Kapliczki i krzyże przydrożne częścią naszego krajobrazu
- Szczegóły
- Kategoria: Kultura i tradycje ludowe
Kapliczki, figury i krzyże przydrożne, czyli „mała architektura sakralna” zrosły się przez wieki z krajobrazem polskiej ziemi. Stawiane z określonych powodów, w specjalnych miejscach wypełniają też różne funkcje. Są znakami natury religijnej, społecznej i kulturowej. Reprezentują ogromne bogactwo form - od prostych krzyży przydrożnych po bogato zdobione „perełki”. Przydrożne kapliczki i krzyże nie tylko należą do polskiego do folkloru, nie tylko stanowią ozdobę krajobrazu, ale przede wszystkim są wyrazem wiary minionych pokoleń.
Dokładnie nie wiadomo, kiedy zaczęto budować kapliczki. Geneza tych obiektów kultu jest bowiem bardzo stara i niezbyt klarowna, posiadająca przynajmniej kilka sugerowanych źródeł. Jedno z nich wskazuje na pochodzenie grecko-rzymskie. Kapliczki występują w greckiej powieści Longosa, poświęcone Dionizosowi i Panowi. W świecie rzymskim określano je terminem lararia. Kapliczki takie usytuowane były przy prawie każdym większym skrzyżowaniu, w domach, w sypialni itd. Służyły celom ochronnym, oczyszczającym i orientacyjnym.
Według innej z wersji, nazwa „kapliczka” wywodzi się od łacińskiego wyrazu cappa, czyli płaszcz. Przypuszcza się, że chodzi tu o płaszcz św. Marcina, biskupa z Tours, który przechowywany był w specjalnej celi, zwanym właśnie „kaplicą”.
Stare testamenty stanowią doskonałe źródło wiedzy historycznej, dlatego zainteresowanie badaczy tego typu dokumentami zawsze było duże. Największym zainteresowaniem cieszyły się akta ostatniej woli spisywane przez szlachtę i magnaterię, natomiast mniejszą wagę przywiązywano do rozporządzeń mieszczańskich i chłopskich. W pewnym stopniu wynikało to z trudniejszego dostępu do tychtestamentów.