PLAN DLA WSI

Szczegóły

Kategoria: Rolnictwo w Unii Europejskiej i na świecie

18 lipca 2018 r. Premier RP oraz Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawili kompleksowy program dla rolników pn. „Plan dla wsi”, którego głównymi założeniami są: wyższe dopłaty do paliwa rolniczego, przeciwdziałanie suszy, utworzenie Narodowego Holdingu Spożywczego oraz rozszerzenie możliwości sprzedaży produktów rolnych w ramach sprzedaży bezpośredniej. Założenia programu wynikają z rozmów i konsultacji z rolnikami i niektórymi organizacjami rolniczymi. Jego realizacja już trwa.

„Plan dla Wsi”, który jest autorskim projektem ministra rolnictwa Jana Krzysztofa Ardanowskiego, zakłada generalną poprawę sytuacji polskich rolników. Program planu jest oparty na trzech filarach - ochronie, wsparciu i rozwoju. Jego główne założenia to:

• Większe dofinasowanie do paliwa rolniczego.
• Utworzenie Narodowego Holdingu Spożywczego.
• Większa sprzedaż bezpośrednia i rolniczy handel detaliczny. Zapewnienie rolnikom, bezpośredniego udziału w rynku konsumenckim poprzez rozszerzenie sprzedaży detalicznej i rolniczego handlu detalicznego.
• Zwiększenie pomocy w rozwoju produkcji żywności wysokiej jakości, szczególnie ekologicznej, tradycyjnej i regionalnej, która ma stać się rozpoznawalnym znakiem polskiego rolnictwa.
• Wprowadzenie oznakowania produktów wolnych od GMO.
• Wsparcie rolnictwa na terenach górskich.
• Wdrożenie programu poprawy żyzności gleb, w tym wapnowania, oraz zwiększona zostanie retencja wód wraz z wprowadzeniem systemu nawodnień w rolnictwie.
• Zwiększenie bezpieczeństwa żywnościowego Polski oraz wsparcie ochrony gleb, białko paszowe z zagranicy będzie sukcesywnie zastępowane białkiem z produkcji krajowej.
• Podjęcie działań mające na celu wsparcie wykorzystania surowców rolniczych w przemyśle oraz nastąpi rozwinięcie odnawialnych źródeł energii (OZE) w rolnictwie, które są przyjazne środowisku i akceptowane społecznie.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi sprawnie realizuje „Plan dla Wsi”, dzięki następującym działaniom:

PROMOCJA POLSKIEJ ŻYWNOŚCI NA ŚWIECIE. W związku z tym skutecznie są poszukiwane nowe rynki zbytu na polską żywność. Trwa też nabór na stanowiska radców ds. rolnych w placówkach zagranicznych Polski. Ponadto wyznaczono priorytetowe rynki, na których będzie prowadzona aktywna promocja.

ŻYWNOŚĆ PROSTO Z GOSPODARSTWA. Została rozszerzona możliwość legalnej sprzedaży nieprzetworzonej i przetworzonej żywności bezpośrednio do gospodarstw agroturystycznych, stołówek czy restauracji. Dzięki nowym przepisom kwota wolna od podatku dla żywności skierowanej w ramach Rolniczego Handlu Detalicznego to 40 tys. zł (wcześniej było to 20 tys. zł). Dla nadwyżki tej kwoty podatek wyniesie 2%. Ponadto sprzedaż detaliczna żywności prosto z gospodarstwa nie wymaga zezwolenia tylko zgłoszenia do właściwej inspekcji.

NIEZALEŻNE KOŁA GOSPODYŃ WIEJSKICH. Ustawa o KGW podpisana pod koniec 2018 r. jest odpowiedzią na oczekiwania wielu kobiet, działających na obszarach wiejskich. Ustawa nadała Kołom osobowość prawną oraz możliwość aplikowania do różnych projektów wsparcia na poziomie lokalnym i regionalnym.

PROGRAM DLA POLSKIEGO ZIEMNIAKA. We wrześniu 2018 r. wprowadzono w życie program, który ma na celu rozwiązanie problemów dotykających branżę produkcji, obrotu i przetwórstwa ziemniaka. Od 2020 r. będzie obowiązywało wysadzanie ziemniaków wolnych od bakteriozy pierścieniowej ziemniaka.

POMOC SUSZOWA. Na pomoc suszową w 2018 r. przeznaczono 1,5 mld zł – to największa pomoc tego rodzaju w historii. Obecnie pomoc wynosi 1000 zł do hektara upraw rolnych, gdy straty wynoszą co najmniej 70% ; a 500 zł do hektara na powierzchnię upraw rolnych, gdy straty wynoszą od 30% do 70% danej uprawy. Zmieniono przepisy, tak aby tę pomoc otrzymali również hodowcy zwierząt.

WIĘKSZE DOFINANSOWANIE DO PALIWA ROLNICZEGO. Od stycznia 2019 r. ma obowiązywać zwiększony do 100 litrów (dotychczas było 86 l) zwrot akcyzy zawartej w cenie zakupionego paliwa na każdy hektar.

14,5 MLD ZŁ PŁATNOŚCI BEZPOŚREDNICH. W drugiej połowie 2018 r. na wniosek ministra rolnictwa przyspieszono wypłaty dopłat bezpośrednich. Do końca listopad ub.r. ze względu na suszę do rolników trafiło 11 mln zł płatności bezpośrednich.

WALKA Z ASF. Stale zwiększany jest odstrzał dzików. Uruchomiono dotacje do bioasekuracji i do zaprzestania produkcji. Zdrowy żywiec wieprzowy pochodzący ze stref zapowietrzonych przeznaczany jest na zwiększenie rezerw strategicznych skarbu państwa.

ULGI PODATKOWE PRZY TWORZENIU SPÓŁDZIELNI. Jesienią 2018 r. przywrócono spółdzielczości rolniczej zdrowe zasady funkcjonowania umacniając pozycję rolników na rynku. Ułatwienia w przetwórstwie, handlu, sprzedaży produktów zwierzęcych oraz ulgi w podatku dochodowym i od nieruchomości otwierają nowe możliwości eksportowe i rozwoju polskiego rolnictwa.

ROZWÓJ PRODUKCJI POLSKIEGO BIAŁKA. W Polsce rozpoczęto wykorzystywać krajowe białko do produkcji pasz bez wykorzystania GMO i zagranicznego białka. Działanie to rozpoczyna proces zwiększania niezależności polskiej produkcji zwierzęcej od importu białka paszowego. Daje też możliwość pozyskania ponad 4 mld zł rocznie dodatkowych dochodów dla polskich gospodarstw.

UŁATWIENIA W ROZWOJU BIOGAZOWNI ROLNICZYCH. Istotnym wkładem w wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich będzie wykorzystanie odpadkowej biomasy ze źródeł rolniczych w biogazowniach, dzięki wykorzystaniu OZE. Wprowadzana jest nowa kategoria produktów nawozowych, tzw. grupa „produktów pofermentacyjnych”, która pochodzi z biogazowni rolniczych. Ministerstwo rolnictwa pracuje nas zniesieniem wymogu posiadania zezwolenia na wprowadzenie tych produktów do obrotu.

OZNACZENIE KRAJU POCHODZENIA ŻYWNOŚCI ORAZ KONIEC NIECZUCIWYCH PRAKTYK WW HANDLU SUROWCAMI ROLNYMI I ŻYWNOŚCIĄ. Fałszowanie kraju pochodzenia owoców i warzyw oraz ich sprzedaż bez oznakowania kraju pochodzenia podlega karze do wysokości pięciokrotności dochodów uzyskanych ze sprzedaży takich produktów. W związku z oszustwami w tej dziedzinie zapowiedziano niezapowiedziane kontrole na granicach i rynkach hurtowych. Ponadto objęto przepisami wszystkie relacje handlowe z wykorzystaniem przewagi jednej ze stron pomiędzy dostawcą a nabywcą w całym łańcuchu dostaw surowców rolnych i żywności. Wszelkie działania niezgodne z prawem mają zostać wyeliminowane.

Minister Ardanowski poinformował, że założenia programu zostały wypracowane na podstawie rozmów z rolnikami w całej Polsce i wychodzą na przeciw ich oczekiwaniom. Szef resortu rolnictwa zapowiedział, że program będzie rozbudowywany i doprecyzowany.

Oprac. Aleksandra Szymańska

• Ambitny „Plan dla wsi” ministra Ardanowskiego, [w:] „Top Agrar Polska” 2018 nr 8
• Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi sprawnie realizuje Plan dla Wsi premiera Mateusza Morawieckiego, tekst dostępny w Internacie: http://www.kowr.gov.pl/biuro-prasowe/aktualnosci/realizacja-planu-dla-wsi
• Realizacja Planu Dla Wsi - Ochrona/Wsparcie/Rozwój, [w:] „Biuletyn Informacyjny Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi”. Wydanie specjalne, 2018 nr 10-11
• Tygodnik Poradnik Rolniczy 2018 nr 28, 29
• gov.pl/rolnictwo
• farmer.pl

Nowe regulacje dotyczące obszarów ONW

Szczegóły

Kategoria: Rolnictwo w Unii Europejskiej i na świecie

Od początku nadchodzącego roku ma obowiązywać nowa mapa obszarów ONW. Proponowane zmiany wynikają z konieczności dostosowania obecnie obowiązujących przepisów do unijnych regulacji w tym zakresie.

W październiku 2018 roku Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowało projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Określono w nim nowe zasady uznawania obszaru za należący do obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami.

Od 2019 roku obszary ONW typu nizinnego zostaną zastąpione przez ONW typu z ograniczeniami naturalnymi. Podobnie jak w latach poprzednich wysokość stawek płatności będzie uzależniona od stopnia utrudnień dla produkcji rolnej mierzonego wartością Wskaźnika Waloryzacji Rolniczej Przestrzeni Produkcyjnej (WWRPP).

Do ONW z ograniczeniami naturalnymi w strefie I zostały zaliczone obszary z wartością WWRPP powyżej 52 punktów, natomiast do strefy II – z wartością poniżej 52 punktów. Podział ten ma ograniczyć zjawisko porzucania gruntów i sprzyjać rozwojowi różnorodności biologicznej.

Od 2019 roku obszary ONW ze specyficznymi utrudnieniami zostaną podzielone na dwie strefy:

• strefa I (niekorzystne warunki o walorach turystyczno-przyrodniczych) – obszary o wysokich walorach przyrodniczych i turystycznych, na których istotne jest podtrzymanie prowadzenia działalności rolniczej w celu zachowania lub poprawy stanu środowiska, utrzymania terenów wiejskich oraz zachowania potencjału turystycznego i przyrodniczego.
• strefa II (podgórskie) - obszary, na których co najmniej 50 proc. powierzchni użytków rolnych znajduje się powyżej 350 m n.p.m., borykające się z problemami wynikającymi z rozdrobnionej struktury agrarnej i niekorzystnej rzeźby terenu, a jednocześnie ważnych z punktu widzenia turystyki, walorów krajobrazowych i ochrony dziedzictwa kulturowego. Do strefy II mają też zostać zakwalifikowane tereny na których prowadzenie produkcji rolnej jest w dużym stopniu utrudnione, a które nie zostały zaliczone do ONW z ograniczeniami naturalnymi na podstawie kryteriów biofizycznych.

Projekt nowego Rozporządzenia nie zakłada zmian w zakresie sposobu wyznaczania obszarów ONW typu górskiego, czyli położonych na wysokości powyżej 500 m n.p.m.

Dla gospodarstw, które na skutek proponowanych zmian utracą status ONW typu nizinnego, czyli nie zostaną zakwalifikowane do ONW typu z ograniczeniami naturalnymi, przewidziano nową płatność przejściową, która w 2019 roku ma wynieść maksymalnie 80 proc. średniej płatności ONW w PROW 2007-2013, a w 2020 roku 25 euro/ha. Wsparcie to nie dotyczy obszarów, które były zakwalifikowane do typu specyficznego i górskiego.

Przy opracowaniu nowego wyznacznika ONW  do wsparcia włączono również obszary miejskie.

Po wprowadzonych zmianach w ramach stawki podstawowej kwoty wsparcia będą wynosiły:

• 179 zł na 1 ha – na obszarze ONW typu z ograniczeniami naturalnymi strefy I
• 264 zł na 1 ha – na obszarze ONW typu z ograniczeniami naturalnymi strefy II
• 179 zł na 1 ha na obszarze ONW typu specyficznego strefy I
• 264 zł na 1 ha – na obszarze ONW typu specyficznego strefy II.

Płatności będą podlegały degresywności na poziomie gospodarstwa w zależności od łącznej powierzchni działek rolnych lub ich części objętych pomocą, według progów obowiązujących obecnie dla płatności ONW.

Proponowane zmiany wynikają z konieczności dostosowania obecnie obowiązujących przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchwalającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005, w zakresie wyznaczania obszarów kwalifikujących się do płatności w ramach kategorii: obszary ONW z ograniczeniami naturalnymi oraz inne obszary ONW ze specyficznymi ograniczeniami.

Projekt rozporządzenia ma na celu uregulowanie ustaleń przyjętych w PROW 2014-2020, które zostały zatwierdzone decyzją wykonawczą Komisji C(2018)7145 z dnia 23 października 2018 r. i uzgodnionych z Komisją Europejską na etapie prac przygotowawczych nad ustaleniem nowych wytycznych dotyczących ONW, odpowiadających obowiązującym przepisom unijnym w tym zakresie.

Zmiana sposobu delimitacji ONW w okresie programowania 2014-2020 polega na zastosowaniu dla wszystkich państw członkowskich jednolitych kryteriów biofizycznych dotyczących klimatu, gleby i ukształtowania terenu. Jednocześnie zgodnie z przepisami rozporządzenia nr 1305/2013 za obszary charakteryzujące się znaczącymi ograniczeniami naturalnymi uznaje się takie, gdzie co najmniej 60 proc. użytków rolnych w danej jednostce administracyjnej spełnia, co najmniej jedno z kryteriów biofizycznych.

W Polsce prace nad wyznaczeniem nowej mapy ONW były prowadzone przy współudziale jednostek naukowych takich jak: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy (analiza rolniczej przestrzeni produkcyjnej z uwzględnieniem czynników biofizycznych), Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy (badania pod kątem możliwości pokonywania trudności związanych z ograniczeniami naturalnymi), Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy (ocena warunków klimatycznych) oraz innych podmiotów działających na rzecz sektora rolnego, jak: Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza, wraz z oddziałami okręgowymi (analiza czynników glebowych), Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i Główny Inspektorat Weterynarii (dostarczanie danych dotyczących aktualnych powierzchni użytków rolnych, sposobów ich użytkowania, pogłowia zwierząt gospodarskich).

Oprac. Joanna Radziewicz

Literatura:

1. Projekt Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
2. Pokora-Kalinowska M.: Od 2019 r. nowe obszary ONW. Dokument dostępny w Word Wide Web: farmer.pl
3. Pokora-Kalinowska M.: Nowe ONW wciąż tajemnicą. Dokument dostępny w Word Wide Web: farmer.pl
4. Pokora-Kalinowska M.: Nowe obszary ONW stają się faktem. Dokument dostępny w Word Wide Web: farmer.pl