Jagody goji – owoce zdrowia i długowieczności

Szczegóły

Kategoria: Ziołowy zakątek

W chińskiej medycynie i kuchni jagody goji są wykorzystywane już od ponad 2000 lat. Ludzie wschodu do dzisiaj cenią nie tylko smak tych owoców, ale przede wszystkim ich właściwości odżywcze i prozdrowotne. Zawierają one bowiem duże ilości zeaksantyny, β-karotenu, ryboflawiny, selenu, żelaza i antyoksydantów. Dobrze wpływają na wzrok, kondycję serca, pamięć oraz hamują procesy starzenia.

Trochę historii

Krzewy Lycium Barbarum, na których rosną jagody goji występują w Chinach, Indiach i Tybecie u podnóża Himalajów. Osiągają wysokość 1-3 metrów, a ich gałązki pokryte są kolcami. Owoce o czerwonej skórce mają elipsoidalny kształt, słodko-kwaśny smak i żywicowatą konsystencję. Są bardzo delikatne, więc podczas zbioru zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności. Kontakt świeżych jagód ze skórą człowieka prowadzi do utlenienia owoców i zmiany ich barwy na czarną, dlatego podczas zbiorów strząsa się je na specjalne maty i suszy w zacienionym miejscu.

Chińczycy wierzą, że spożywanie jagód goji może znacząco wpłynąć na przedłużenie życia. Z przekonaniem tym wiąże się legenda o słynnym Li Qing Yen, który rozpropagował te owoce oraz inną, równie cenną roślinę, jaką jest żeń-szeń. Podobno człowiek ten przeżył 252 lata, a podstawowym elementem jego diety były właśnie jagody goji. Mając 11 lat Li Qing Yen spotkał trzech 300 –letnich mędrców, którzy nauczyli go sztuki długowieczności, odpowiedniej diety i zielarstwa. Potem już jako dojrzały mężczyzna trafił na innego, tym razem 500-letniego uczonego, który zachęcił go do codziennego spożywania zupy sporządzonej na bazie tej rośliny.

Inne podanie głosi, że za panowania dynastii Tang (około 800 r n.e.) przy świątyni buddyjskiej znajdowała się studia porośnięta krzewami Lycium Barbarom, do której przez wiele lat wpadały niezliczone ilości jagód. Dzięki temu jej woda nabrała cudownych właściwości. Pielgrzymi, którzy korzystali ze studni cieszyli się bardzo dobrym zdrowiem i nawet w bardzo zaawansowanym wieku nie wykazywali oznak starzenia.

Skład i właściwości

Według opinii ekspertów do spraw żywienia jagody goji są jednym z najbardziej odżywczych produktów na świecie, przez co bardzo korzystnie wpływają na funkcjonowanie całego ludzkiego organizmu. Zawierają duże ilości minerałów, witamin, karotenoidów i fitoskładników. Są również jednym z najlepszych źródeł antyoksydantów. Mają ich od 2 do 4 razy więcej niż czarna jagoda.

Średnia wartość odżywcza 100 gram owoców to: energia 281 kcal/1192 kJ; węglowodany 64 g, w tym cukry 55,8 g; białko 11,4 g; tłuszcz 2,4 g, w tym kwasy tłuszczowe nasycone 0,47 g.

Do najważniejszych składników występujących w jagodach goji zalicza się:

• Aminokwasy – zawierają 19 różnych aminokwasów, w tym 8 podstawowych aminokwasów egzogennych, głównie izoleucynę i tryptofan.
• Polisacharydy – wspomagają układ odpornościowy i odpowiadają za prawidłową kolonizację jelit i korzystną florę bakteryjną. Przypisuje im się również właściwości spowalniające procesy starzenia.
• Nienasycone kwasy tłuszczowe – są odpowiedzialne za właściwą pracę mózgu i układu nerwowego, jak również na produkcję hormonów. Odgrywają dużą rolę w procesach uczenia się i zapamiętywania.
• Witaminy – zajmują 3 miejsce na świecie wśród naturalnych źródeł witaminy C. Dla porównania w świeżych jagodach goji jest jej 50 razy więcej, niż w pomarańczy. W ich skład wchodzą także witaminy: E, B₁, B₂ B_6.
• Karotenoidy, takie jak: beta-karoten, który zwiększa stymulację interferonem na układ odpornościowy. Należy przy tym zaznaczyć, że spożywanie wysokiej dawki beta-karotenu nie jest wskazane dla palaczy. U tej grupy osób, zamiast chronić komórki przed stresem oksydacyjnym związek może wykazywać działanie kancerogenne. Jagody goji zawierają większe ilości beta-karotenu niż marchew; zeaksantyna – stanowiąca prawie 80 procent karotenoidów zawartych w tych owocach wpływa na poprawę wzroku i jest skuteczna w procesach odtruwania wątroby; luteina jest istotna dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku, ponieważ chroni go przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki.
• Betaina - jest stosowana jest w leczeniu wysokiego poziomu homocysteiny, chroni DNA, wspomaga procesy trawienne, szczególnie u osób borykających się  z problemami właściwego poziomu kwasu solnego w żołądku.
• Składniki mineralne – cynk, żelazo (3 razy więcej niż w szpinaku), wapń, selen, miedź, mangan, nikiel, chrom, magnez, kalcium, kadm, selen, fosfor, kobalt, german (wykazuje działanie antyrakowe).
• Flawonoidy – beta-sisterol wykazuje działanie przeciwzapalne i obniżające poziom cholesterolu. Flawonoidy pomagają też w leczeniu impotencji i schorzeń prostaty. Mają korzystny wpływ na regulację pracy serca i ciśnienia tętniczego.
• Błonnik pokarmowy – reguluje działanie układu trawiennego i usprawnia jego pracę.
• Przeciwutleniacze – wspomagają budowę nowych i regenerację starych komórek organizmu, chronią DNA przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki. Spowalniają też procesy starzenia.

Działanie prozdrowotne jagód goji

Jagody goji to jedne z najzdrowszych owoców świata. W tradycyjnej medycynie tybetańskiej były stosowane jako środek tonizujący, lek przy chorobach serca, płuc, nerek, schorzeniach wątroby, oczu, mięśni, kości, a także przy dolegliwościach reumatycznych. Ponadto, w świecie azjatyckim uznano je za środek poprawiający potencję i wzmagający doznania seksualne.

Współczesne badania naukowe dowiodły, że goji są jedynym składnikiem pożywienia, który pobudza ludzki organizm do produkcji hormonu wzrostu HGH (Human Growth Hormone) przez przysadkę mózgową. Mieszanka składników odżywczych występująca w owocach kolcowoju korzystnie wpływa na wzmocnienie stawów i kości oraz stężenia cukru we krwi. Poprawia też pamięć i nastrój, likwiduje zmęczenie oraz pomaga przy regeneracji organizmu, szczególnie po wyczerpującym wysiłku fizycznym. Jagody goji wspomagają również system odpornościowy, wzmacniają i regulują pracę układu trawiennego, wykazują dobroczynne działanie                             w schorzeniach wątroby i trzustki, poprawiają proces widzenia oraz obniżają poziom złego cholesterolu. Zalecane są w leczeniu reumatyzmu spowodowanego zimnym i wilgotnym klimatem. Kwasy tłuszczowe i polisacharydy zawarte w tych owocach mogą stymulować produkcję kolagenu i zatrzymywać wilgoć, co ma zbawienny wpływ na dobrą kondycję i nawilżenie skóry, zaś bogactwo antyoksydantów wpływa na zahamowanie procesów mutacji komórek, zmniejszenie ryzyka wystąpienia groźnych chorób nowotworowych i chorób układu krążenia oraz opóźnienie procesów starzenia.

Jagody goji można spożywać na surowo, chociaż równie dobrze smakują w postaci suszonej. Stanowią znakomity dodatek do ciast i deserów, jak również płatków, musli, batoników zbożowych i napojów mlecznych. Dobrze komponują się z potrawami duszonymi czy zupami. Są polecane jako przekąska dla osób dbających o linię. Zarówno owoce, jak i liście są składnikami herbat (szczególnie zielonej), czasem także soków wieloowocowych i win. W pełni zachowane właściwości odżywcze i zdrowotne zawiera także naturalny sok z goji. Badania wskazują na korzystny efekt codziennego spożywania 70 sztuk suszonych owoców przez osoby dorosłe i 35 sztuk przez dzieci poniżej 10 roku życia.. Są szczególnie polecane dla dzieci z obniżoną odpornością i osób szczególnie narażonych na stres. Ostrożność muszą zachować jedynie kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz osoby systematycznie przyjmujące leki, aby uniknąć potencjalnych interakcji między składnikami aktywnymi.

W polskojęzycznej literaturze botanicznej kolcowój pospolity charakteryzowany jest jako gatunek trujący, przy czym podkreśla się, że najbardziej szkodliwe działanie wykazują owoce niedojrzałe. Jednak prowadzone na świecie badania naukowe udowodniły, że spożywanie tych owoców jest zupełnie bezpieczne. Śladowe ilości, niegroźnych dla zdrowia człowieka, substancji trujących mogą być obecne jedynie w liściach.

Amatorska uprawa krzwów Lycium Barbarom

Krzewy kolcowoju można również uprawiać w warunkach klimatycznych panujących w naszym kraju. Jest to roślina pionierska, odporna zarówno na wysoką, jak i na niską temperaturę. Doskonale sprawdza się w warunkach miejskich, ponieważ dobrze znosi duży poziom zanieczyszczeń komunikacyjnych i zasolenia gleby.

Goji najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych i żyznych. Może być ozdobą ogrodu, balkonu lub tarasu. Jej delikatne białe i fioletowe kwiaty kwitną praktycznie przez całe lato (od maja do sierpnia). Po przekwitnięciu zawiązują się niewielkie podłużne owoce, początkowo zielone, później szkarłatno czerwone. Kolcowój pospolity rozmnaża się z nasion lub przez sadzonki. Krzewy rosną dość szybko i wymagają dość silnego przycinania. Preferują stanowiska słoneczne lub półcieniste. W celu zwiększenia plonowania zaleca się posadzenie kilku krzewów obok siebie. Kolcowój pospolity dobrze sprawdza się jako cięty, gęsty żywopłot lub do obsadzania skarp. Posadzony samodzielnie i pozostawiony sam sobie, może szybko rozrosnąć się w gęste, niezbyt atrakcyjne zarośla.

Na Wiosennych Targach Ogrodniczych, które odbyły się w Podlaskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Szepietowie w dniach 20-21 kwietnia br. kolcowój szkarłatny cieszył się największym zainteresowaniem i został uznany za hit tegorocznej imprezy.

Podsumowanie

Obecnie, w środowiskach naukowych jagody goji są uważane za najbardziej obiecujący produkt odżywczy wspomagający zdrowie, który ma szansę zrewolucjonizować medycynę alternatywną XXI wieku. Warto też wspomnieć o olbrzymim potencjale tych owoców w dietetyce. Ze względu na bogactwo minerałów i witamin są polecane osobom, które stosują diety polegające na ograniczeniu spożywanej żywności. Dostarczają organizmowi więcej witaminy C niż cytrusy, większą dawkę antyoksydantów niż zielona herbata oraz więcej żelaza niż stek wołowy. Neutralizują działanie szkodliwych rodników oraz wpływają na elastyczność i dobrą kondycję skóry.

Oprac. Joanna Radziewicz

Literatura:

1. Osińska E.: Jagody goji. Działkowiec 2012 nr 1, s.46-47.
2. Osińska E.: Cała prawda o jagodach goji. Dokument dostępny w Word Wide Web: http://www.dzialkowiec.com.pl/eco/385-goi
3. Druri M.: Superowoce. Przemysł Spożywczy 2010 nr 5, s.12,14-16.
4. Jagody Goji – smaczne lekarstwo. Dokument dostępny w Word Wide Web: http://www.era-zdrowia.pl/suplementy-zdrowia/jagody-goji/jagody-goji-smaczne-lekarstwo.html
5. Właściwości jagód goji. Dokument dostępny w Word Wide Web: http://agb.waw.pl/odchudzanie/index.php/zasady-zdrowego-ywienia/owoce/349-wlasciwosci-jagod-goji