Nowe regulacje dotyczące obszarów ONW
- Szczegóły
- Kategoria: Rolnictwo w Unii Europejskiej i na świecie
Od początku nadchodzącego roku ma obowiązywać nowa mapa obszarów ONW. Proponowane zmiany wynikają z konieczności dostosowania obecnie obowiązujących przepisów do unijnych regulacji w tym zakresie.
W październiku 2018 roku Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowało projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Określono w nim nowe zasady uznawania obszaru za należący do obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami.
Od 2019 roku obszary ONW typu nizinnego zostaną zastąpione przez ONW typu z ograniczeniami naturalnymi. Podobnie jak w latach poprzednich wysokość stawek płatności będzie uzależniona od stopnia utrudnień dla produkcji rolnej mierzonego wartością Wskaźnika Waloryzacji Rolniczej Przestrzeni Produkcyjnej (WWRPP).
Do ONW z ograniczeniami naturalnymi w strefie I zostały zaliczone obszary z wartością WWRPP powyżej 52 punktów, natomiast do strefy II – z wartością poniżej 52 punktów. Podział ten ma ograniczyć zjawisko porzucania gruntów i sprzyjać rozwojowi różnorodności biologicznej.
Od 2019 roku obszary ONW ze specyficznymi utrudnieniami zostaną podzielone na dwie strefy:
- strefa I (niekorzystne warunki o walorach turystyczno-przyrodniczych) – obszary o wysokich walorach przyrodniczych i turystycznych, na których istotne jest podtrzymanie prowadzenia działalności rolniczej w celu zachowania lub poprawy stanu środowiska, utrzymania terenów wiejskich oraz zachowania potencjału turystycznego i przyrodniczego.
- strefa II (podgórskie) - obszary, na których co najmniej 50 proc. powierzchni użytków rolnych znajduje się powyżej 350 m n.p.m., borykające się z problemami wynikającymi z rozdrobnionej struktury agrarnej i niekorzystnej rzeźby terenu, a jednocześnie ważnych z punktu widzenia turystyki, walorów krajobrazowych i ochrony dziedzictwa kulturowego. Do strefy II mają też zostać zakwalifikowane tereny na których prowadzenie produkcji rolnej jest w dużym stopniu utrudnione, a które nie zostały zaliczone do ONW z ograniczeniami naturalnymi na podstawie kryteriów biofizycznych.
Projekt nowego Rozporządzenia nie zakłada zmian w zakresie sposobu wyznaczania obszarów ONW typu górskiego, czyli położonych na wysokości powyżej 500 m n.p.m.
Dla gospodarstw, które na skutek proponowanych zmian utracą status ONW typu nizinnego, czyli nie zostaną zakwalifikowane do ONW typu z ograniczeniami naturalnymi, przewidziano nową płatność przejściową, która w 2019 roku ma wynieść maksymalnie 80 proc. średniej płatności ONW w PROW 2007-2013, a w 2020 roku 25 euro/ha. Wsparcie to nie dotyczy obszarów, które były zakwalifikowane do typu specyficznego i górskiego.
Przy opracowaniu nowego wyznacznika ONW do wsparcia włączono również obszary miejskie.
Po wprowadzonych zmianach w ramach stawki podstawowej kwoty wsparcia będą wynosiły:
- 179 zł na 1 ha – na obszarze ONW typu z ograniczeniami naturalnymi strefy I
- 264 zł na 1 ha – na obszarze ONW typu z ograniczeniami naturalnymi strefy II
- 179 zł na 1 ha na obszarze ONW typu specyficznego strefy I
- 264 zł na 1 ha – na obszarze ONW typu specyficznego strefy II.
Płatności będą podlegały degresywności na poziomie gospodarstwa w zależności od łącznej powierzchni działek rolnych lub ich części objętych pomocą, według progów obowiązujących obecnie dla płatności ONW.
Proponowane zmiany wynikają z konieczności dostosowania obecnie obowiązujących przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchwalającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005, w zakresie wyznaczania obszarów kwalifikujących się do płatności w ramach kategorii: obszary ONW z ograniczeniami naturalnymi oraz inne obszary ONW ze specyficznymi ograniczeniami.
Projekt rozporządzenia ma na celu uregulowanie ustaleń przyjętych w PROW 2014-2020, które zostały zatwierdzone decyzją wykonawczą Komisji C(2018)7145 z dnia 23 października 2018 r. i uzgodnionych z Komisją Europejską na etapie prac przygotowawczych nad ustaleniem nowych wytycznych dotyczących ONW, odpowiadających obowiązującym przepisom unijnym w tym zakresie.
Zmiana sposobu delimitacji ONW w okresie programowania 2014-2020 polega na zastosowaniu dla wszystkich państw członkowskich jednolitych kryteriów biofizycznych dotyczących klimatu, gleby i ukształtowania terenu. Jednocześnie zgodnie z przepisami rozporządzenia nr 1305/2013 za obszary charakteryzujące się znaczącymi ograniczeniami naturalnymi uznaje się takie, gdzie co najmniej 60 proc. użytków rolnych w danej jednostce administracyjnej spełnia, co najmniej jedno z kryteriów biofizycznych.
W Polsce prace nad wyznaczeniem nowej mapy ONW były prowadzone przy współudziale jednostek naukowych takich jak: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy (analiza rolniczej przestrzeni produkcyjnej z uwzględnieniem czynników biofizycznych), Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy (badania pod kątem możliwości pokonywania trudności związanych z ograniczeniami naturalnymi), Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy (ocena warunków klimatycznych) oraz innych podmiotów działających na rzecz sektora rolnego, jak: Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza, wraz z oddziałami okręgowymi (analiza czynników glebowych), Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i Główny Inspektorat Weterynarii (dostarczanie danych dotyczących aktualnych powierzchni użytków rolnych, sposobów ich użytkowania, pogłowia zwierząt gospodarskich).
Oprac. Joanna Radziewicz
Literatura:
- Projekt Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
- Pokora-Kalinowska M.: Od 2019 r. nowe obszary ONW. Dokument dostępny w Word Wide Web: farmer.pl
- Pokora-Kalinowska M.: Nowe ONW wciąż tajemnicą. Dokument dostępny w Word Wide Web: farmer.pl
- Pokora-Kalinowska M.: Nowe obszary ONW stają się faktem. Dokument dostępny w Word Wide Web: farmer.pl
