Uprawa i nawożenie roślin
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Rarytasy spod ziemi
(Mój Piękny Ogród 2015 nr 3, s. 63-65)
Uprawa ziemniaków w ogrodzie zapewnia urozmaicenie zbiorów, a także zapobiega stratom plonów spowodowanych przez choroby i szkodniki. Mocne i odporne rośliny uzyskuje się ze skiełkowanych sadzeniaków. Bulwy można sadzić już od kwietnia do żyznej ziemi próchnicznej. Grządkę warto przygotować dwa tygodnie wcześniej. Rzędy w odstępie 60-70 cm najlepiej wyznaczyć na osi wschód-zachód.
W okresie zawiązywania się bulw rośliny potrzebują dużo wody. Wczesne odmiany są gotowe do zbioru już w pierwszej połowie czerwca. Podkopaną roślinę wyciąga się z ziemi razem z przyrośniętymi do korzeni bulwami. Wykopane ziemniaki powinno się wykorzystać możliwie szybko, ponieważ ich cienka i delikatna skórka szybko się marszczy i zasycha i tracą one swój charakterystyczny migdałowy aromat.
Wśród odmian o kolorowych bulwach w wielu smakach wyróżnia się: ‘La Bonotte’, ‘Odenwälder Blaue’, ‘Violetta’, ‘Bamberger Hörnchen’, ‘Rote Emmalie’, ‘Blue Salad’.
Oprac. Joanna Radziewicz
Do wyboru, do koloru / Magdalena Blecharska, Elżbieta Sikora
(Działkowiec 2015 nr 3, s. 46-47)
Pomidory należą do najczęściej uprawianych w ogrodach warzyw. Przed sezonem warto zapoznać się, co posadzić w bieżącym roku. W polskiej hodowli pomidora każdego roku pojawia się wiele nowych odmian, ale są też starsze, sprawdzone w uprawie, których cechuje plenność i dobra jakość.
Wśród wielu odmian pomidora można wymienić kilka grup, w zależności od typu wzrostu roślin, wielkości owoców, sposobu uprawy, jak również od przeznaczenia plonu.
Koktajlowe pomidorki „cherry” – to drobnoowocowe odmiany cieszące się dużym powodzeniem i przeznaczone wyłącznie do bezpośredniego spożycia. Są coraz częściej uprawiane w ogrodach przydomowych. Ich owoce osiągają wagę 10-30 g i średnicę nieprzekraczającą 3-4 cm. Rośliny tego gatunku rosną silnie, wymagają podpór i cięcia, są plenne, tworzą długie i liczne grona z miniaturowymi owocami o kwaskowym posmaku. W tej grupie znajdują się odmiany o owocach czerwonych, żółtych, pomarańczowych, purpurowo-brązowych o różnych kształtach: śliwki, małej gruszki, czy wiśni. W tej grupie na uwagę zasługują odmiany: Koralik, Cytrynek Groniasty, Malinowy Smaczek i inne.
Malinowe odmiany, które przeważnie uprawiane są amatorsko na działkach to m.in. Bawole Serce, Malinowy Kujawski, Malinowy Ożarowski i inne. W grupie odmian przeznaczonych na bieżące spożycie, znajdują się też pomidory wielkoowocowe, jak np. Gigant (owoce 200-250 g), Faworyt (200-400 g).
Osobną grupą odmian gruntowych pomidorów są odmiany przemysłowe, czyli rodzące owoce o szczególnej przydatności na przetwory. Charakteryzują się one wysoką zawartością suchej masy, likopenu, cukrów, małą komorą nasienną oraz niewielką liczbą nasion. Poza tym powinny być plenne, a dojrzewanie owoców równomierne. Odmiany szczególnie polecane na przetwory to, m.in. Kmicic, Jawor, Rumba Ożarowska (jedna z najlepszych).
Na rynku są także dostępne nasiona odmian pomidora o rzadko spotykanej barwie owoców, np. żółtej, pomarańczowej, zielonej, ciemnobrązowej, prawie czarnej lub w paski. Pomarańczowe odmiany to: Złoty Ożarowski, Jantar. Żółte to: Cytrynek Groniasty, Ola Polka. Zielone owoce z lekkim paskowaniem, tworzy odmiana Zebra, jej owoce są średniej wielkości, bardzo słodkie. Owoce brązowe daje odmiana Ozyrys. Spotykana jest też odmiana Tiger F1 – o owocach koktajlowych, czerwonych w typowe „tygrysie” paski. Ta grupa odmian poszukiwana jest przede wszystkim przez hobbystów.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Jarmuż – wyzwaniem / Edward Kunicki
(Hasło Ogrodnicze 2015 nr 3, s. 94-96)
Jarmuż to bardzo wartościowe pod względem odżywczym i dość łatwe w uprawie warzywo kapustne. W postaci surowej stanowi doskonały dodatek do różnego rodzaju sałatek, natomiast ugotowany może urozmaicać smak zup.
Przez dietetyków jarmuż jest uważany za jedno z bardziej pożywnych warzyw. Jest bogatym źródłem chlorofilu, błonnika, witamin A, B1, B2, C, E, K i składników mineralnych – wapnia, magnezu, żelaza, a jednocześnie odznacza się małą wartością energetyczną. Zawiera flawonoidy i związki siarki o działaniu przeciwnowotworowym, przeciwutleniacze i polisacharydy.
Jarmuż jest rośliną dwuletnią o dobrze rozwiniętym systemie korzeniowym, a więc wyróżnia się dużą odpornością na okresowe niedobory wody w glebie. Jego liście są intensywnie kędzierzawe, o barwie od zielonej do fioletowozielonej, a nawet fioletowobrązowej. Jest odporny na zmienne warunki klimatyczne. Dobrze rośnie na glebach gliniasto-piaszczystych, których pH mieści się z zakresie 6,5-6,8.
Zazwyczaj uprawia się go na zbiór jesienno-zimowy, w poplonie po gatunkach wcześnie schodzących z pola. Nie ma większych wymagań odnośnie płodozmianu, ale na tym samym polu nie należy go uprawiać po sobie, ani po innych roślinach z tej samej grupy botanicznej częściej niż co 4 lata. Nawożenie fosforowe i potasowe wykonuje się przed sadzeniem rozsady lub siewem nasion, natomiast w przypadku nawożenia azotem połowę dawki podaje się przed rozpoczęciem uprawy, a resztę pogłównie 1 raz lub 2-krotnie.
Jarmuż można uprawiać na zbiór wiosenny, letni i jesienno-zimowy (najlepszy jako surowiec dla przemysłu przetwórczego i zamrażalnictwa). Podczas zbioru pozyskiwane są pojedyncze liście lub całe rośliny. W zależności od odmiany, warunków i długości okresu uprawy, plon całych liści może wahać się od 35 do 50 t/ha. Po zbiorze surowiec powinien być schłodzony i możliwie szybko dostarczony na rynek, bowiem jarmuż jest warzywem nietrwałym. W temperaturze 00C i wilgotności względnej powietrza wynoszącej 90-95 procent może być przechowywany nie dłużej niż 4 tygodnie.
Wśród odmian wyróżnia się: Redbor F1, Reflex F1, Kapitan F1, Winterbor F1.
Oprac. Joanna Radziewicz
Żywienie roślin „rabatowych” / Piotr Chohura
(Owoce, Warzywa, Kwiaty 2015 nr 2, s. 86-89)
Rośliny rabatowe (jednoroczne i dwuletnie oraz niezimujące w gruncie rośliny wieloletnie) mają zróżnicowane wymagania pokarmowe, a ich prawidłowe żywienie czasami przysparza ogrodnikom wielu kłopotów. Powodem takiego stanu jest głównie brak dostatecznych danych o ich potrzebach pokarmowych; w uprawie jest, bowiem duża liczba taksonów i wciąż pojawiają się nowe, a dodatkowo nawet w obrębie gatunku różne odmiany mogą mieć rozmaite wymagania.
Jednym z najważniejszych czynników decydujących o prawidłowym żywieniu roślin jest zapewnienie odpowiedniego odczynu przed sadzeniem rozsady do podłoża i utrzymanie go podczas uprawy. Ma to znaczący wpływ na dostępność składników pokarmowych oraz ich pobieranie przez system korzeniowy.
Kolejna sprawa to właściwe pH. Przy zbyt wysokim utrudnione jest pobieranie niektórych składników. Przy niskim może dojść do zatrucia roślin niektórymi jonami. Większość podłoży organicznych ma odczyn kwaśny. Dzięki temu na początku kwitnienia uprawy pH jest optymalne. Zazwyczaj, jako podłoże wykorzystywany jest torf wysoki – zawsze kwaśny, ale też torfy niskie, włókno kokosowe i komposty.
Niektórzy ogrodnicy samodzielnie przygotowują substraty w gospodarstwie. Dobrym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest użycie nawozów wapniowo-magnezowych, dzięki czemu dostarcza się do podłoża te cenne mikroelementy.
W nawożeniu podstawowym wprowadza się do podłoża dawkę składników pokarmowych na pierwsze 2-3 tyg. uprawy. Można zastosować nawozy pojedyncze lub wieloskładnikowe, zawierające wszystkie składniki pokarmowe.
Jeśli produkujemy rośliny o krótkim okresie wegetacji i małych wymaganiach pokarmowych, nawożenie podłoża przed sadzeniem wystarcza na cały okres uprawy. Z reguły uzupełnia się je tylko dokarmianiem dolistnym lub 1-2 zasilaniami nawozem azotowym w stężeniu 0,5-1,0%. Uprawę podlewa się nawozami rozpuszczonymi w wodzie.
Nawożenie pogłówne rozpoczyna się zazwyczaj po ukorzenieniu się roślin i podjęciu przez nie wzrostu, czyli zwykle po około dwóch tygodniach.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Przedłużanie trwałości lilii / Julita Rabiza-Świder
(Owoce, Warzywa, Kwiaty 2015 nr 3, s. 85-86)
Lilia to jedna z najważniejszych roślin cebulowych uprawianych na kwiat cięty. Możliwość sterowania jej kwitnieniem powoduje, że sprzedawana jest przez cały rok. Warunkiem uzyskania zadowalającej ceny kwiatów jest zapewnienie bardzo wysokiej ich jakości i trwałości. Trwałość pozbiorcza lilii zależy od odmiany, warunków uprawy, ich przechowywania i transportu, a także od wykonywanych zabiegów rozbiorczych.
Większość odmian lilii ścina się, gdy co najmniej jeden pąk jest dobrze wybarwiony, ale nie otwarty, a lilie z wieloma pąkami mogą mieć 2-4 wybarwione pąki. Najlepiej ścinać lilie rano, tak aby pęd był w pełnym turgorze (jędrny i sztywny). Ścięte kwiaty należy jak najszybciej posortować.
O dekoracyjności lilii decyduje wygląd kwiatów i liści. Pierwszym widocznym objawem ich starzenia się jest często żółknięcie liści, czasem ich brązowienie. Regulatory wzrostu z grupy cytokinin i giberelin skutecznie zapobiegają starzeniu liści wielu gatunków roślin ozdobnych - to tzw. kondycjonowanie. Badania pokazują, iż oprysk liści mieszaniną tych hormonów zarówno przed, jak i po ścięciu kwiatów skutecznie przeciwdziałała chlorozie i przedłuża dekoracyjność rozbiorczą lilii. Kondycjonowanie jest łatwym i szybkim zabiegiem wykonywanym najczęściej przez producenta.
Regulatory wzrostu można stosować na stałe w wazonie, tj. od zbioru do całkowitej utraty dekoracyjności. Taka forma aplikacji jest również bardzo skuteczna, a przy tym tańsza – stężenie regulatorów wzrostu jest bowiem zwykle niższe, co zmniejsza koszty zabiegu.
Istotną rolę w przedłużaniu trwałości, intensywnym wybarwianiu kwiatów i ich pełnym rozwoju odgrywa podawany do wazonu cukier ze środkiem bakteriobójczym, w postaci pożywki.
Na rynku dostępne są też gotowe środki - pożywki handlowe, które można zastosować na każdym etapie obrotu towarowego: od producenta, przez hurtownika do detalisty. Ich zadaniem jest zapewnienie jak najdłuższego okresu trwałości, przygotowanie do długotrwałego przechowywania oraz transportu na duże odległości.
Niektóre odmiany lilii azjatyckich i mieszańców lilii azjatyckich z longiflorum są wrażliwe na etylen. Gaz ten powoduje zahamowanie rozwoju pąków, ich zasychanie oraz przyspieszone więdnięcie i starzenie się kwiatów, a co za tym idzie - skrócenie trwałości. U odmian wrażliwych na ten gaz konieczne jest kondycjonowanie w roztworach blokujących wydzielanie etylenu i zmniejszających wrażliwość na jego działanie. Należy również zadbać o warunki przechowywania i transportu kwiatów, tak aby na kolejnych etapach obrotu zabezpieczyć je przed szkodliwym działaniem tego gazu.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Nie tylko w bieli i czerni / Magdalena Szmit
(Mój Piękny Ogród 2015 nr 3, s. 29-30)
Brzozy Betula kojarzą się najczęściej z drzewem o biało-czarnej korze. W ostatnich latach w sprzedaży pojawiło się jednak wiele gatunków i odmian o oryginalnym pokroju i ciekawym ubarwieniu kory. Oto najciekawsze z nich.
Brzoza pożyteczna B. utilis osiąga wysokość 8-10 metrów, ma ażurową, stożkowatą koronę i gładką korę. Może rosnąć zarówno w słońcu, jak i w półcieniu. Odmiany tego gatunku, jak ‘Doorenbos’, ‘Long Trunk’ czy ‘White Light’ są najczęściej spotykane w europejskich ogrodach.
Odmiana ‘Doorenbos’ posiada kredowobiałą korę i ciemnozielone błyszczące liście. Rośnie szybko i zdrowo.
Odmiana ‘Long Trunk’ charakteryzuje się oryginalnym, płaczącym, parasolowatym pokrojem oraz gładką białą korą. Osiąga niecałe 5 metrów wysokości.
Odmiana ‘White Light’ wyróżnia się atrakcyjną kremowobiałą korą, na której pojawiają się liczne beżowe paski.
Brzoza nadrzeczna B. nigra osiąga w Polsce nawet kilkanaście metrów wysokości, a jej największą ozdobą jest łuszcząca się kora w różnych odcieniach brązu i szarości. Najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym. Preferuje gleby żyzne, wilgotne, lekko kwaśne. Do najbardziej wartościowych odmian zalicza się odmianę ‘Fox Valley’, która jest całkowicie mrozoodporna, osiąga wysokość 5-6 metrów, ma płaskokulistą koronę i kędzierzawą korę. Na młodych pędach jest ona szarobrązowa, łuszcząca się jak papier, natomiast na starym pniu przybiera barwę białą, beżową i żółtawą.
Odmiana ‘Summer Cascade’ wyróżnia się płaczącym pokrojem i niewielkim rozmiarem.
Ciekawym przypadkiem jest również brzoza dahurska B. davurica, która charakteryzuje się brązowo-szarą strukturą kory. Z kolei brzoza białochińska B. albosinensis dorasta w Polsce do wysokości 15 metrów, ma luźną, szeroko stożkowatą koronę i biało-żółto-brązowo-różową korę. Dużą wartość dekoracyjną przedstawiają jej długie zwisające męskie kwiatostany. Gatunek ten dobrze rośnie na glebach umiarkowanie wilgotnych i przepuszczalnych. W okresie zimowym zaleca się okrywanie młodych egzemplarzy słomą lub agrowłókniną. Polecaną odmianą jest ‘Fascination’.
Oprac. Joanna Radziewicz
