Grzybowy urodzaj
- Szczegóły
- Kategoria: Wiadomości rolnicze
GRZYBOWY URODZAJ
Tegorocznej jesieni mamy w polskich lasach ogromny urodzaj grzybów. Już dawno nie widziano takiego wysypu ulubionych gatunków tj. prawdziwki, podgrzybki czy maślaki. Sprawiły to wysoka temperatura i częste opady deszczu. Polacy uwielbiają grzyby ze względu na ich walory smakowe, a grzybobranie to prawie nasza narodowa tradycja.
W Polsce rośnie ponad 40 gatunków jadalnych grzybów leśnych, jednak najwyżej cenione są borowiki, podgrzybki, koźlarze, maślaki, kanie, gąski, opieńki oraz kurki. Wszystkie wymienione gatunki grzybów można kupić na rynkach i bazarach, a także w sklepie, świeże, jak i mrożone. Niestety, praktycznie każdy grzyb jadalny ma swego trującego sobowtóra, dlatego jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, lepiej zachować ostrożność i pozostawić grzyb w lesie.
Większość najbardziej niebezpiecznych, śmiertelnie trujących grzybów ma blaszki o białym zabarwieniu, które nie zmieniają się w okresie wegetacji. Należą do nich wszystkie muchomory. Najgroźniejszy z nich jest muchomor sromotnikowy o zielono zabarwionej skórce kapelusza. Muchomory wiosenny i jadowity, są całe białe i często mylone z młodymi pieczarkami.
Pieczarka - Muchomor
Zgodnie z obowiązującym w Polsce Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych, środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy, Dz.U. 2011 nr 115 oz. 672 - wykaz grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych albo środków spożywczych zawierających swoim składzie grzyby obejmuje 44 gatunki.
Jak podkreśla Główny Inspektor Sanitarny należy spożywać wyłącznie grzyby jadalne poddane obróbce termicznej, takiej jak smażenie lub gotowanie. Potrawy przyrządzane z grzybów jadalnych to, m.in. zupy, sosy, grzyby marynowane, pierogi. Suszone często dodaje się do zup i innych dań. Warto jednak pamiętać, że grzyby jadalne należą do potraw ciężkostrawnych, dlatego nie powinno się ich podawać dzieciom i seniorom.
Zbierając grzyby należy pamiętać, aby nie uszkodzić grzybni znajdującej się w górnej warstwie gleby. Starajmy się także nie ścinać nożem grzybów nad ziemią. Odcięta i pozostawiona w ziemi dolna część trzonu rozkłada się i powoduje zakażenie bakteriami i pleśniami macierzystej grzybni. Grzyb przed zerwaniem, należy ująć dłonią za dolną część trzonu, okręcić trzon dookoła osi i dopiero wtedy delikatnie oderwać od podłoża. Wysoce naganne jest rozkopywanie ściółki i mchu w poszukiwaniu grzybów. Takie zachowanie pozbawia grzybnię ochrony przed wysychaniem. Niestety, każdego roku rzesze leśnych wandali bezpowrotnie niszczą bogactwo lasu.
Kurka - Lisówka
Wysyp grzybów zwykle zaczyna się w połowie września i trwa do pierwszych przymrozków. Jednak niektóre gatunki pojawiają się w naszych lasach znacznie wcześniej.
- Borowik - od lipca do października (pełnia tworzenia owocnika przypada na wrzesień i październik).
- Podgrzybki - od czerwca do listopada (pełnia przypada na wrzesień i październik).
- Maślaki - od czerwca do października (pełnia przypada na wrzesień).
- Gąski - od września do listopada (pełnia przypada na październik i listopad).
- Kurki - od czerwca do listopada (pełnia przypada na sierpień, wrzesień i październik).
- Rydze - od lipca do listopada (pełnia przypada na sierpień, wrzesień i październik).
- Koźlarze – od lipca do października (pełnia przypada na sierpień i wrzesień).
- Kanie - od czerwca do listopada (pełnia przypada na wrzesień i październik).
- Opieńki - od września do listopada (pełnia przypada na październik).
Borowik szlachetny - Goryczak żółciowy
Borowik grubotrzonowy (trujący) - Borowik ceglastopory (jadalny)
Wśród polskich grzybów największą popularność na świecie zyskały pieczarki, które obecnie produkuje się na skalę masową, a Polska należy do ich największych producentów i eksporterów na rynku unijnym. Aż 35% pieczarek pochodzących z eksportu ma właśnie polski rodowód. Ale to nie jedyny rodzaj, który polscy producenci dostarczają za granicę. Zapewniamy także Europie rodzime grzyby leśne. Rocznie eksportowanych jest dwadzieścia tysięcy ton tych produktów żywnościowych. Dobrze sprzedają się kurki, borowiki, maślaki oraz prawdziwki, a czołowymi importerami są Niemcy, Francja oraz Włochy. W tych krajach aż 90% grzybów dostępnych w marketach to produkty pochodzenia polskiego.
Mleczaj rydz - Mleczaj wełnianka
Inaczej przedstawia się sytuacja, jeśli chodzi o grzyby suszone. Te przeznaczane są głównie na potrzeby polskie. Tradycja mocno oddziałuje na zwyczaje żywieniowe. W wielu restauracjach podawane są dania z grzybami, a i polskie rodziny chętnie zbierają popularne gatunki, by samodzielnie przygotowywać z nich posiłki. Ponieważ w kraju mamy bardzo dużo grzybów, mało się ich importuje.
Czubajka kania - Muchomor plamisty
Na koniec, jako ciekawostkę, warto dodać, że niektóre rodzaje grzybów jadalnych można wyhodować we własnym ogrodzie. Sprawa nie jest łatwa, ale przy dużej wytrwałości i odrobinie szczęścia, może się udać. Grzyby leśne mają bowiem szereg dość specyficznych uwarunkowań, umożliwiających ich wzrost i rozwój, które ciężko jest odtworzyć w warunkach sztucznych, stworzonych ręką człowieka. Mimo to, chyba … warto spróbować.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Źródło:
- Grzyby jeść czy nie jeść?, [w:], „Nasz Dziennik” 2017 nr 225
- W. Kamiński, Ilustrowany leksykon grzybów w Polsce, Bielsko-Biała 2015
- Orłowski, Praktyczny atlas grzybów: jadalne, niejadalne, trujące, Warszawa 2017
- Siwulski i in., Wartość odżywcza i prozdrowotna grzybów, [w:] „Żywność, Nauka, Technologia, jakość”, 2014 nr 1
