najskuteczniejszymi metodami w walce z otyłością. Trzeba jednak pamiętać, że samo ograniczenie dawki pokarmowej naraża zwierzę na poważne konsekwencje wynikające z niedoborów podstawowych składników odpowiadających za prawidłową kondycję organizmu. Dlatego też niezbędna jest dieta o obniżonej zawartości energii, jednocześnie wzbogacona w niezbędne substancje odżywcze, opracowana przez lekarza weterynarii. Pierwsze diety odchudzające dla zwierząt zawierające zwiększoną ilość włókna i obniżoną zawartość tłuszczu charakteryzowały się niską smakowitością, powodowały zwiększenie objętości stolca oraz zmiany w wyglądzie sierści. Badania naukowe prowadzone w tym zakresie dowiodły, że, pomimo iż włókno zwiększa objętość dawki, nie wpływa na zapewnienie poczucia sytości.

Dokładniejsze badania, poświęcone przemianom energetycznym i biochemicznym przebiegającym w komórkach, wykazały skuteczność diety wysokobiałkowej w terapii odchudzającej. Opiera się ona na trzech podstawowych aspektach:

• Ubytek masy ciała następuje poprzez utratę tkanki tłuszczowej, a nie masy mięśniowej. W porównaniu z tradycyjną dietą opartą na zwiększonej zawartości włókna i obniżonej zawartości energii utrata beztłuszczowej masy ciała u psów była mniejsza o 30 procent.
• Ograniczona jest zawartość energii netto. Zastosowane w diecie białka są wykorzystywane jako źródło energii. Średnio jeden gram białka dostarcza o 30 procent energii netto mniej niż jeden gram skrobi, mimo iż w obu przypadkach ilość energii dostępnej może być jednakowa.
• Pokarm ma lepszy smak oraz zapewnia większe poczucie sytości.

W diecie odchudzającej kotów należy zwrócić uwagę na rodzaj podawanej im karmy. Dowiedziono bowiem, że ilość przyjmowanej przez zwierzę energii wzrasta, jeśli żywione jest ono zarówno pokarmem suchym, jak i wilgotnym. Dlatego w celu eliminacji zbędnej ilości tkanki tłuszczowej zaleca się stosowanie tylko karmy suchej. Znakomitym uzupełnieniem terapii odchudzającej kotów jest urozmaicenie środowiska, w którym funkcjonują, a przede wszystkim uświadomienie właściciela co do specyficznych potrzeb tego gatunku.

Wszyscy właściciele czworonogów powinni pamiętać, że aby jak najdłużej cieszyć się obecnością swoich pupili należy zadbać o ich prawidłową masę ciała, kondycję i sprawność fizyczną. Szczególnie odnosi się to do zwierząt znajdujących się w jednej z grup ryzyka. Dobrą drogą do osiągnięcia tego celu jest aktywny sposób spędzania wolnego czasu oraz prawidłowo zbilansowana dieta. Przestrzeganie tych zasad przyniesie korzyści zarówno naszym pupilom, jak i samym właścicielom.

Oprac. Joanna Radziewicz

Literatura:

1. Mikołuszko W.: Otyłość z miłości. Focus 2012 nr 7/202.
2. Biourge V., Hurley K.: Otyłość: kluczowa rola białek. Magazyn Weterynaryjny 2003 nr 9.
3. Kurosad A.: Otyłość – główny problem zdrowotny. Dokument dostępny w Word Web: http://www.lekwet.org.pl/pl/3/6/34/otylosc--glowny-problem-zdrowotny
4. http://www.otylosczwierzat.pl

• Następny artykuł