Warzywa kapustne

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Jak dobrze wyprodukować warzywa kapustne? / Edward Kunicki

(Hasło Ogrodnicze 2018 nr 5, s. 17-19)

Polska jest największym producentem kapusty w Unii Europejskiej. W światowej produkcji tego warzywa nasz kraj plasuje się na piątej pozycji – za Chinami, Rosją, Ukrainą i USA. W światowym eksporcie zajmujemy czwartą pozycję .

Aby uzyskać jak najlepszy plon warzyw kapustnych, jakościowy i ilościowy, należy zastosować długoletnią strategię obejmującą dwa etapy:

1. Zabezpieczenie najwyższej jakości środków produkcji (odpowiednia odmiana, materiał siewny, rozsada, nawozy, środki ochrony roślin, biostymulatory i inne),
2. Prawidłowe przygotowanie pola.

Rośliny z prawidłowo wyprodukowanej rozsady powinny być krępe, o zielonej barwie. W rozsadę można się zaopatrzyć w profesjonalnych firmach, lub samodzielnie przygotować w wielodoniczkach.

Stanowisko pod uprawę warzyw kapustnych powinno być nasłonecznione. Rośliny wymagają gleby żyznej, o dobrej strukturze i optymalnym odczynie wynoszącym 6,5-7,2. Warto stosować płodozmian 5-6 letni. Dobrymi przedplonami są: pszenica, owies, ziemniaki i gryka.

Warzywa kapustne bardzo dobrze reagują na nawadnianie. Jeśli chodzi o obornik, to stosowany jest w formie naturalnej lub coraz częściej granulatu, który jest najwartościowszym źródłem próchnicy, zwiększa pojemność wodną gleby oraz wprowadza obfitą mikroflorę rozkładającą mikroelementy. Warzywa te mają duże wymagania pokarmowe, co wynika głównie z faktu budowania przez rośliny dużej masy wegetatywnej.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Globalnie o kapuście / Dorota Łabanowska-Bury

(Warzywa 2018 nr 5, s. 11-13)

Biała kapusta głowiasta jest liderem rynku na Ukrainie, z produkcją 1,5 miliona ton rocznie. Kolejne pozycje zajmują tu: kapusta czerwona i chińska. Z powodu mniejszego popytu i zamkniętej granicy rosyjskiej producentom trudno jest utrzymać opłacalność produkcji.

We Francji zanotowano spadek produkcji warzyw kapustnych, zwłaszcza kalafiora. Branża kapuściana w tym kraju coraz częściej stawia na obrót wstępnie przygotowanymi wyrobami, które są gotowe do natychmiastowego użycia.

We Włoszech dostępnych jest wiele rodzajów kapusty: czerwona, biała, głowiasta i savoy. Ze względu na ciepły początek roku popyt był ograniczony. Pogorszenie pogody wpłynęło na produkcję. Kapusta do Włoch jest importowana przede wszystkim z Hiszpanii i Portugalii.

Uprawa kapusty stożkowej odnotowała w ostatnich latach wzrost. Szczególnie wysoki był eksport do Wielkiej Brytanii (zwłaszcza odmiana Dutchy F₁). Odmiana Cape Horn F_1, której największym producentem jest Portugalia, była poszukiwana w Holandii, Niemczech, Francji i innych krajach Europy Środkowej i Północnej. 

Zanotowano wzrost produkcji kapusty włoskiej, która jest uprawiana również w Hiszpanii. Największym rynkiem dla tego surowca jest Wielka Brytania. Obserwuje się również zwiększone zainteresowanie uprawą jarmużu. Produkcja hiszpańska koncentruje się na rynku eksportowym i ma na celu wypełnienie luk w sezonie europejskim.

Obecnie na rynku niemieckim występuje niepokojąca nadprodukcja kapusty (ok. 20 proc. nadwyżka). Ze względu na niski popyt, notowany jest spadek cen kapusty białej i czerwonej.

Zbiory kapusty w Holandii były wyjątkowo duże. Nadwyżki dotyczą przede wszystkim kapusty głowiastej białej, której cena osiągnęła bardzo niski poziom (od 5 eurocentów/kg do 25 eurocentów/kg). Rynek jarmużu podniósł się już w 9. tygodniu roku, z powodu zimnego frontu.

W USA ceny kapusty rosną w okresie poprzedzającym Dzień Świętego Patryka (17 marca). Szacuje się, że podaż wzrośnie o 25 proc. W Izraelu ceny kapusty głowiastej białej i czerwonej są stabilne. Kraj ten produkuje rocznie około 60 tys. ton tego surowca. Cała produkcja jest sprzedawana na rynku krajowym. Większość trafia do przemysłu przetwórczego, a pozostała część na rynki hurtowe i detaliczne. Planowane jest tutaj wpisanie kapusty na listę produktów z obniżoną opłatą przewozową. Wdrożenie tego programu  ma na celu otwarcie rynku w oparciu o prognozy popytu i podaży.

Oprac. Joanna Radziewicz

Uprawa i nawożenie roślin

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Jęczmień browarny – szczególne wymagania / Anna Rogowska

(Wieś Kujawsko-Pomorska 2018 nr 5, s. 6-7)

Ziarno jęczmienia browarnego służy do produkcji słodu jęczmiennego potrzebnego w procesie fermentacji alkoholowej piwa i whisky. Na cele browarnicze można uprawiać wyłącznie odmiany browarne, które ocenia się pod względem parametrów jakościowych słodu i brzeczki oraz cech ziarna.

Z uwagi na słaby system korzeniowy oraz krótki okres wegetacji gatunek ten ma dość duże wymagania dotyczące stanowiska. Korzystne są gleby kompleksu pszennego dobrego lub kompleksu żytniego bardzo dobrego, w dobrej kulturze. Najlepszymi przedplonami są rośliny okopowe lub oleiste. Odczyn gleby powinien wynosić co najmniej 5,5 pH na glebach średnich i 6 pH na glebach dobrych. Aby otrzymać pełne i wyrównane wschody należy wybrać wysokiej jakości materiał siewny. Ważne, by przestrzegać optymalnego terminu siewu.

Dobre plonowanie, poza takimi czynnikami jak rodzaj gleby, przedplon, termin siewu i obsada, w dużej mierze zależy od nawożenia oraz przebiegu pogody w okresie wegetacji, a głównie od ilości i rozkładu opadów, światła i temperatury.

Jeśli chodzi o nawożenie to jęczmień browarny ma duże wymagania w stosunku do magnezu, zalecane jest stosowanie fosforu i potasu, należy bardzo ostrożnie nawozić azotem, aby nie spowodować przekroczenia dopuszczalnej zawartości białka w ziarnie. Również dokarmianie dolistne jest ważnym elementem w uprawie tego gatunku, a celem standardowych zabiegów jest uzyskanie możliwie wysokiego plonu ziarna o wymaganej jakości.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Trawy do siewu późnoletniego / Elżbieta Stuczyńska

(Agrotechnika 2018 nr 6, s. 38-39)

Późnoletni termin siewu traw nie wpływa na zmniejszenie plonowania w latach pełnego użytkowania. Udane siewy późnoletnie zależą od: doboru odpowiednich gatunków, warunków siedliskowych i warunków termicznych panujących w danym regionie. Wśród ważniejszych traw późnoletnich wymienia się:

• życicę wielokwiatową – gatunek krótkotrwały, uprawiany najwyżej dwa lata. Jest trawą wysoką, luźnokępkową, bardzo konkurencyjną. Charakteryzuje się dużą plennością, dobrą smakowitością, dużą zawartością cukrów i bardzo dobrą strawnością. Nadaje się przede wszystkim do użytkowania kośnego. Jest wrażliwa na niskie temperatury, wymaga gleb wilgotnych, żyznych, w dobrej kulturze.
• życicę mieszańcową – należy do traw wysokich, luźnokępkowych, bardzo konkurencyjnych. Charakteryzuje się wysoką produktywnością, bardzo dobrą wartością pokarmową, dobrą smakowitością, dużą zawartością cukrów i białka w suchej masie. Jest zalecana do uprawy w płodozmianie polowym do dwu- lub trzyletniego użytkowania kośnego. W plonie głównym można zebrać 3-4 pokosy w roku.
• kupkówkę pospolitą – trawa wysoka, zbitokępkowa, o silnie rozwiniętym systemie korzeniowym, trwała, dobrze się kłosi. Rośnie na każdej glebie, z wyjątkiem murszów i jałowych piasków. Jest gatunkiem mrozoodpornym, azotolubnym i bardzo agresywnym. W mieszankach do obsiewania łąk nie powinna stanowić więcej niż 10 proc., a w mieszankach pastwiskowych nie więcej niż 8 proc. masy nasion.
• tymotka łąkowa – trawa wysoka, luźnokępkowa, trwała, o późnym terminie kłoszenia. Ma słabo rozwinięty system korzeniowy i jest umiarkowanie odporna na udeptywanie. Ze względu na małą konkurencyjność i powolny rozwój, powinna być stosowana w ilości nie mniejszej niż 10 proc. masy nasion na łąkach organicznych oraz 5 proc. na mineralnych.

Oprac. Joanna Radziewicz

Zapomniana czy nowa roślina oleista / Marta Rymarczyk

(Doradca – Małopolski Informator Rolniczy 2018 nr 5-6, s. 11-12)

Lnicznik siewny jest jedną z najstarszych rośli uprawnych należących do rodziny kapustowatych. Jako gatunek rośliny oleistej wyodrębnił się z lnu włóknistego. W Polsce znany był w uprawie już w okresie przedpiastowskim.

Korzeń lnicznika ma korzeń palowy, ze słabo rozwiniętymi korzeniami bocznymi, sięgający 40-60 cm. Kwiaty lnianki są drobne, żółte i tworzą grono. Po przekwitnięciu na szczycie łodygi tworzy się wielonasienna gruszkowata łuszczyna. Nasiona są bardzo drobne. Masa nasion zawiera się w przedziale 0,8 do 1,6 g. Zawierają przeciętnie 35% tłuszczu.

Po 1945 r. lnianka zajmowała drugie miejsce (po rzepaku) wśród roślin oleistych pod względem powierzchni uprawy. Z czasem została wyparta przez rzepak. Dzisiaj roślina na nowo wzbudza zainteresowanie w rolnictwie i przemyśle. Ma wiele zastosowań, z jej nasion otrzymuje się olej tzw. „rydzowy” o wysokiej zawartości (do 90%) wielonienasyconych kwasów tłuszczowych nadający się do spożycia i produkcji biopaliw. Olej rydzowy jest bardzo korzystny dla zdrowia, ma zastosowanie w kosmetyce.

W uprawie lnicznik charakteryzuje się wieloma zaletami, m.in. dużymi zdolnościami adaptacyjnymi do środowiska, dzięki czemu może być uprawiany na glebach piaszczystych, zdegradowanych, na których zawodzą inne gatunki oleiste. Minimalna temperatura kiełkowania nasion wynosi 1^oC, a optymalna 10-12^oC, wschody następują po 8-10 dniach.  Lnianka odznacza się większą wytrzymałością na mróz niż rzepak ozimy. Jest wytrzymała na przymrozki i niedobory wodne, ma małe wymagania glebowe. Najlepszym przedplonem dla lnicznika są okopowe uprawiane na oborniku. Termin siewu przypada między 10 a 20 września. Jest rośliną najbardziej odporną na choroby i szkodniki z roślin oleistych.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Najważniejszy pierwszy pokos / Łukasz Mioduszewski

(Wiadomości Rolnicze 2018 nr 5, s. 22-23)

Na ilość i jakość plonu ma wpływ nie tylko rodzaj i żyzność gleby, zasobność w wodę, zabiegi pielęgnacyjne i nawożenie, termin zbioru, wysokość koszenia, ale także technologie zbioru i konserwacji. Przytoczone czynniki mają ogromny wpływ na rozwój roślin, ich udział w runi łąkowej, skład chemiczny, strawność oraz przydatność do produkcji wysokowartościowych pasz.

Pogoda jest wyznacznikiem terminu pierwszego zbioru runi łąkowej, ponieważ na szybkość rozwoju i wzrostu traw duży wpływ ma temperatura gleby i powietrza. Określenie odpowiedniego terminu koszenia nie jest łatwe, na polskich łąkach przyjmuje się, że 50% dominujących gatunków traw musi być w fazie kłoszenia. Należy pamiętać, by podczas intensywnych, długotrwałych opadów deszczu nie kosić łąk. Wpływa to bowiem niekorzystnie na proces suszenia oraz wywołuje straty składników mineralnych wymywanych przez deszcz.

Zbyt niskie koszenie runi łąkowej jest niekorzystne, ponieważ powoduje zanieczyszczenie paszy, obniża jakość kiszonki i sianokiszonki oraz wpływa na słabsze odrastanie runi. Wysokość koszenia ma większe znaczenie dla rozwoju wzrostu i wielkości plonu, a mniejsze dla wartości pokarmowej. Koszenie na wysokości 5-6 cm jest wskazane ze względu na trwałość runi użytków zielonych. Koszenie poniżej 5 cm przyczynia się do wzrostu plonu, ale wpływa niekorzystnie na roślinę. Przy zbiorze ostatniego pokosu ruń łąkową należy skosić na wysokości 7-8 cm, co pozwoli na szybszy odrost roślin i dostateczne zgromadzenie materiałów zapasowych koniecznych do dobrego przezimowania.

Wybór technologii zbioru zależy od wielkości i parku maszynowego jakim dysponuje rolnik. Zbiór jednoetapowy polega na koszeniu, rozdrobnieniu i przeniesieniu zielonej biomasy na środki transportu podczas jednego przejazdu. Zbiór dwuetapowy, wiąże się z koszeniem a następnie z podsuszaniem zielonki przeznaczonej do zakiszania.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Co wiemy o zapylaniu grusz? / Monika Bieniesz

(Sad Nowoczesny 2018 nr 4, s. 44-46)

Kwiaty gruszy są kwiatami pyłkowymi, co oznacza, że produkują śladowe ilości nektaru. Dodatkowo, w przypadku wielu odmian zapach kwiatów jest mało atrakcyjny dla pszczół, dlatego przywabiają one przede wszystkim muchówki.

Grusza kwitnie najczęściej 7-10 dni wcześniej niż jabłoń, co sprzyja wiosennym uszkodzeniom przez przymrozki. Jednak gdy przymrozek nie zniszczy wszystkich tkanek kwiatu, niektóre odmiany zawiązują owoce bez zapylenia, (przy zastosowaniu m.in. giberelin).

Grusza do zawiązania owoców dobrej jakości wymaga odmiany zapylającej. Najczęściej w jednej kwaterze sadzi się odmiany o zbliżonym terminie kwitnienia i dalekim pokrewieństwie.            

Dla większości uprawianych w Polsce odmian dobór jako zapylaczy Konferencji, Faworytki i Bonkrety Williamsa jest skuteczny. Ich pyłek charakteryzuje się kiełkowaniem na poziomie 90 proc.

Od kilku lat w Europie wzrasta zainteresowanie uprawą grusz azjatyckich. Kiełkowanie w  przypadku większości testowanych odmian jest bardzo wysokie. W wielu ośrodkach prowadzone są badania nad biologią odmian, które mają znaczenie przy zakładaniu kwater produkcyjnych. Wykazały one, że żadna z kilkunastu ocenianych odmian nie jest samopylna. Istnieją doniesienia, że wiele odmian azjatyckich można skutecznie zapylić odmianą Konferencja. W toku doświadczeń stwierdzono, że w przypadku zapylenia własnym pyłkiem dla wszystkich ocenianych odmian współczynnik PGI był niższy niż 2, co kwalifikuje je jako samobezpłodne. Natomiast zapylenie swobodne, gdzie owady miały możliwość naniesienia pyłku z wielu innych odmian kwitnących wskazuje, że nastąpiło efektywne zapłodnienie, które będzie skutkować dobrym plonem.

Oprac. Joanna Radziewicz

Śliwy japońskie do uprawy towarowej i amatorskiej / Zygmunt S. Grzyb

(Szkółkarstwo 2018 nr 3, s. 55-61)

Śliwa japońska jest uprawiana na szerszą skalę głównie w krajach Azjatyckich, Ameryki Północnej i Południowej oraz w niektórych krajach Europy, w tym w Polsce. Śliwy japońskie różnią się zdecydowanie od owoców odmian europejskich. Ich miąższ jest soczysty i bardzo aromatyczny, może być od białawozielonego po żółty, pomarańczowy i czerwony. Zaletami tych owoców jest duża wytrzymałość na transport i wyjątkowa trwałość. Są mało podatne na gnicie i odgniatanie.

Badania w sadach doświadczalnych Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa oraz w kolekcjach wykazały, że uprawa kilku odmian śliwy japońskiej może i w Polsce przynieść wymierne korzyści. Do takich należą m.in. Oishi-Wase, Santa Rosa, Superior, Formosa, Shiro, Chinka, Vanier, Fortuna, Black Amber, Casselman, Friar, Angeleno.

Można przyjąć, że wszędzie, gdzie rosną u nas wcześnie kwitnące morele, powinny również owocować śliwy japońskie. Największym zagrożeniem dla nich są surowe zimy i przymrozki wiosenne, ponieważ kwitną wcześnie. Prawie wszystkie odmiany tego gatunku są obcopylne. Większość odmian podlega infekcjom wirusowym, w tym szarce. Groźne są dla nich: rak bakteryjny i brunatna zgnilizna drzew pestkowych, a późne odmiany są silnie porażane przez dziurkowatość liści.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Kasztan jadalny (cz. 2) / Mieczysław Czekalski

(Szkółkarstwo 2018 nr 3, s. 14-19)

Do rodzaju kasztana jadalnego należy około 12 gatunków występujących na obszarach co najmniej umiarkowanie ciepłych. Średnie temperatury roczne na większości areału naturalnego występowania tego gatunku wynoszą 12-18^oC, przy absolutnymi minimum - 8^oC. Znosi cień, ale wymaga ciepła i wilgoci, preferuje umiarkowanie zacienione zbocza oraz glebę brunatną, kwaśną, zawierającą glinę, głęboką, żyzną i wilgotną. Źle znosi zawartość wapnia w glebie. Dzięki dużej zawartości azotu i składników mineralnych w liściach należy do roślin poprawiających jakość gleby.

Pierwszą punktową mapkę stanowisk uprawy kasztana jadalnego w Polsce (85 miejsc) opublikował Bronowicz w 1973 r. Obecnie (2018) szacuje się, iż kasztan występuje w około 130 miejscach. Uprawiany jest przede wszystkim w zachodniej i mniej licznie w środkowej części Polski. Spośród czynników klimatycznych dla kasztana jadalnego znaczenie ma niska temperatura ujemna w czasie surowych zim, powodująca przemarzanie młodych bądź podmarzanie starszych okazów. Drzewa w różnym stopniu przemarznięte szybko się regenerują i odrastają z pnia.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Zadbany pomidor / Teresa Sabat

(Działkowiec 2018 nr 6, s. 48-49)

Do najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie pomidorów należą: nawadnianie, podwiązywanie, odchwaszczanie, usuwanie pędów bocznych, cięcie, wspomaganie zapylania kwiatów, dokarmianie, ogławianie.

Pomidory są bardzo wrażliwe na niedobór wilgoci w glebie. Najwięcej wody potrzebują od początku kwitnienia do pojawienia się pierwszych czerwonych owoców. W przypadku niedoboru wilgoci może pojawić się sucha zgnilizna wierzchołków owoców. Podlewać należy ciepłą, odstałą wodą, najlepiej w godzinach przedpołudniowych. Od momentu posadzenia wodę dostarczamy pod korzenie, nie polewamy całych roślin.

Wysoko rosnące pomidory wymagają stosowania odpowiednich podpór. Podwiązywanie rozpoczynamy w momencie, gdy pędy roślin są na tyle długie, że mogą zostać połamane przez wiatr, zazwyczaj 3-4 tygodnie po posadzeniu.

Przy odchwaszczaniu należy uważać aby nie uszkodzić łodyg i korzeni. Stosując ściółkowanie można wyeliminować lub znacznie ograniczyć zachwaszczenie.

W uprawie pomidorów stosuje się cięcie pędów, które ma na celu ograniczenie wzrostu masy wegetatywnej i stosowane jest zwykle u odmian silnie rosnących. Często należy usuwać pędy boczne, które pojawiają się w kątach liści. Nadmierna liczba pędów i liści osłabia kwitnienie i wiązanie owoców oraz opóźnia owocowanie.

Pierwsze dokarmianie pomidorów należy wykonać po około miesiącu od posadzenia. Dobrze jest wykorzystywać gnojówkę roślinną lub kompost. Można też stosować nawozy mineralne.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Rośliny ozdobne i zielne

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Subtelny aromat letniego wieczoru / Andrzej Kujawa

(Szkółkarstwo 2018 nr 3, s. 6-13)

Kielichowiec wonny zaliczany jest do szerokiej palety roślin ogrodowych o dużych walorach zapachowych. Gatunek ten został introdukowany do Europy w 1726 r. Jest krzewem średniej wielkości, osiąga wysokość 1,5-2 m i szerokość do 2 m. Roślina zawiera cyjanowodór i  jest trująca. Kwiaty wydzielają aromat o różnej intensywności, który jednym przypomina jabłka, innym – truskawki lub kamforę. Najintensywniejszy zapach wyczuwany jest podczas letnich wieczorów.

Gatunek ten jest dość odporny na mróz. W Polsce uprawiany jest głównie w zachodniej części kraju. Rośnie na glebie przepuszczalnej, żyznej i umiarkowanie wilgotnej. Lubi stanowiska nasłonecznione, w miejscu osłoniętym przed silnymi wiatrami. Jest rośliną bardzo odporną na choroby.

Znanych jest kilka interesujących odmian tego gatunku, do najwartościowszych należą: Athens, Ferox, Lusławice, Michael Lindsay, Purpureus. Największą wartość ozdobną mają nowe odmiany powstałe jako mieszańce wyselekcjonowane przez amerykańskich hodowców. Są to, kielichowiec: Venus, Raulstona, Aphrodite.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Kwiatostan i owoc głogu jako surowce lecznicze / Irena Matławska

(Panacea 2018 nr 4, s. 5-8)

Kwiatostan głogu jest tradycyjnym, ziołowym produktem leczniczym. Wskazania do jego stosowania obejmują: wczesną postać niewydolności krążenia u osób starszych (I-II klasa według NYHA), nie wymagającą leczenia glikozydami, łagodne formy arytmii i nadciśnienia tętniczego oraz utrudniony przepływ krwi w naczyniach wieńcowych serca. Działa uspokajająco na układ nerwowy i korzystnie w przypadku zwiększonego ciśnienia krwi u osób chorujących na dnę moczanową, jest dobrym środkiem moczopędnym, przeciwutleniającym i regulującym poziom lipidów. Podobne działanie wykazuje owoc głodu.

Wyciąg z głogu ma zdolność do zmiatania wolnych rodników i zwiększania aktywności enzymów antyutleniających w sercu, przeciwdziałając stresowi oksydacyjnemu. Działa przeciwzapalnie i chroni mięsień sercowy przez redukcję stresu oksydacyjnego i zmniejszenie apoptozy. Przez stymulację aktywności śródbłonkowej syntezy tlenku azotu (NOS) zwiększa uwalnianie NO. Zmniejsza przepuszczalność śródbłonków i tworzenie się obrzęku, prowadzącego do licznych zaburzeń, jak miażdżyca tętnic, astma czy niewydolność serca. Wyciąg z głogu działa kardioprotekcyjnie, zmniejszając migrację komórek mięśni gładkich o 38 proc. i proliferację o 44 proc., a także zaburzenia kurczliwości i obszar zawału serca, rytmu serca i częstoskurczu komórkowego. Powoduje również obniżenie aktywności enzymów przeciwutleniających wywołanych izoproterenolem.

Ekstrakt z tej rośliny w małych dawkach hamuje agregację płytek krwi, wydłuża czas krwawienia i zmniejsza stężenie tromboksanu B2 w osoczu. Nalewka zapobiega podwyższeniu poziomu lipidów w surowicy i sercu oraz powoduje znaczne zmniejszenie się poziomu lipidów w wątrobie i aorcie.

Preparaty z głogu łagodnie obniżają ciśnienie krwi, korzystnie wpływają na serce i układ krążenia, poprzez aktywność przeciwutleniającą, dodatni efekt inotropowy, działanie przeciwzapalne, antyagregacyjne na płytki krwi, działanie spazmolityczne na naczynia, ochronne na śródbłonek, wpływ na migrację komórek mięśni gładkich i proliferację, działanie ochronne przed niedokrwieniem / urazem reperfuzyjnym, antyarytmiczne, a także regulację stężenia lipidów i obniżenie ciśnienia tętniczego.

Dawki zależą od rodzaju preparatu. Efekty pojawiają się po około 2 tygodniach, powinny być kontynuowane przez co najmniej 4-8 tygodni. Napary z kwiatostanów głogu należy przygotować z 1-2 g surowca w 150 ml wrzącej wody i pić 4 razy dziennie.

Do najczęściej wymienianych efektów ubocznych należą: ból głowy, migrena, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, palpitacje serca.

Głóg nie powinien być stosowany przez kobiety w ciąży, ponieważ zmniejsza napięcie mięśni macicy i jej ruchliwość.

Ewentualne interakcje są możliwe z lekami wpływającymi na układ sercowo-naczyniowy, i β-blokerami.

Oprac. Joanna Radziewicz

Zioła poprawiające metabolizm / Artur Rakowski

(Panacea 2018 nr 4, s. 18-19)

Perz właściwy (Agropyron repens). Surowcem jest kłącze Rhizoma Graminis. Wykazuje działanie moczopędne. Działa przeciwkamiczo i przeciwzapalnie na układ moczowo-płciowy. Zawiera prebiotyki wspomagające rozwój symbiotycznej mikroflory jelitowej. Polisacharydy i cyklitole obniżają stężenie cholesterolu i lipidów we krwi. Wielocukry i poligalakturoniany działają przeciwzapalnie i osłaniająco na błony śluzowe przewodu pokarmowego i górnych dróg oddechowych. Flawonoidy działają moczopędnie i ułatwiają wydalanie toksycznych produktów przemiany materii

Fiołek trójbarwny (Viola tricolor). Surowcem leczniczym jest ziele Herba Violae tricoloris, które zawiera wiele składników czynnych: flawonoidy, śluzy, kwas salicylowy, salicylan metylu, garbniki, sole mineralne, olejek eteryczny, antocyjany, kwas kumarynowy, karotenoidy i umbeliferon. Kwas kawowy ma właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i hepatoprotekcyjne.

Cykoria podróżnik (Cichorium imtybus). Surowcem jest korzeń, który jest zasobny w inulinę, lektony seskwiterpenowe, flawonoidy, hydroksykumaryny, kwasy fenolowe, trójterpeny i glikozydy fenolowe. Wyciągi działają żółciotwórczo, żółciopędnie, moczopędnie, prebiotycznie i hipoglikemicznie. Nadają się do leczenia zaburzeń przemiany materii, do odbudowy mikroflory przewodu pokarmowego.

Korzeń rzewienia (Rhei radix). Jest znany z obecności w swoim składzie dwóch grup związków o przeciwstawnym działaniu – antrazwiązków działających przeczyszczająco oraz zapierających garbników. Aktywność surowca zależy od zastosowanej dawki. Małe ilości mają działanie wstrzymujące, a większe przeczyszczające.

Owocnie fasoli (Phaseoli pericarpium). Zawierają aminokwasy, glikoproteiny, kwas krzemowy, flawonoidy, fazeolinę, kwasy fenolowe, trygonelinę, alantoinę, chrom, potas, saponiny. Wyciągi działają przeciwcukrzycowo, odtruwająco i moczopędnie.

Zielona herbata (Camellia sinensis). Jest źródłem polifenoli. Świeże, wysuszone liście herbaty zawierają również węglowodany, białka, związki mineralne, aminokwasy, tłuszcze, kwasy organiczne, chlorofil, karotenoidy. Napoje herbaciane mają właściwości antyoksydacyjne, wynikające z obecności związków polifenolowych.

Mniszek lekarski (Taraxacum officinale). Zawiera m.in. kwas hydroksycynamonowy, chloroenowy i triterpeny. Preparaty pomagają w schorzeniach dróg żółciowych, wątrobowych i trawiennych.

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum). Ziele Hyperaci herba zawiera hiperycynę, pseudohiperycynę, hyperforynę, flawonoidy, hiperozyd, bakteriobójcze garbniki oraz witaminy A i C. Wyciąg wodny ma działanie żółciopędne, żółciotwórcze, pobudzające trawienie i przeciwzapalne.

Liść pokrzywy (Urticae folium). Zawiera magnez, kwas chlorogenowy, flawonoidy, chlorofil, związki mineralne, krzem, wolne aminokwasy, witaminy K, E i C, kwas foliowy, karoten, kwas kawowy, octowy, serotoninę, garbniki i skopolektynę. Działa moczopędnie, przeciwobrzękowo, przeciwkrwotocznie, hipoglikemicznie, przeciwmiażdżycowo, odtruwająco. Reguluje przemianę materii, pobudza układ trawienny i przyswajanie składników pokarmowych.

Oprac. Joanna Radziewicz

Gwiazdnica (nie)pospolita / Katarzyna Antoniak

(Panacea 2018 nr 4, s. 26-27)

Gwiazdnica pospolita (Stellaria media L. Vill.) należy do rodziny goździkowatych Caryophyllaceae do rodzaju Stellaria, który obejmuje około 200 gatunków. Jest gatunkiem kosmopolitycznym. Rośnie na glebach zasobnych w składniki pokarmowe, na żyznych łąkach, ugorach, w parkach i ogrodach. Osiąga wysokość 5-10 cm. Tworzy płytki system korzeniowy. Łodyga jest pokryta owalnymi, ostro zakończonymi listkami. Pięciopłatkowe kwiaty są ułożone w dwuramienną wierzchotkę z kulistymi nasionami.

Dla naszych przodków gwiazdnica pospolita w okresie zimowym była źródłem witamin i minerałów. Przyrządzano z niej różnego rodzaju potrawy, napary i soki. W XVI wieku sok i destylat z tej rośliny aplikowano w gorących ranach i obrażeniach, w postaci przemywań, okładów lub maści. Botanik John Gerard zalecał ją jako remedium w leczeniu świerzbu, natomiast Pierandre Matthioli  - jako lek dla gorączkujących suchotników (w postaci naparu) lub jako okład na rany (liście). W następnych stuleciach gwiazdnicę stosowano najczęściej w kolkach, stanach zapalnych oczu, hemoroidach, obrzękach, suchotach, słoniowatości i konwulsjach u dzieci. W XIX wieku ks. Sebastian Kneipp wykorzystywał ją w leczeniu chorych na gruźlicę i w wysypkach skórnych.

Ziele gwiazdnicy Stellariae herba zawiera saponiny, garbniki, flawonoidy, kwasy fenolowe, kumaryny, polisacharydy, β-sitosterol, związki mineralne oraz  β-karoten i witaminę C. Substancje aktywne wykazują działanie wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwbólowe i przyspieszające gojenie się ran.

W ostatnich latach przetwory z gwiazdnicy poddano badaniom, które potwierdziły jej skuteczność w zakażeniach pałeczkami Salmonelli i grzybami pleśniowymi, a także w stanach reumatycznych. Prowadzono też doświadczenia nad skutecznością tej rośliny w zapaleniach wątroby wywołanych CCI₄, jej właściwościami przeciwwirusowymi oraz redukującymi tkankę tłuszczową.

Oprac. Joanna Radziewicz

Przemysł cukrowniczy

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Melasa – drugi produkt przemysłu cukrowniczego / Joanna Uścińska, Iwona Burzyńska

(Poradnik Plantatora Buraka Cukrowego 2018 nr 2, s. 20-23)

Z punktu widzenia produkcji cukru melasa jest produktem ubocznym. Jednak dzięki wielu wartościowym substancjom organicznym i mineralnym oraz zawartości sacharozy (40%) jest jednocześnie pełnowartościowym drugim produktem przemysłu cukrowniczego.

Melasa ma wiele zastosowań, a produkowana jest zarówno z buraków cukrowych, jak i z trzciny cukrowej. Łącznie światowa produkcja melasy w kampanii 2017/2018 szacowana jest na 66,107 mln ton, z czego około 20% (912,270 mln t) stanowi melasa buraczana. Największym producentem melasy na świecie jest Brazylia (4-krotnie więcej niż UE).

Największe ilości melasy w Unii (ok. 2,3 mln t) zużywane są do produkcji etanoli – na biopaliwa, alkohol techniczny i spożywczy, kolejno w przemyśle paszowym (1,69 mln t) oraz do produkcji drożdży i kwasów organicznych (1,15 mln t).

W przemyśle paszowym melasa występuje zarówno jako składnik mieszanek pasz przemysłowych, jak i pasza sporządzanych w gospodarstwach rolnych, jest też wykorzystywana jako pasza płynna do bezpośredniego skarmiania. Stanowi ważny komponent w produkcji drożdży – zarówno piekarniczych, jak i browarniczych czy gorzelniczych oraz ekstraktów drożdżowych.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Odmiany buraka cukrowego wpisane do Krajowego rejestru w 2018 roku / Waldemar Janiak

(Poradnik Plantatora Buraka Cukrowego 2018 nr 2, s. 30-31)

Na podstawie korzystnych wyników doświadczeń rejestrowych w latach 2016 i 2017 do krajowego rejestru - w lutym 2018 roku - wpisano 17 nowych odmian buraka. Zdaniem hodowców wszystkie nowo zarejestrowane odmiany są odporne na rizomanię, a dodatkowo 3 z nich posiadają tolerancję na mątwika burakowego.

Nazwy typów użytkowych oznaczają:

• typ cukrowy - odmiana o podwyższonej zawartości cukru przy średnim lub nieco mniejszym plonie korzeni,
• typ normalny – o cukrowości średniej i przeważnie większym plonie korzeni,
• typ plenny – wykazujący duży i bardzo duży plon surowca o stosunkowo niższej cukrowości,
• typ normalno-cukrowy i normalno-plenny – to typy pośrednie.

Wszystkie nowe odmiany należą do typu normalnego, są to:  Bryza, BTS 3865, BTS 6430, BTS 9975, Dobrava KWS, Eliska KWS (posiada tolerancję na mątwika burakowego), Emu, FD Coach, Higgs, Jagiellon, Jagienka, Jaromir, Leandrus, Pacific, Traper (posiada tolerancję na mątwika burakowego), Tur (posiada tolerancję na mątwika burakowego), Vinnare.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Problemy w rolnictwie

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Świetlana przyszłość orzechów laskowych? / Łukasz Zaremba

(Hasło Ogrodnicze 2018 nr 5, s. 50-52)

Orzechy laskowe są ważnym składnikiem zbilansowanej diety. Zawierają wiele cennych minerałów, tłuszczów i innych substancji odżywczych. Uprawa leszczyny w Polsce nie cieszy się jednak dużą popularnością. Jeszcze w 2014 r. plantacje zajmowały w naszym kraju 4 tys. ha, w kolejnych latach powierzchnia ta zmniejszała się i w 2017 r. szacowana była na niespełna 3 tys. ha. Mimo spadku areału zbiory ustabilizowały się na poziomie 5,5 tys. ton. W 2017 r., na skutek wiosennych przymrozków, udało się zebrać zaledwie 2 tys. ton orzechów. To właśnie duże ryzyko niskich plonów związane z warunkami pogodowymi powstrzymuje wielu producentów przez założeniem plantacji orzechów laskowych.

Największym zainteresowaniem wśród producentów w Polsce cieszą się odmiany deserowe o dużych owocach. Należy pamiętać, że uprawa leszczyny to przedsięwzięcie długookresowe, bowiem rośliny osiągają pełnię owocowania dopiero po ośmiu latach.

Przy zakładaniu plantacji mniejszym obciążeniem finansowym będzie materiał roślinny, bo sadzonki leszczyny są tanie i łatwo się je pozyskuje. Większym wydatkiem będzie natomiast zapewnienie dobrego ogrodzenia, ponieważ młode pędy roślin stanowią łakomy kąsek dla saren i zajęcy. Bezsprzeczną zaletą prowadzenia plantacji leszczyny jest niski koszt ochrony przed szkodnikami i chorobami grzybowymi. Wśród nielicznych szkodników największym zagrożeniem dla plonów jest słonkowiec orzechowiec.

Znaczenie naszego kraju w światowej produkcji i handlu orzechami laskowymi jest marginalne. Do wzrostu  popularności orzechów laskowych przyczynią się z pewnością odkryte ostatnio, przez hiszpańskich naukowców, nowe możliwości zastosowania jednego ze składników ciemnobrązowej łupiny nasiennej orzecha przy terapii nowotworu jelita grubego oraz do obniżania poziomu cholesterolu.

Oprac. Aleksandra Szymańska

BHP w pracy ze środkami ochrony roślin (ś.o.r.) / Beata Górska

(Zachodniopomorski Magazyn Rolniczy 2018 nr 130, s. 20-21)

Środki ochrony roślin (pestycydy) należą do najbardziej szkodliwych związków, na których działanie są narażenia rolnicy. Duża toksyczność ś.o.r. sprawia, że są one największym zagrożeniem dla zdrowia osoby, która ma z nimi kontakt.  Na wielkość zagrożenia powodowanego przez pestycydy wpływają takie czynniki jak: rodzaj stosowanego środka i klasa jego toksyczności, forma użytkowa preparatu; stężenie substancji aktywnej; rodzaj uprawy; czas narażenia; rodzaj aparatury; czynniki atmosferyczne; droga przenikania substancji do wnętrza organizmu człowieka.

Prace grożące kontaktem z pestycydami to: przygotowywanie roztworów użytkowych preparatów handlowych; przeprowadzanie oprysków; podlewanie roślin, rozsiewanie granulatów do gleby; zaprawianie ziarna w magazynach zbożowych; praca w magazynach, w których są przetrzymywane preparaty; czyszczenie i naprawa aparatury; pranie odzieży roboczej; zagospodarowywanie odpadów pestycydów.

Podstawowe zasady.

• Należy pamiętać, że przebywanie w pomieszczeniu , w czasie wykonywania zabiegów chemizacyjnych, naraża człowieka na toksyczne działanie ś.o.r. w stopniu wyższym niż na otwartej przestrzeni.
• Rolnicy wykorzystujący w swoich gospodarstwach ś.o.r. są stale narażeni na kontakt z nimi.
• Podczas wykonywania prac z pestycydami stężenie substancji toksycznych przekracza najwyższe dopuszczalne normy.

Niekorzystne działania pestycydów na organizm człowieka można podzielić na trzy kategorie: 1. Zatrucia ostre. 2. Zatrucia przewlekłe. 3. Zatrucia odległe, które mogą się ujawnić po wielu latach.

Typowe objawy zatrucia małymi dawkami pestycydów to: złe samopoczucie i ogólne osłabienie; bóle i zawroty głowy; nudności i wymioty; bóle brzucha i rewolucje żołądkowo-jelitowe; niepokój i pobudzenie; ślinotok i łzawienie; zlewne poty. Najczęściej zatrucia pestycydami są skutkiem nieprzestrzegania zasad bhp przy ich stosowaniu, niewłaściwego sposobu przechowywania oraz łatwego dostępu przez osoby nieupoważnione.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Pamiętaj o umowie / Maciej Kania

(Sad Nowoczesny nr 4, s. 16)

Obowiązek zawierania umów na dostawy produktów rolnych wynika z przepisów rozporządzenia 1308/2013, które zostały wprowadzone do prawodawstwa polskiego w 2015 roku. W 2017 roku nastąpiła ich nowelizacja i w takim kształcie obowiązują obecnie.

Umowa musi być sporządzona przed dostawą, a dostawca jest zobowiązany do jej przechowywania przez 2 lata, licząc od końca roku, w którym zrealizowano ostatnią dostawę w ramach tej umowy. Obowiązują trzy formy zawierania umów: elektroniczna, dokumentowa i pisemna.

Obowiązek zawierania umów dotyczy zbywania produktów rolnych przez producentów rolnych będących rolnikami do pierwszego nabywcy będącego przetwórcą lub dystrybutorem, który nie zbywa ich bezpośrednio konsumentowi finalnemu. Dokument ten powinien zawierać następujące elementy: cenę do zapłaty za dostawę, ilość produktów, jakość produktów, okres obowiązywania umowy, termin płatności i warunki dostawy.

Umowa nie jest wymagana gdy producent jest członkiem grupy producentów rolnych. Nie dotyczy też osób dostarczających produkty do spółdzielni, których są członkami.

W przypadku nieprzestrzegania przepisów narzucane są kary pieniężne, których wysokość jest uzależniona od rodzaju odstępstw wynikających z obowiązujących przepisów.

Oprac. Joanna Radziewicz

Nowe odmiany roślin

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Nowe odmiany lucerny i koniczyny / Piotr Domański

(Agrotechnika 2018 nr 4, s. 10-11)

W Krajowym Rejestrze figuruje tylko jedna polska odmiana lucerny siewnej, natomiast pozostałe 17 to odmiany zagraniczne. Hodowcą i właścicielem dwóch nowo zarejestrowanych odmian jest firma Barenbrug Holland BV.

• Alexis – odmiana plenna. Plon energii paszy z czterech pokosów przekracza 28 tys. jednostek paszowych (JP) z hektara. Charakteryzuje się korzystnym rozkładem plonowania w okresie wegetacji. Rośliny dobrze odrastają wiosną i po zbiorze, wykazują odporność na wyleganie.
• Artemis – odmiana plenna. Całoroczny plon energii paszy przekracza 28 tys. JP/ha. Charakteryzuje się korzystnym rozkładem plonowania w okresie wegetacji. Rośliny dobrze odrastają po zbiorze i nie wykazują skłonności do wylegania.

W przypadku koniczyny w Krajowym Rejestrze, liczącym obecnie 12 pozycji, większość stanowią odmiany polskie, diploidalne. Nowo zarejestrowana odmiana diploidalna Pasieka daje duże plony suchej masy w drugim roku pełnego użytkowania. Charakteryzuje się korzystnym rozkładem plonowania w okresie wegetacji. Rośliny dobrze odrastają po pierwszym pokosie. Jej właścicielem i hodowcą jest Małopolska Hodowla Roślin Spółka z o.o.

Oprac. Joanna Radziewicz

Różowy czas kalarepy? / Marta Szyperek

(Warzywa i Owoce Miękkie 2018 nr 4, s. 62-63)

Od pewnego czasu produkcja kalarepy zyskała na popularności. Producenci preferują odmiany o krótkim ulistnieniu, które dają możliwość bardziej zwartej obsady. Wśród polecanych odmian wymienia się:

• Konan F₁ (Bejo Zaden) – odmiana wczesna, polecana do uprawy całorocznej na „świeży rynek”, o białym wnętrzu bez tendencji do zdrewnień i bardzo dobrym smaku. Daje wysoki plon handlowy.
• Konmar F₁ (Bejo Zaden) – okres wegetacji 66 dni, odmiana przeznaczona na „świeży rynek” do zbioru pęczkowego.
• Avaya F₁ (Enza Zaden) – odmiana polowa, dobrze znosi wysoką temperaturę latem i warunki stresowe. Daje wysoki plon handlowy.
• Solares F₁  (Enza Zaden) – nadaje się do uprawy w polu latem i jesienią. Polecana do pakowania w kartony.
• Wiedeńska Biała (Plantico Zielonki) – odmiana średnio wczesna, polecana na zbiór letni i jesienny.
• Wener Blauwe (Plantico Zielonki) – odmiana tworząca ciemnofioletowe, duże, kuliste zgrubienie. Miąższ biały i soczysty. Nie drewnieje podczas zimowego przechowywania.
• Kref F₁ (Pnos Ożarów Mazowiecki) – odmiana bardzo wczesna do uprawy pod osłonami oraz całorocznej w polu. Odporna na pękanie i przerastanie bez tendencji do tworzenia zdrewnień.
• Troja F₁ (Pnos Ożarów Mazowiecki) – odmiana średnio późna do bezpośredniego zaopatrzenia rynku. Odporna na zdrewnienie. Można ją przechowywać przez kilka miesięcy.
• Gabi (Polan Khino) – odmiana wczesna, do bezpośredniego spożycia. Polecana do uprawy wiosennej i jesiennej w polu i pod osłonami. Tolerancyjna na pękanie i zdrewnienie.
• Alka (Polan Khino) – odmiana średnio późna do uprawy wiosennej i jesiennej. Zgrubienia ciemnofioletowe, miąższ kruchy i soczysty. Dobrze się przechowuje i nadaje się do mrożenia.
• Segura F₁ (Rijk Zwaan) – odmiana do uprawy polowej od wiosny do jesieni, odporna na mączniaka rzekomego, polecana na zbiór pęczkowy.
• Alme F₁ (Rijk Zwaan) – odmiana wczesna do uprawy od lata do jesieni. Cechuje się dużym wigorem.
• Quickstar F₁ (Sakata) – odmiana wczesna polecana do uprawy pod osłonami, tolerancyjna na duże wahania temperatury, miąższ biały i chrupki.
• Gigant (W. Legutko) – odmiana późna, do zbioru latem i jesienią. Miąższ biało-seledynowy, odporny na drewnienie i parcenie, nadaje się do dłuższego przechowywania, polecana do bezpośredniego spożycia i mrożenia.
• Niebieska Masłowa ((W. Legutko) – odmiana średnio późna, przeznaczona do uprawy polowej na zbiór letni i jesienny, skórka niebiesko-purpurowa, miąższ biało-seledynowy. Znosi krótkotrwałe przymrozki do -4 ⁰C. Polecana do bezpośredniego spożycia.

Oprac. Joanna Radziewicz

W ekskluzywnym klubie / Agnieszka Okła

(Sad Nowoczesny 2018 nr 4, s. 32-33)

Niektóre odmiany jabłek są sprzedawane jako towar ekskluzywny, przynosząc zwiększone zyski wąskiej grupie producentów. Wśród odmian wymieniane  są:

• Ambrosia – jej pochodzenie jest nieznane, ale przypuszcza się, że to krzyżówka Golden Delicious’a z Jonagoldem lub Starking Delicious’em. Owoce są soczyste i chrupiące, mają błyszczącą, gładką skórkę o zielonożółtej barwie zasadniczej pokrytej jasnoróżowym, rozmytym rumieńcem. Miąższ jest kruchy, soczysty o miodowym kolorycie. Jest to odmiana średnio późna. Drzewa cechują się średnią siłą wzrostu, nie trzeba ich silnie przerzedzać, ale pędy wymagają podwiązywania. Drzewa plonują regularnie. Owoce są raczej odporne na odgniecenia. W ciepłych krajach termin zbioru przypada na koniec września.
• Cameo – to prawdopodobnie krzyżówka Red Delicious i Golden Delicious. Skórka ma barwę czerwoną. Porywa ją paskowany rumieniec z wyraźnymi jasnymi przetchlinkami. Smak zbliżony do Red Deliciousa, ale mniej intensywny. Miąższ chrupki, bardzo soczysty i słodki. Odmiana polecana jako owoc deserowy i do wypieków. Kwitnie w tym samym czasie co Gala. Zbiór w pierwszej połowie października. Owoce dobrze się przechowują
• Jazz^® (Scifresh) – krzyżówka odmian Breaburn i Royal Gala. Skórka ma pomarańczowo-czerwony rumieniec i zieloną barwę zasadniczą. Miąższ żółtawy, soczysty, zbity i chrupiący. Owoce wyróżniają się słodko-ostrym smakiem z delikatną nutą gruszki. Odmiana wczesna. Wymaga regularnego przerzedzania. Wrażliwa na parcha i raka bakteryjnego.
• Junami®(Milwa, Diwa) – krzyżówka odmian (Idared x Maigold) x Elstar. Owoce mają żółtozieloną barwę podstawową, którą pokrywa czerwony rumieniec. Miąższ jest zwarty, niezbyt twardy i chrupiący, lekko kwaśny o wyrazistym aromacie. To typowe jabłka deserowe, ale mogą być też przeznaczone na soki. Charakteryzują się dużą trwałością pozbiorczą.
• Rockit ^TM – chrupkie, soczyste i słodkie jabłka w formie gotowej do spożycia przekąski. Wyróżnia je miniaturowy rozmiar. Zawierają 65 proc. więcej potasu i 10 proc. więcej błonnika niż standardowe odmiany. Po zbiorze są myte, sortowane i pakowane w wygodne tuby. W takiej formie są sprzedawane.
• Tentation® (Delblush) – krzyżówka odmian Golden Delicious i Grifer (Blushing Golden). Owoce są złotożółte z delikatnym pomarańczowym rumieńcem. Miąższ jest chrupiący, bardzo jędrny i soczysty. Odmiana jest raczej odporna na parcha. Drzewa są produktywne, regularnie owocują. Zbiór odbywa się od końca września do marca. Owoce można przechowywać do marca. Mogą być przeznaczone do bezpośredniego spożycia lub celów kulinarnych.

Oprac. Joanna Radziewicz

Choroby - szkodniki - ochrona roślin

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Opuchlaki w szkółkach roślin ozdobnych / Janusz Mazurek

(Szkółkarstwo 2018 nr 3, s. 25-32)

Opuchlak, zwłaszcza opuchlak truskawkowiec, to obecnie jeden najbardziej uciążliwych owadów w produkcji szkółkarskiej roślin ozdobnych. Stanowi poważny problem w uprawach truskawek, a od jakiegoś czasu zagraża także roślinom w parkach i ogrodach.

Głównym źródłem rozprzestrzeniania się tych owadów jest zasiedlony przez larwy, poczwarki lub jaja materiał szkółkarski. Lista żywicieli opuchlaka przekracza 150 roślin, a do tych najczęściej atakowanych należą: cisy, trzemieliny, różaneczniki, azalie, piwonie, hortensje, lilaki, róże i inne.

Zniszczenia powodowane przez opuchlaki dość łatwo rozpoznać. Dorosła forma owada, która jest aktywna nocą, uszkadza nadziemną część rośliny przez wygryzanie dziur w liściach, zaczynając od ich krawędzi. Także larwy opuchlaków powodują widoczne po pewnym czasie szkody. Rośliny przez nie zaatakowane wyglądają początkowo jakby podsychały, a następnie marnieją i przeważnie obumierają. Larwy są żółtawobiałe i wyżerają miękką skórkę korzeni oraz podstawę pnia. Po wyjęciu rośliny z gleby łatwo zauważyć uszkodzenia korzeni spowodowane przez larwy jak również i same larwy, które bez problemu wypatrzymy gołym okiem.

Skuteczne zwalczenie opuchlaków polega na ograniczaniu liczby żerujących na roślinach w czerwcu i w lipcu chrząszczy, aby w konsekwencji zminimalizować liczbę jaj składanych przez samice do podłoża.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Szkodliwe nicienie / Marta Szyperek

(Warzywa i Owoce Miękkie 2018 nr 4, s. 56-57)

Mątwik ziemniaczany to jeden z najgroźniejszych szkodników ziemniaka. Pierwszym symptomem porażenia roślin jest ich palcowy, słaby rozwój. Na korzeniach tworzą się cysty. Roślina wytwarza wiele korzeni przybyszowych, które słabo pobierają wodę, co powoduje ich przedwczesne więdnięcie i żółknięcie.

Mątwik to szkodnik kwarantannowy, trudny do zwalczania. Jego liczebność w glebie można ograniczyć poprzez: zmianowanie, uprawę roślin odpornych, ugorowanie gleby i stosowanie nematocydów.

Krępaki żyją w glebie na głębokości 20-40 cm, dlatego podczas pobierania próby do analizy nie są wykrywane. Żerują na ponad 100 gatunkach roślin. Wirus TRV powoduje karłowatość roślin, zahamowanie wzrostu. Na liściach pojawiają się objawy pstrej plamistości. Czopowatość bulw ziemniaka objawia się brunatnymi plamami w miąższu bulw. Wśród metod profilaktycznych wymienia się: systematyczne usuwanie chwastów, sadzenie zdrowych sadzeniaków, staranne usuwanie resztek roślinnych, czyszczenie z resztek gleby narzędzi i części maszyn używanych w gospodarstwie oraz stosowanie nematocydu Vyate 10 G.

Niszczyk ziemniaczak jest polifagiem, ale jego główną rośliną żywicielską jest ziemniak. Redukcja populacji wymaga: stosowania zdrowego materiału siewnego, płodozmianu z udziałem zbóż, które nie są roślinami żywicielskimi, usuwania chwastów, czyszczenia maszyn i narzędzi.

Wśród błędów w ochronie ziemniaka przed agrofagami wymienia się: niewłaściwe zmianowanie, sadzenie w nieodpowiednich warunkach, zbyt głęboko, umieszczanie stert opadowych obok plantacji, nieusuwanie chwastów, niedokładne wykonywanie zabiegów ochronnych.

Oprac. Joanna Radziewicz

Środki grzybobójcze i bakteriobójcze – uzupełnienie / Hanna Bryk

(Sad Nowoczesny 2018 nr 4, s. 66-67)

Nowymi środkami zawierającymi ditianon są: Ceroval, Daneel, Dictum i Metised 700 WG. Są polecane do zwalczania parcha jabłoni i parcha gruszy. Dawki są uzależnione od fazy rozwojowej drzew i częstotliwości stosowania środków.

Trzy nowe środki zawierają kaptan w ilości 800 g/kg każdy. Są to: Arvemus 80 WG, Kollin 80 WG i Lekaro 80 WG. Zaleca się je do zwalczania parcha jabłoni, w dawce 1,9 kg/ha. Ich karencja wynosi 28 dni.

Grupa środków miedziowych powiększyła się o cztery preparaty – Cuprozin Progress (przeciw parchowi jabłoni i mączniakowi rzekomemu), Medistar Extra Miedź (do zwalczania parcha jabłoni i gruszy oraz mączniaka rzekomego winorośli), Spator 50 WP i Dalion 50 WP (przeciw parchowi jabłoni i gruszy, zarazie ogniowej na jabłoniach i gruszach, rakowi bakteryjnemu drzew pestkowych na wiśniach, kędzierzawości liści brzoskwini, antraknozie, rdzy wejmutkowo-porzeczkowej i białej plamistości liści na porzeczce czarnej, mączniakowi rzekomemu winorośli i antraknozie oraz bakteryjnej zgorzeli orzecha włoskiego i leszczyny).

Zestaw środków triazolowych powiększył się o dwa preparaty zawierające difenokonazol (250 g/l) – Ferten 250 EC (przeciw parchowi jabłoni i drobnej plamistości liści drzew pestkowych na wiśni)  i Mavita 250 EC (przeciw parchowi jabłoni i gruszy oraz brunatnej zgniliźnie drzew pestkowych na wiśni i czereśni).

Nowe fungicydy Matador 303 SE i Moderator 303 SE są odpowiednikami środka Yamato 303 SE. Tiofan 500 SC można stosować zamiast preparatu Topsin M 500 SC, natomiast Prakalid 38 WG zastępuje środek Bellis 38 WG.

Nowością pod względem formulacji jest płynny Syllit 544 SC polecany do zwalczania parcha jabłoni i gruszy, drobnej plamistości liści drzew pestkowych na wiśni i czereśni i kędzierzawości liści brzoskwini. Okres karencji dla jabłoni i gruszy wynosi 60 dni, a dla wiśni i czereśni 14 dni.

Przeciwko szarej pleśni i gorzkiej zgniliźnie został zarejestrowany preparat dwuskładnikowy Pomax SC. Wśród nowości znalazł się również środek mikrobiologiczny Remedier przeznaczony do zwalczania czerwonej zgnilizny korzeni truskawki. Można go jednak stosować tylko w uprawie truskawki pod osłonami w formie opryskiwania gleby lub podłoża 5-7 dni przed sadzeniem, a następnie w trakcie sadzenia.

Fungidicy Dymas, Iprodione 500 SC i Rovral Aquaflo 500 SC mogą być stosowane w ochronie roślin przed chorobami tylko do 5 czerwca 2018 roku.

Oprac. Joanna Radziewicz