Ekologia i środowisko
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Drzewko za makulaturę
(Eko i My nr 2/2013, s. 36-37)
Liczne inicjatywy zbiórki makulatury w całym kraju mają nie tylko znaczenie edukacyjne i ekologiczne przyczyniając się do poprawy czystości środowiska przyrodniczego, ale są też ważnym krokiem do zmniejszenia zużycia papieru.
W Polsce stosowana jest klasyfikacja makulatury oparta na europejskim wykazie rodzajów i odmian tego surowca. Według tej klasyfikacji makulaturę dzieli się na cztery rodzaje, a w ramach rodzajów na 54 odmiany.
Rodzaj A - są to tzw. odmiany słabe. Obejmują one 12 odmian makulatury określonych symbolami od A1 do A12. Dominuje wśród nich makulatura zmieszana z różnych rodzajów papieru i tektury.
Rodzaj B - jest to tzw. makulatura średnia. Obejmuje 15 odmian makulatury określonych symbolami od B1 do B15. W rodzaju tym dominującą pozycję stanowią gazety, książki oraz ilustrowane magazyny.
Rodzaj C – odmiany tzw. lepsze. Występuje 19 odmian tego rodzaju makulatury, które są określane symbolami C1 do C19. W rodzaju tym dominują ścinki i odpady wytworów i przetworów z papierów białych i bezdrzewnych, akta białe oraz ścinki drukarskie.
Rodzaj D - stanowi makulatura mocna. Obejmuje 6 odmian tego surowca określonych symbolami od D1 do D6. Są to głównie worki, tektura falista, ścinki i odpady z papieru i tektury tzw. kraft (siarczanowej).
Ze względu na mało precyzyjne kryteria oraz nadmiernie rozbudowany podział makulatury klasyfikacja ta jest w praktyce trudna do stosowania. W zbiórce i przerobie stosowany jest często podział na następujące rodzaje makulatur:
- makulatura mocna obejmująca: zużyte worki, tekturę falistą oraz przetwory z niezielonej masy celulozowej siarczanowej,
- makulatura biała obejmująca wytwory i przetwory z bielonych mas włóknistych,
- makulatura mieszana składająca się z makulatury niesortowalnej,
- makulatura śmietnikowa zawierająca makulaturę pochodzącą z pojemników na śmieci lub wysypisk.
W Giżycku uczestnicy zbiórki za każde 15 kg oddanej makulatury otrzymują jedną sadzonkę drzewa lub krzewu ozdobnego liściastego lub iglastego. Korzyści z takiej akcji jest wiele. Po pierwsze mniej makulatury trafia na składowiska odpadów komunalnych, a więcej do recyklingu. Po drugie krajobraz jest wzbogacany o nowe rośliny. Po trzecie ważny jest aspekt edukacyjny.
Pamiętajmy, zatem, że zbierając makulaturę chronimy nasze lasy przed zagładą!
Oprac. Aleksandra Szymańska
Husarze polskich bagien / Wacław Metysek
(Łowiec Polski 2013 nr 4, s.22-25)
Tokowiska batalionów należą do najefektowniejszych w świecie przyrody. Jeszcze w latach 60. i 70. XX wieku w Polsce ptaki te były licznym gatunkiem lęgowym. Można było je spotkać w każdym rejonie naszego kraju, z wyjątkiem terenów górskich. Obecnie bataliony w niewielkiej liczbie – około 50-80 lęgowych samic – występują tylko w basenie Biebrzy, nad Narwią w okolicach Tykocina i na bagnie Wizna. Drastyczny spadek populacji tego gatunku nastąpił pod koniec lat 80. XX wieku na skutek intensywnego osuszania terenów bagienno-łąkowych. Wśród innych powodów zmniejszenia liczebności tych ptaków wymienia się także zwiększenie presji drapieżników oraz zarastanie krzewami dolin rzecznych.
Liczebność europejskiej populacji batalionów (z wyjątkiem Rosji) kształtuje się obecnie na poziomie około miliona lęgowych samic. Największa ilość osobników zasiedla terytorium Szwecji, Finlandii i Norwegii.
W Polsce pierwsze egzemplarze pojawiają się już w marcu, chociaż szczyt przylotów przypada na koniec kwietnia i początek maja. Jako pierwsze pojawiają się kogutki. Ptaki te w czasie lęgów i przelotów żywią się owadami, drobnymi bezkręgowcami, mięczakami, a niekiedy drobnymi rybami. Żerują głównie na nadbrzeżach rzek i innych zbiorników wodnych. Opuszczają nasz kraj pod koniec czerwca. Jesienną migrację rozpoczynają samce, ponieważ samice w tym okresie jeszcze wodzą młode.
Dorosłe samce batalionów mają piękne kołnierze o średnicy sięgającej nawet 20 centymetrów. Szatę godową noszą od kwietnia do czerwca. Ptaki te nie łączą się w pary, nie budują razem gniazda, a wysiadywanie jajek i wychowywanie młodych jest tylko obowiązkiem samicy. Z reguły samica składa cztery jaja, które wysiaduje przez 21-23 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo już kilka godzin po wykluciu i od pierwszego dnia życia samodzielnie zdobywają pokarm. Matka wodzi je tylko przez 10 dni, a w wieku 18-25 dni młode umieją już latać. Przeżywalność piskląt szacuje się na 50-70 procent.
Według opinii ornitologów, krajową populację batalionów można jeszcze uratować, chroniąc ich siedliska i przywracając naturalne miejsca toków i lęgowisk poprzez utrzymywanie odpowiedniego poziomu wód gruntowych. Należałoby także zaprzestać melioracji podmokłych łąk i terenów nadrzecznych oraz zwiększyć odstrzał zagrażających tym ptakom drapieżników.
Oprac. Joanna Radziewicz
Modraszek argus – motyl uzależniony od mrówek / Marcin Sielezniew, Izabela Dziekańska
(Przyroda Polska 2013 nr 3, s.14-15)
Wylęgłe wiosną gąsienice modraszka argusa (Plebeius argus) są natychmiast zabierane do gniazd przez robotnice pewnych gatunków mrówek – hurtnicę czarną (Lasius Niger) lub hurtnicę podobną (L.alienus) i tam pozostają aż do przeobrażenia w postać dorosłą. Utrzymywanie dobrych relacji z hurtnicami jest możliwe dzięki specjalnym gruczołom, między innymi wydzielającym bogaty w węglowodany i aminokwasy płyn korzystny dla tych owadów. Rozwój poczwarek, którym cały czas towarzyszą mrówki trwa 2-3 tygodnie. Hurtnice adorują motyle również w czasie wylęgu oraz wtedy, gdy wspinają się na rośliny, aby rozprostować skrzydła.
Dorosłe osobniki modraszka są niewielkich rozmiarów. Charakteryzuje je wyraźny dymorfizm płciowy. W przeciwieństwie do całkowicie brunatnych samic, samce mają barwę ciemnoniebieską z szeroką czarną obwódką. Dodatkowo u obu płci na końcu przedniej goleni występuje długi kolec.
Zasięg występowania tego gatunku obejmuje całą Polskę. Zamieszkuje on dwa typy odmiennych środowisk. W północnej i środkowej części naszego kraju są to najczęściej wrzosowiska, natomiast na południu siedliska mają charakter muraw kserotermicznych.
W południowej części Europy pojawiają się dwie generacje modraszka argusa, natomiast w Polsce prawdopodobnie występuje on tylko w jednym pokoleniu od czerwca do początku sierpnia. Średnia długość życia pojedynczego osobnika wynosi 4-5 dni. Do składania jaj wybierają miejsca z najcieplejszym mikroklimatem, w pobliżu roślin żywicielskich. Ponadto podejrzewa się, że przy wyborze miejsca wylęgu samice kierują się obecnością mrówek hurtnic.
Motyle te są bardzo przywiązane do swojego siedliska i w ciągu całego życia pokonują odległości nie większe niż kilkadziesiąt metrów.
Oprac. Joanna Radziewicz
