Żywność

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Prawny przepis na konfiturę z jabłek / Katarzyna Rosińska

(Sad 2018 nr 12, s. 70-73)

Działalność ogrodnika, którą uznaje się za rolniczy handel detaliczny (RHD) jest regulowana przez ustawę z  dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników. Kryteria uznania są w tym przypadku następujące:

• żywność musi w całości pochodzić z własnej uprawy,
• obsługa lub przetwarzanie żywności i jej przechowywanie w punkcie sprzedaży lub dostaw do konsumenta końcowego,
• sprzedaż żywności w ramach określonych limitów, na rzecz konsumenta końcowego bez udziału pośredników.

Ze względów podatkowych w produktach przetworzonych przeznaczonych do sprzedaży 50 proc. surowców musi pochodzić z gospodarstwa ogrodnika, a on sam powinien przetwarzać je własnymi siłami, bez zatrudniania pomocy z zewnątrz. W przypadku surowców przetworzonych należy jeszcze przestrzegać wymagań prawnych w zakresie:

• higieny produkcyjnej w kuchni domowej,
• bezpieczeństwa,
• jakości handlowej.

Producenci rolni mogą równocześnie prowadzić działalność związaną z dostawami bezpośrednimi, sprzedażą bezpośrednią oraz RHD.

Przykładowe roczne limity sprzedaży w ramach RHD:

• jabłka (25 ton), gruszki (18 ton)
• przetwory owocowe: dżemy (3400 kg), soki (6700 litrów)
• produkty pszczele (w tym miód), w zależności od wielkości pasieki, np. do 5 rodzin – 150 kg.

Produkcja i sprzedaż żywności w ramach RHD powinna się odbywać bez udziału pośredników, z uwzględnieniem takich odstępstw jak:

• praca wykonywana jest na rzecz podmiotu prowadzącego RHD na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych,
• rolniczy handel detaliczny jest prowadzony przez osoby prawne,
• sprzedaż żywności odbywa się w trakcie wystaw, festynów, targów, kiermaszy organizowanych w celach promocyjnych, pod warunkiem, że są to produkty wyprodukowane przez dostawcę w ramach RHD lub inny podmiot z tego samego lub sąsiadującego powiatu

Producent prowadzący działalność w ramach RHD musi spełniać wszelkie wymogi sanitarne dotyczące bezpieczeństwa i higieny wytwarzanej żywności, jak również wymagań higienicznych odnośnie pomieszczeń, sprzętów, narzędzi służących do jej przetwarzania, przechowywania oraz środków transportu (m.in. Rozporządzenie nr 852/2004).

Organem uprawnionym do kontroli żywności RHD jest Inspekcja Jakości Handlowej. W rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, w zakresie prowadzonej działalności rolniczej producenci są zwolnieni z wymogu zgłaszania wojewódzkiemu inspektorowi jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych podjęcia działalności gospodarczej w zakresie produkcji, konfekcjonowania i obrotu artykułami rolno-spożywczymi (art. 12 ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności).

Wyprodukowana w ramach RHD żywność powinna być odpowiednio oznakowana, zgodnie z przepisami krajowymi i unijnymi.

Oprac. Joanna Radziewicz

Orzechy na zimowe wieczory / Augustym Mika

(Działkowiec 2018 nr 12, s. 34-35)

Orzechy zawierają 40-60 proc. bardzo wartościowego tłuszczu, 10-20 proc. białka i 7-10 proc. węglowodanów (skrobia, cukry). Wyjątkiem są orzechy kasztana jadalnego, w których przeważa skrobia oraz palmy daktylowej, które zawierają 50 proc. cukru.

Orzech brazylijski – drzewo to rodzi owoce średnicy do 15 cm, w których znajduje się około tuzina orzechów, bardzo podobnych do segmentów mandarynki. Ich łupina jest cienka i twarda, więc w sprzedaży znajdują się przede wszystkim owoce wyłuskane.

Pekan – orzechy te wielkością i kształtem przypominają orzechy włoskie, choć są bardziej wydłużone z gładką  okrywą. Ich smak jest słodki i delikatny.

Orzech nanerczowy – to wiecznie zielone drzewo zakwita latem i po okresie kwitnienia zawiązuje zielone, nerkowate orzechy. Kilka tygodni później obok nich wyrastają jabłka nanerczowe. Orzechy wydobywa się z okryw metodą przemysłową. Są jasne, bez skorupki. Jabłka są mało trwałe i spożywa się je na miejscu.

Makadamia – z kwiatów osadzonych na długich kwiatostanach rozwijają się kulise, zielone owoce, w których znajduje się pestka o średnicy 3 cm, okryta bardzo twardą skorupą. W handlu znajdują się tylko pestki po wyłuskaniu.

Orzech włoski – jest rośliną rozdzielnopłciową. Owoce są pokryte grubą, zieloną okrywą, która pęka jesienią. Pod nią znajduje się twarda skorupka, a w niej jądro zawierające 60 proc. tłuszczu, około 20 proc. białka i do 6 proc. cukrów.

Pistacja – owoce są średnicy do 3 cm, owalne. W czasie dojrzewania zielona okrywa pęka i wydobywa się z niej orzeszek w białej skorupce. Najczęściej sprzedaje się orzechy z pękniętą skorupką ułatwiającą jego wyjęcie. Orzechy są bardzo smaczne. Jądro ma barwę jasnozieloną.

Migdał – to pestka owocu podobnego do brzoskwini, lecz miąższ zewnętrzy jest cienki, suchy, niejadalny. Z kolei miąższ pestek migdałów jest bardzo smaczny i wartościowy. Mają zastosowanie w przemyśle cukierniczym, są przetwarzane na płatki i mączki.

Orzech kokosowy – największy orzech na świecie. Z zieloną okrywą mierzy 20-30 cm i waży 2-4 kg. Orzech właściwy jest okryty grubą, włóknistą okrywą, z której wytwarza się dywany. Jądro niedojrzałego owocu jest wypełnione mlecznym, słodkim, bardzo smacznym i wartościowym płynem. Dojrzałe jądro jest białe w środku, brązowe na powierzchni, zwarte, waży 0,5-1 kg.

Orzech daktylowy – na szczycie drzewa wśród liści wyrastają miotlaste kwiatostany, na których wiążą się setki owoców wielkości dużej śliwki. Zawierają one aż 50 proc. cukrów, mniej tłuszczu i białka. Sprzedaje się je w wersji wysuszonej.

Orzech laskowy – orzechy wypadają z zielonych okryw w listopadzie. Pod gładką i twardą okrywą znajduje się smaczne i aromatyczne jądro zawierające 65 proc. tłuszczu, 16 proc. białka i 4 proc. cukrów.

Oprac. Joanna Radziewicz

Uprawa i nawożenie roślin

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Malina czarna / Katarzyna Król-Dyrek

(Owoce Jagodowe 2018 nr 6, s. 18-21)

Malina czarna to gatunek uprawiany w USA od lat 20-tych XX w. Uprawa koncentruje się głównie w trzech Stanach: Oregon, Kalifornia i Waszyngton. Łączna produkcja jest niewielka i wynosi ok. 3,7 tys. ton owoców (1,7 tys. ton dla przemysłu, 2 tys. ton na rynek owoców deserowych).

W porównaniu z innymi gatunkami roślin jagodowych malina czarna ma najwyższą zawartość antocyjanów (ciemnych barwników), polifenoli i najwyższą wartość antyoksydacyjną. Spożywanie tych owoców opóźnia procesy starzenia, pełni ważną rolę w profilaktyce nowotworowej i układu krążenia.

W Polsce nie ma dotychczas tradycji uprawy maliny czarnej. Jej krzewy są sadzone głównie w przydomowych ogrodach, a nieliczne plantacje istnieją na Lubelszczyźnie. Łączna produkcja tych owoców w Polsce wynosi 50-60 ton owoców. Za kilogram owoców odmiany ‘Bristol’ można uzyskać 6-7 zł.

W Polsce dostępne są sadzonki dwóch odmian maliny czarnej: ‘Bristol’ i ‘Jewel’. Odmiany te owocują na pędach dwuletnich, w sierpniu, po owocowaniu należy usunąć stare pędy, które owocowały, a nowe, jednoroczne, które wyrosły w sezonie wegetacyjnym przycina się na wysokości 1,6 m. Już w pierwszym roku warto chronić pędy przed chorobami i szkodnikami.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Nowe odmiany moreli hodowli Instytutu Ogrodnictwa / Marek Szymajda, Edward Żurawicz

(Sad Nowoczesny 2018 nr 12, s. 36-39)

Morela w Polsce jest gatunkiem niszowym. Przyczyną małego zainteresowania jej  uprawą są głównie ograniczenia wynikające z wrażliwości pąków kwiatowych i kwiatów na niską temperaturę zimą i wiosną. Jednak wyhodowane ostatnio przez Instytut Ogrodnictwa odmiany pozwalają na zwiększenie produkcji tych owoców. Odmianami tymi są według pory dojrzewania owoców: Skierniewicka Słodka, Taja, Bella i Skierniewicka Późna.

• Skierniewicka Słodka – drzewa rosną średnio silnie, tworzą lekko rozłożystą nieco zagęszczoną koronę, wydają średnie, duże a nawet bardzo duże owoce, o masie 50-70 g. Miąższ jest bardzo słodki z kwaskowym posmakiem. Jest odmianą samobezpłodną, dlatego musimy ją uprawiać w obecności innych roślin zapylających. Dojrzałość zbiorczą osiąga na przełomie drugiej i trzeciej dekady lipca.
• Taja – drzewa rosną bardzo silnie, mają koronę lekko rozłożystą. Odmiana plonuje obficie. Wytwarza średnie, duże, a nawet bardzo duże owoce o masie 50-70 g. Owoce są atrakcyjne w wyglądzie, są słodkie z kwaskowatym posmakiem. W Polsce owoce tej odmiany osiągają dojrzałość zbiorczą w trzeciej dekadzie lipca.
• Bella – drzewa rosną średnio silnie tworząc lekko rozłożystą i nieco zagęszczoną koronę. Wydają średnie, duże a nawet bardzo duże owoce, o masie 40-70 g. Miąższ jest słodki z kwaskowym posmakiem.
• Skierniewicka późna – odmiana osiąga dojrzałość zbiorczą w drugiej połowie sierpnia. Drzewa mają rozłożystą, nieco zagęszczoną koronę. W sadzie Pomologicznym w Skierniewicach w 2018 r. odmiana ta wydała, w przeliczeniu na 1 ha ponad 21 ton dobrej jakości owoców. Wydają średnie, duże a nawet bardzo duże owoce, o masie 50-80 g. Miąższ jest słodki z kwaskowym posmakiem, lekko aromatyczny, smaczny. Jest to odmiana częściowo samobezpłodna, dlatego zaleca się uprawianie jej w towarzystwie innych odmian zapylających.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Ciekawe mieszańce śliwy japońskiej z ałczą cz. II / Zygmunt S. Grzyb

(Szkółkarstwo 2018 nr 5, s. 48-51)        

‘Czernuszka Rannaja’ – owoce małe, okrągłe, barwy ciemnobrązowej. Dojrzewają w trzeciej dekadzie lipca. Miąższ lekko różowy, słodko kwaśny, średnio smaczny. Pestka łatwo od niego odchodzi. Odmiana bardzo dekoracyjna.

‘Deserowa Wczesna’ – owoce średniej wielkości, purpurowofioletowe, lekko spłaszczone, dojrzewają w trzeciej dekadzie lipca. Miąższ żółtoróżowy, zwarty, smaczny. Pestka odchodzi niezbyt dobrze. Odmiana plenna, nadaje się do nasadzeń amatorskich, ale również w sadach towarowych.

‘Obilnaja’ – owoce średniej wielkości, owalne, ciemnobordowe, dojrzewają w trzeciej dekadzie lipca. Miąższ żółtoczerwony lub różowy, średnio smaczny. Pestka oddziela się łatwo. Odmiana plenna. Polecana zarówno do nasadzeń amatorskich, jak i sadów towarowych.

‘Gienierał’ – owoce średniej wielkości, okrągłoowalne, ciemnobordowe, dojrzewają na początku sierpnia. Odmiana polecana głównie do uprawy amatorskiej.

‘Kiwanska Rannaja’ – owce duże, owalne, bordowofioletowe z białym woskowym nalotem, dojrzewają w końcu pierwszej dekady sierpnia. Miąższ zielonożółty, zwarty, smaczny. Pestka łatwo się od niego oddziela. Odmiana nadaje się zarówno do uprawy amatorskiej, jak i towarowej.

‘Gek’ – owoce o masie około 40 g, żółte, dojrzałość zbiorczą osiągają w połowie sierpnia, mogą długo wisieć na drzewie. Miąższ suchy, mączysty. Odmiana typowo amatorska, o dużych walorach ozdobnych.

‘Skoropłodnaja’ – owoce małe, owalne, jaskraworóżowe, dojrzewają w pierwszej dekadzie sierpnia. Miąższ soczysty, słodko-kwaśny, średnio smaczny. Odmiana bardzo plenna, nadaje się głównie do nasadzeń amatorskich.

‘Ewrazja’ – owoce dość duże, bordowe, dojrzewają na początku drugiej dekady sierpnia. Miąższ zielonkawożółty, dość smaczny. Pestka oddziela się łatwo. Odmiana polecana do uprawy amatorskiej i niewielkich sadów towarowych.

‘Żurna’ – owoce duże, okrągłe, jaskrawo różowoczerwone. Miąższ o smaku typowym dla śliwy japońskiej. Pestka niezbyt dobrze się oddziela. Odmiana bardzo plenna. Nadaje się przede wszystkim do uprawy amatorskiej oraz małych sadów towarowych.

‘Tatiana’ – owoce małe, żółtoróżowe z odcieniem bordowym, dojrzewają w końcu drugiej dekady sierpnia. Miąższ zwarty, mało soczysty. Odmiana o małej wartości gospodarczej, raczej ozdobna. Nadaje się do nasadzeń kolekcyjnych, jedynie w formie pojedynczych drzew.

‘Globus’ – owoce owalne, brązowe, dojrzewają w trzeciej dekadzie sierpnia. Miąższ żółtoczerwony, zwarty. Pestka niezbyt łatwo oddziela się od miąższu. Odmiana polecana do sadów amatorskich i gospodarstw agroturystycznych.

Oprac. Joanna Radziewicz

Bobik – jak uprawiać, by uzyskać satysfakcjonujące plony (cz. 1) / Dorota Bucar

(Pomorskie Wieści Rolnicze 2018 nr 12, s. 15-16)

Bobik jest rośliną o dużym potencjale plonowania i największym plonie białka z hektara. Jest to roślina dnia długiego, dostosowana do polskiego klimatu. Dobrze rośnie w pasie nadmorskim. Ma bardzo duże wymagania wodne. Udaje się na glebach zwięzłych, żyznych dobrze uwilgotnionych, o wysokiej kulturze, zaliczanych do kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego. Wymaga gleb o odczynie obojętnym i zasadowym. Obecnie w Krajowym Rejestrze znajdują się trzy grupy odmian bobiku:

1. Niesamokończące, o znacznej zawartości tanin w nasionach (Bobas i Sonet).
2. Niesamokończące o niskiej zawartości tanin w nasionach (Albus, Amulet, Ashleigh, Kasztelan, Olga, Oena).
3. Samokończące o znacznej zawartości tanin (Granita).

Bobik uprawiany w latach 90-tych charakteryzował się wysoką zawartością tanin, co eliminowało go z żywienia zwierząt. Obecne odmiany charakteryzują się dziesięciokrotnie mniejszą koncentracją tanin w suchej masie, dzięki czemu można go wykorzystywać w paszach.

Do siewu należy używać kwalifikowany materiał siewny o znanej wartości użytkowej i masie 1000 nasion, zaprawiony preparatami grzybobójczymi. Najlepszym przedplonem dla bobiku są zboża. Wymagania pokarmowe tej rośliny są duże ; wiosną przed siewem należy zastosować dawkę startową azotu (N) w ilości 30 kg/ha.

W początkowym okresie wzrostu, w związku z długim okresem wschodów i małą obsadą roślin bobik jest bardzo wrażliwy na zachwaszczenie. Zwalczanie chwastów należy rozpocząć po zbiorze przedplonu. Natomiast zwalczanie w oparciu o herbicydy można stosować w zabiegach doglebowych oraz dolistnych po wschodach bobiku.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Rynki rolne

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Polski handel zagraniczny jajami w pierwszym półroczu 2018 r. / Mariusz Szymyślik

(Polskie Drobiarstwo 2018 nr 11, s. 93-94)

W pierwszym półroczu 2018 roku polscy producenci sprzedali za granicę 112 432 ton jaj, czyli 11,17 proc. więcej niż analogicznym okresie poprzedniego roku. W tym samym okresie import jaj do Polski spadł o 19,06 proc. do poziomu 8 329 ton.

Największym odbiorcą polskiego surowca byli Niemcy. Wartość sprzedaży do tego kraju wzrosła aż o 23,3 proc. i była większa niż wolumen. Procentowo najbardziej wzrósł eksport do Austrii (o 394 proc. wartościowo oraz o 310 proc. ilościowo). Podobne wzrosty dotyczyły handlu z Włochami (o 282 proc. wartościowo i 219 proc. ilościowo). Jednak w przeciwieństwie do Austrii Włochy były już znaczącym importerem z naszego kraju z ponad 10 proc. udziałem w naszej sprzedaży zagranicznej ogółem (prawie 12 tys. ton). W kontekście wywozu jaj z Polski ważne miejsce zajęły jeszcze Białoruś, Belgia, Wielka Brytania i Irak.

W pierwszym półroczu 2018 roku najwięcej jaj kupiliśmy od Niemiec (2782 tony). Drugim krajem pod względem sum wydanych na zakup tego surowca była Słowacja. Import z tego kraju wzrósł wartościowo o 320 proc., a ilościowo o prawie 520 proc. Jednak w rankingu wolumenowym opartym na tonach przywiezionego towaru Słowacja plasowała się dopiero na 5. miejscu. Ważnym importerem była też Francja, chociaż przywóz jaj z tego kraju istotnie zwolnił. Zarówno wolunenowo, jak i ilościowo spadki przewyższały 40 proc. Podobna sytuacja dotyczyła Holandii.

Oprac. Joanna Radziewicz

Raport chmielarski – aktualna sytuacja i perspektywy / Jan Szałas

(Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny 2018 nr 11, s. 6-10)

W 2017 roku zbiór chmielu nieprzetworzonego na świecie wyniósł około 118 tys. ton, co stanowi rekord zbioru tego gatunku w ostatnich 22 latach. Zanotowano również 2 proc. wzrost powierzchni upraw tej rośliny. Największymi producentami chmielu są Niemcy i USA, stanowiąc razem ponad 70 proc. powierzchni upraw i ponad 83 proc. produkcji.

Przewaga amerykańskiego rynku chmielowego dotyczy przede wszystkim małego uzależniania od panujących warunków atmosferycznych, ze względu na ich wyjątkową stabilność i powtarzalność. Ponadto większość plantacji jest wyposażonych w systemy irygacyjne/fertygacyjne. Z kolei w Europie największe problemy są związane z niestabilnością klimatu.

Jeśli chodzi o rynek polski zauważalne są skutki wyjątkowo złych warunków pogodowych. Mniejsze zbiory zanotowano w województwie wielkopolskim i na Lubelszczyźnie. Poziom α-kwasów w uprawianym w naszym kraju chmielu jest nieco niższy, szczególnie dla odmian aromatycznych. Ponadto zebrany w tym roku surowiec często będzie się charakteryzował mniejszą i nie tak zieloną, błyszczącą szyszką. Problemem będzie także zaziernienie szyszek.

W Polsce złe warunki atmosferyczne w aktualnym sezonie doprowadziły do niedoboru α-kwasów na poziomie 900 ton, natomiast w USA doszło do nadprodukcji tego surowca na poziomie 5000 ton w przypadku odmian takich, jak: Citra®, Mosaic® czy Galaxy. Ilości te przeniesiono do produkcji ekstraktu chmielowego CO₂, będącego produktem konwencjonalnym.

W ostatnim okresie doszło do dużych zmian na rynku browarniczym. Od 6 lat wyprodukowane ilości chmielu nie pokrywają globalnej produkcji piwa. Odnosi się to zarówno do browarów koncernowych, jak i rzemieślniczych. W przypadku tych ostatnich przy udziale 2,5 proc. globalnej produkcji piwa wykorzystują one aktualnie około 20-25 proc. ogólnoświatowej produkcji chmielu.

Obecnie bardzo dobrze sprzedają się tzw. piwa kraftowe (wysokochmielowe), które są traktowane przez konsumentów, jako napoje markowe, a niekiedy wręcz luksusowe. Rynek browarniczy przeobraził się w ciekawą niszę zrzeszającą niezwykle wymagających smakoszy, którzy posiadają rozległą wiedzę w zakresie piwowarstwa. Samo warzenie  piwa przestało być na pewnym etapie czynnością produkcyjną, a stało się swego rodzaju sztuką.

Oprac. Joanna Radziewicz

Rośliny ozdobne

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Kapusta ozdobna na „kwiat cięty” / Joanna Nowak

(Rośliny Ozdobne 2018 nr 10/11, s. 6-10)

Wysokie odmiany kapusty ozdobnej nadają się do cięcia. Mają sztywne pędy o długości 60-90 cm, uwieńczone rozetą kolorowych liści, które wyglądają bardzo oryginalnie w kompozycjach florystycznych.

Wśród odmian ozdobnych kapusty ozdobnej można wymienić:

• ‘Sunrise’ – środek rozet jest bladoróżowy, otoczony zielonymi liśćmi;
• ‘Sunset’ – środek rozet jest czerwony, otoczony ciemnozielonymi liśćmi; 

Grupa Crane F₁

• ‘Biocolour’ – środek rozet jest jasnoróżowy, otoczony białymi i zielonymi liśćmi, liście całobrzegie;
• ‘Red’ - środek rozet jest purputrowo-ciemnozielony, liście całobrzegie
• ‘White’- środek rozet kremowo-zielony, liście całobrzegie;
• ‘Pink” - środek rozet różowo-zielony, liście całobrzegie;
• ‘Ruby’ - środek rozet fioletoworóżowo-zielony, liście całobrzegie;
• ‘Feather King’ – środek rozety jest bladoróżowy,  liście zewnętrzne zielone, ażurowe;
• ‘Feather Queen’ - środek rozety jest fioletowoczerwony, liście zielone, ażurowe;

Grupa Empire F₁

• ‘Agathana’ - środek rozety jest różowo-kremowy, liście ażurowe, brzeg liścia gładki;
• ‘Anthonia’ - środek rozety jest różowo-kremowy, brzeg liści karbowany;
• ‘First Lady’ – górne liście fioletowoczerwone, dolne zielone, brzeg liścia ząbkowany;
• ‘Katja’ – wierzchołek rozety fioletowo-zielony, liście zielone, brzeg liścia lekko powycinany;
• ‘Luba’ – górne liście brzoskwiniowokremowe z fioletowym żyłkowaniem i obrzeżeniem, dolne – zielone;
• ‘Olga’ – górne liście fioletowoczerwone, niżej położone różowo-zielone i zielone, brzeg liścia ząbkowany;
• ‘Varvara’ – górne liście różowofioletowe, niżej położone kremowe, dolne zielone, brzeg liścia ząbkowany;
• ‘Vera’ – górne liście fioletowo-zielone, niżej położone zielone.

Grupa Flare F₁

• ‘White’ – rozeta biało-zielona;
• ‘Rose’ – rozeta różowo-zielona

Grupa Lucir F₁

• ‘White’ – środek rozet różowo-biały, otoczony ciemnozielonymi liśćmi, liście niepowycinane, drobno ząbkowane na brzegach;
• ‘Rose’ – środek rozet ciemnoróżowy z kremowym obrzeżeniem, zewnętrzne liście ciemnozielone, niepowycinane, drobno ząbkowane na brzegach.

Kapustę ozdobną rozmnaża się z nasion. Rośliny nadają się do sprzedaży po około 12-16 tygodniach od wysiewu. Produkcja rozsady trwa około 4 tygodnie. Pod osłonami nasiona można wysiewać już w lutym, lub później, aż do lipca (zarówno pod osłonami, jak i w gruncie).

Podłoże do wysiewu powinno być przepuszczalne,. Nasiona lepiej kiełkują w ciemności, najlepiej w temperaturze 20-25⁰C. Po ukazaniu się siewek temperatura powietrza w dzień powinna wynosić 15-20⁰C, a w nocy 13-16⁰C. W końcowym okresie uprawy temperatura niższa niż 13⁰C w ciągu dwóch tygodni wpływa korzystnie na wybarwianie się rozet liściowych. Bardziej intensywną barwę można też uzyskać poprzez ograniczenie nawadniania i dokarmiania roślin.

Rozsadę sadzi się głęboko, aż po liścienie (do 60 roślin na 1 m²) w rozstawie 15x15 cm. Wcześniej należy przygotować dwie siatki podpierające, które podnosi się w miarę wzrostu roślin. Początkowo rośliny nawadnia się dość obficie, potem trzeba je ograniczyć. Usuwanie liści rozpoczyna się, gdy rośliny mają 15-20 liści właściwych i około 25 cm.

Kapusta uprawiana na „kwiat” cięty ma duże wymagania pokarmowe. Najlepiej sprawdzają się nawozy zawierające mniej azotu niż potasu. Dokarmianie roślin należy ograniczyć od 7. tygodnia uprawy, a przerwać, gdy liście zaczynają się wybarwiać.

Zbiór kwiatów przeprowadza się, gdy rozety mają średnicę 10-15 cm. Do najgroźniejszych chorób kapusty ozdobnej zalicza się: zgorzel siewek kapustnych, kiłę kapusty, szarą pleśń, a uciążliwymi szkodnikami są ślimaki, mszyce o larwy bielinków.

Oprac. Joanna Radziewicz

Cytryniec chiński – roślina o niesamowitych właściwościach prozdrowotnych / Jan Rozenek

(Pomorskie Wieści Rolnicze 2018 nr 12 s. 54)

Cytryniec chiński to roślina ozdobna w Polsce mało popularna. Nie jest to gatunek w pełni mrozoodporny, ale nadaje się do uprawy w naszych warunkach klimatycznych, przetrwa spadki temperatury nawet do -30^o C.

Cytryniec jest pnączem, który oplata pnie drzew lub wspina się na podpory. Wytwarza zielone, owalne liście, z kątów których wyrastają kwiaty. Kwitnie w maju – czerwcu. Roślina lubi podłoże wilgotne i przepuszczalne, glebę żyzną o wysokim udziale próchnicy, stanowisko ciepłe i osłonięte od wiatru. Zaczyna owocować w czwartym roku po posadzeniu.

Owoce cytryńca mają szerokie właściwości lecznicze. Znane jest ich dobroczynne działanie na wątrobę. Poza tym roślina przyczynia się do zmniejszania stanów zapalnych, przyspiesza procesy zdrowienia w przypadku zapalenia płuc, leczy stany zapalne błon śluzowych czy zapalenie wątroby. Preparaty z wyciągami cytryńca pomagają w leczeniu trądzika, chronią skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UVB, wykazują także właściwości przeciwnowotworowe.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Platan / Adam Marosz

(Szkółkarstwo 2018 nr 5, s. 6-10)

Rodzaj platan (Platanus) obejmuje sześć-siedem gatunków drzew występujących w Ameryce Północnej, południowej części Europy i Azji. Większość z nich jest wrażliwa na niskie temperatury, przez co nie nadaje się do szerszej uprawy w naszym kraju. Najbardziej odporny na mróz jest platan klonolistny (P. x hispanica ‘Acerifolia’), który dobrze też znosi suche, gorące i zanieczyszczone powietrze. Dlatego często jest wykorzystywany jako drzewo przyuliczne czy parkowe w miastach. Duże liście i gęsta korona sprawiają, że platany wyłapują duże ilości zanieczyszczeń pyłowych. Cenną zaletą tego gatunku jest również odporność roślin na podwyższone zasolenie gleby (można je sadzić przy ruchliwych drogach narażonych na zwiększone dawki chlorku sodu w okresie zimowym) i bardzo dobra tolerancja na zabudowaną lub utwardzoną powierzchnię (sprawdza się przy obsadzaniu chodników, bulwarów i promenad).

Platany dobrze znoszą przesadzanie wiosną. Sukces przyjęcia się drzew w nowym miejscu zależy od liczby szkółkowań. Czynność ta powinna być wykonywana regularnie, nie rzadziej niż co 3-4 lata. System korzeniowy jest wtedy dobrze rozwinięty i zagęszczony.

Produkcja platanów w szkółce rozpoczyna się od posadzenia w gęstej rozstawie 3-letnich siewek , które w rzędach sadzi się co 30-40 cm, palikuje i uprawia przez około 3 lata. Kolejnym etapem jest kopanie i szkółkowanie w większej rozstawie, w rzędzie co 60-80 cm i uprawa przez kolejne 3-4 lata, a następnie sadzenie w rzędach co 120 cm i uprawa przez 3-4 lata, do czasu uzyskania odpowiednich parametrów.

Platany można rozmnażać z sadzonek zdrewniałych umieszczanych bezpośrednio na zagonach. Sadzonki o długości 25-30 cm sporządza się z jednorocznych lub dwuletnich silnych pędów. Podczas uprawy drzewa powinny być formowane. Koszt jednego egzemplarza o obwodzie pnia 10-12 cm może sięgać 90 zł i więcej. Na glebach żyznych i zasobnych czas uprawy tego gatunku może być skrócony nawet o 1/3.

Do najczęściej uprawianych platanów należą: platan klonolistny, wschodni i zachodni.

Oprac. Joanna Radziewicz

Problemy w rolnictwie

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Ustawa o KGW już obowiązuje

(Tygodnik poradnik Rolniczy 2018 nr 49, s. 5)

Obowiązująca ustawa o Kołach Gospodyń Wiejskich (weszła w życie 29 listopada 2018 r.) daje Kołom możliwość uzyskania osobowości prawnej, prowadzenia działalności zarobkowej i pozyskiwania dotacji. Wprowadza jednak zastrzeżenia, że w danej wsi może istnieć tylko jedno KGW. Zaś te już istniejące do końca grudnia 2018 r. miały czas na rejestrację w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Ustawa określa Koła Gospodyń Wiejskich jako dobrowolne i niezależne od administracji rządowej czy samorządowej społeczną i samorządną organizacją mieszańców wsi. Według założeń, Koła powinny wspierać rozwój obszarów wiejskich i dążyć do poprawy sytuacji społeczno-zawodowej kobiet na wsi oraz ich rodzin. Zadania jakie ustawodawca nałożył na KGW to m.in. prowadzenie działalności społeczno-wychowawczej i oświatowo-kulturalnej w środowiskach wiejskich; rozwijanie obszarów wiejskich oraz wspieranie przedsiębiorczości kobiet; działanie na rzecz poprawy warunków życia i pracy kobiet na wsi; rozwijanie kultury ludowej; reprezentowanie środowiska kobiet wiejskich przed administracją.

Aby Koło mogło korzystać w pełni z praw określonych w ustawie musi zostać wpisane do Krajowego Rejestru Kół Gospodyń Wiejskich prowadzonego przez ARiMR.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Przechowuj bezpiecznie i zgodnie z prawem / Joanna Gałązka

(Sad Nowoczesny 2018 nr 12, s. 64-65)

Przechowywanie środków ochrony roślin podlega regulacjom, tj. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 22 maja 2013 r. Z kolei praktyczne rozwiązania w tym zakresie podaje Kodeks Dobrej Praktyki Organizacji Ochrony Roślin. Ś.o.r, które nie wykorzystano w całości podczas sezonu należy przechowywać w oryginalnych opakowaniach z zachowaną etykietą, w temperaturze od 0^oC do 30^oC. Należy je przechowywać w zamkniętym pomieszczeniu,  w taki sposób aby nie dopuścić do skażenia wód. W każdym gospodarstwie powinno być wyznaczone odpowiednie pomieszczenie do przechowywania ś.o.r. Trzeba pamiętać, że razem ze środkami ochrony roślin można przechowywać jedynie przedmioty bezpośrednio związane z tymi preparatami np.

• puste opakowania po zużytych ś.o.r. należy umieścić w specjalnie przeznaczonym do tego celu pojemniku,
• preparaty niepełnowartościowe – przechowywać w pojemnikach na skażone materiały,
• naczynia służące do odmierzania preparatów – powinny być ustawione na odpowiednim blacie,
• części i podzespoły służące do rozpylania ś.o.r.

W magazynie przeznaczonym na środki ochrony roślin nie można przechowywać: żywności, napojów, pasz, środków czystości, paliw. Magazynowanie w wilgotnym, niewentylowanym pomieszczeniu może doprowadzić do uszkodzenia opakowań papierowych. Niekorzystnie na ś.o.r. wpływa również zbyt wysoka i zbyt niska temperatura. Magazyn powinien być wyposażony w sztuczne oświetlenie, gaśnicę, instrukcję BHP. Opakowania po ś.o.r., puste i trzykrotnie wypłukane, należy zwrócić do sklepu. Natomiast wszystkie zanieczyszczone tymi produktami materiały należy taktować jako odpady skażone i przekazać podmiotom uprawnionym do odbioru i utylizacji odpadów niebezpiecznych.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Program konopny

(Poradnik Gospodarski 2018 nr 12, s. 6)

Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich (IWNiRZ) powołał do realizacji Program Konopny stanowiący praktyczne wykorzystanie opracowanych i wdrożonych w instytucie, wysoko cenionych na świecie odmian konopi przemysłowych. Jego celem jest rozwój polskiego rolnictwa poprzez upowszechnienie upraw konopi przemysłowych oraz umiędzynarodowienie pozycji Polski jako globalnego producenta i eksportera wysokiej jakości materiału siewnego polskich odmian konopi przemysłowej.

W ramach Programu IWNiRZ oferuje się rolnikom możliwość uprawy polskich odmian konopnych w oparciu o zawartą z Instytutem umowę kontraktacyjną. Instytut ze swojej strony zapewnia: wysokiej jakości nasiona, pomoc w dokonaniu zgłoszeń urzędowych, opiekę merytoryczną ekspertów, zakup całego plonu wg ustalonych cen, wysoką rentowność, możliwość nabycia wiedzy w zakresie upraw, zbioru i przetwórstwa konopi przemysłowych.

Odmiany (Białobrzeskie, Tygra, Henola), które zostały wyhodowane w Instytucie są to konopie jednopienne, o wysokim i ustabilizowanym stopniu jednopienności. Należą do form środkowo-europejskich i okres wegetacji mają dostosowany do polskich warunków klimatyczno-glebowych. Są to odmiany typowo włókniste, zawierające mniej niż 0,2% substancji halucynogennych. Więcej informacji na stronie: http://programkonopny.pl

Oprac. Aleksandra Szymańska

Do 100 proc. dotacji na ochronę gospodarstw przed wilkami /

(Tygodnik Poradnik Rolniczy 2018 nr 48, s. 7)

8 listopada 2018 roku Komisja Europejska ogłosiła zmiany w przepisach dotyczących pomocy państwa dla rolników, którzy ponieśli straty spowodowane przez dzikie zwierzęta znajdujące się pod ochroną. W Polsce dotyczy to bobrów, rysi, niedźwiedzi, żubrów i wilków.

Nowe regulacje pozwalają na udzielenie przez dane państwo członkowskie nawet 100 proc. dotacji na pokrycie w/w szkód, jak również ochronę gospodarstwa przed atakami dzikich zwierząt.

Komisja Europejska poszerzyła też koszty refundowane o tzw. koszty pośrednie, w tym wydatki na opiekę weterynaryjną związaną z leczeniem rannych zwierząt gospodarskich czy koszty związane z poszukiwaniami zaginionych zwierząt w następstwie ataku zwierzęcia chronionego.

Wnioski o rekompensatę można składać do odpowiedniego regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Oprac. Joanna Radziewicz

Ochrona roślin

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Allelopatia w rolnictwie / Przemysław Kardasz

(Agrotechnika 2018 nr 12, s. 34-35)

Stosowanie środków ochrony roślin negatywnie wpływa na środowisko. Poszukiwane więc są rozwiązania ograniczające wielkość stosowanych dawek. I w tym przypadku z pomocą przychodzi allelopatia. Termin ten określa wzajemne oddziaływanie na siebie roślin wyższych. Ich wpływ następuje za pośrednictwem rożnych substancji chemicznych, które są uwalniane do atmosfery otaczającej części nadziemne roślin bądź też do gleby. Allelozwiązki wykorzystuje się w ochronie roślin przeciw owadom, szkodnikom i nicieniom, a także w walce z chorobami roślin i chwastami.

Od kilku lat allelopatia jest wykorzystywana w rolnictwie na całym świecie. Walka z chwastami jest podejmowana za pomocą alleloherbicydów, stosowanie odpowiednich płodozmianów, międzyplonów, poplonów oraz mulczy. W wielu krajach do odchwaszczania upraw wykorzystywane są alleoherbicydy, czyli preparaty pochodzenia naturalnego oparte na allepatynach.

Potencjał allelopatii jest bardzo duży. Prace nad jej wykorzystaniem trwają  i będą się rozwijać. Wynika to z faktu, że allelopatyny łatwiej ulegają biodegradacji i są rozpuszczalne w wodzie, co jest zgodne z polityką proekologiczną.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Najważniejsze choroby drzew alejowych cz. 2 / Janusz Mazurek

(Szkółkarstwo 2018 nr 5, s. 20-27)

Do często spotykanych grzybów prowadzących do powstawania raków rozlanych należą gatunki z rodzajów Leucostoma (wywołują tzw. leukostomozę) oraz Valsa, tworzące charakterystyczne owocniki zagłębione w tkance drzew w miejscach zrakowaceń. Znacznie częściej obserwuje się jednak studium konidialne z rodzaju Cytospora. Leukostomoza, które może występować na jabłoniach, brzozach, jesionach, dębach, topolach, jarzębinach i innych gatunkach drzew alejowych. Zarodniki mogą być produkowane w zasadzie przez cały rok. Prawdopodobieństwo porażenia jest uzależnione od liczby godzin, podczas których wilgotność nie spada poniżej 90 proc., a temperatura utrzymuje się na poziomie 10-15⁰ C. Wzmożoną wrażliwość drzew obserwuje się w wyniku niedostatku wody oraz po uszkodzeniu tkanek przez mróz. Dotychczas nie odkryto skutecznych metod ochrony przed rakami rozlanymi. Ograniczenie ich rozwoju wymaga prowadzenia właściwych metod pielęgnacyjnych.

Wśród gatunków powodujących zrakowacenia na drzewostanach należy też gruzłek cynobrowy (Nectria cinnabarina), który może zainfekować niemal wszystkie zdrewniałe pędy drzew i krzewów iglastych. Jest to grzyb blisko krewniony z podobnymi gatunkami tworzącymi raki drzewne, jak Neonectria ditissima, N. galligena czy N. coccinea. Sam gruzłek cynobrowy raków nie wywołuje, co tłumaczy się zdolnością bardzo szybkiego przerastania tkanek przez tego grzyba. Organizm ten stanowi jednak znaczący problem głównie w produkcji klonów, jak również katalp i głogów. Prawdopodobnie grzyb jest przenoszony przez owady. Infekcji sprzyjają: susza, złe warunki wodne i powietrzne, nadmierne spadki temperatury, mechaniczne okaleczenia, gradobicia i żerowanie owadów. W produkcji szkółkarskiej ważnym czynnikiem prowadzącym do silnego rozprzestrzeniania się choroby stanowi cięcie roślin nieodkażonymi narzędziami. Do podstawowych zabiegów ograniczających rozprzestrzenianie się grzyba należą: wycinanie i niszczenie porażonych pędów, unikanie ranienia roślin, zwalczanie szkodników, ochrona świeżo powstałych ran, zapewnienie korzystnych warunków rozwoju drzew, niszczenie chorych korzeni i dezynfekcja gleby.

Na jesionach występuje choroba wywoływana przez grzyba Chalara fraxinea, który powoduje więdnięcie, przebarwienia, nekrozy lokalne lub całkowite liści oraz ich przedwczesny opad. Infekcja ma miejsce przez liście, po czym grzyb przenika przez nerw główny do pędów. W pniach grzybnia rozrasta się w górę i w dół bielu i powoduje rozległe nekrozy i pęknięcia. Po zaobserwowaniu pierwszych objawów konieczne jest szybkie usunięcie opadłych liści i drzew z widocznymi rozległymi ranami na pniach. Wśród drzew podatnych na tę chorobę  można wymienić jesion wyniosły (‘odmiany Pendula’,  wąskolistny i czarny, ‘Jaspidea’); do średnio wrażliwych – ‘Atlas’, ‘Diversifolia’ i ‘Westhoh’s Glorie’. Mniejszą podatność wykazano dla odmiany ‘Geesink’ i ‘Altena’. Jesiony mannowy i pensylwański to z kolei gatunki uważane za średnio wrażliwe, natomiast mało podatne są jesiony amerykański i mandżurski.

Odmiany glonopodobne z rodzaju Phytophthora są zaliczane do najważniejszych ekonomicznie patogenów roślin. Ponieważ są one ściśle uzależnione od wilgoci, ich występowaniu sprzyja obecność wody w postaci rosy, opadów i wody użytej do deszczowania. Dużym problemem w ochronie drzew przed fytoftorozami jest właściwe zdiagnozowanie choroby. W przypadku roślin ozdobnych utrudnieniem jest też brak właściwych fungicydów.

W produkcji szkółkarskiej szkody powodują również grzyby infekujące z gleby, prowadzące do powstawania tzw. tracheomykoz. Do najważniejszych gatunków należą grzyby z rodzaju Verticillium, a w szczególności V. dahliae, powodujący werticiliozę. Jej typowym symptomem jest gwałtowne więdnięcie i szybkie zrzucanie liści. Może to dotyczyć zarówno całego drzewa, jak i jego części. Ponadto obserwuje się zbrunatnienie wewnętrznych pierścieni drewna, szczególnie widoczne na przekroju poprzecznym pędów.

Duże problemy sprawia diagnoza chorób bakteryjnych. Do najbardziej niebezpiecznych zalicza się zarazę ogniową (Erwinia amylovora), która stanowi zagrożenie dla jabłoni, głogów i jarzębów. Najbardziej charakterystycznym objawem jest pastorałowate zaginanie porażonych pędów, które wyglądają jak przypalone ogniem. Do infekcji dochodzi najczęściej w trakcie kwitnienia. Podczas zwalczania choroby konieczne jest wycięcie chorych pędów, a następnie wykonanie oprysku. Do zabiegów stosuje się z reguły środki miedziowe, które wykazują jednak działanie wyłącznie profilaktyczne.

Znanym patogenem bakteryjnym, który może prowadzić do zamierania drzew jest bakteria Pseudomonas syringae pv. syringae. Do najczęściej spotykanych symptomów porażenia zalicza się: gwałtowne brązowienie i sczernienie kwiatów, nekrotyczne plamy na liściach, owalne plamki, w miejscu których tkanka może się wykruszać, pozostawiając dziury, odbarwienie i ciemnienie nerwów i ogonków liściowych, zamieranie wierzchołków pędów i raki drzewne.

W ostatnim czasie coraz więcej uwagi poświęca się nowemu zagrożeniu ze strony chorobotwórczej bakterii Xylella fastidiosa, wywołującej chorobę Pierce’a. Objawy na drzewach są bardzo specyficzne. Najczęściej spotyka się zasychanie brzegów liści, któremu czasami towarzyszy zamieranie gałązek i większych gałęzi. Brązowieniu brzegów liści często towarzyszy żółknięcie sąsiadujących tkanek. Bakteria jest przenoszona przez owady. W Polsce są to: pienik olchowiec, wierzbowiec i ślinianka, krasanka natrawka i bezrąbek sadowiec.

Oprac. Joanna Radziewicz

Domowe środki ochrony roślin / Maciej Skubis

(Doradca 2018 nr 11/12, s. 9)

Wśród domowych środków ochrony roślin, które znajdują zastosowanie głównie na niewielkich działkach i w przydomowych ogródkach znajdują się:

• Ostra papryka (świeża i sproszkowana) – ma właściwości owadobójcze i repelencyjne względem zwierząt obgryzających rośliny (np. królików).
• Olej rzepakowy i inne oleje roślinne – mają właściwości insektobójcze. Zalecana dawka to około 100 ml oleju na 4,5 litra wody.
• Alkohol – niskoprocentowy roztwór alkoholu doskonale nadaje się do zwalczania szkodników. Należy jednak pamiętać by jego stężenie nie było zbyt wysokie.
• Ocet cydru jabłkowego – roztwór o stężeniu 1-2 łyżki na 4,5 litra wody ma właściwości grzybobójcze.
• Mąka kukurydziana (w wywarze bądź sypka) – wykazuje właściwości grzybobójcze.
• Mielone goździki – wywar może być stosowany jako środek odstraszający owady.
• Ziemia okrzemkowa – wykazuje właściwości insektobójcze.
• Naturalne płynne mydła – sprawdzają się jako rozpuszczalniki naturalnych środków insektobójczych.
• Kwasy i melasa cytrusowa – odstrasza i zabija mrówki i inne małe insekty.
• Wybielacze i woda utleniona – mogą pełnić rolę fungicydów.
• Wapień dolomitowy, skorupki jajek, wapno hydratyzowane – sprawdzają się przy zwalczaniu ślimaków.

Oprac. Joanna Radziewicz

Hodowla zwierząt

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Chów przydomowy kur – jakie rasy i mieszańce? / Iwona Perońska

(Poradnik Gospodarski 2018 nr 12, s. 22-23)

Wśród kur wyróżnia się około 70 ras, które grupuje się w 4 podstawowych kategoriach użytkowych: typ lekki nieśny, typ ciężki mięsny, kury ozdobne, zaś osobną grupę stanowią kury bezrasowe. Wśród kur ogólnoużytkowych znajduje się wiele ras, rodów i ich mieszańców, które zadowolą każdego hodowcę. Oto opis najczęściej wykorzystywanych ras:

• zielononóżka kuropatwiana – to najbardziej popularna rasa w gospodarstwach ekologicznych. Kury te osiągają wagę ok. 1,8 kg, a koguty 2,2 kg. Nieśność to ok. 150-160 jaj do 64 tygodnia życia o masie do 58 gram w kremowo-szarej skorupce.
• żółtonóżka kuropatwiana – powstała w wyniku krzyżowania kury zielononóżki kuropatwianej z kogutem rasy New Hampshire.  Średnia masa ciała kogutów wynosi ok. 2,6 kg, a kur 1,7 kg. Do 64 tygodnia życia znoszą 190-210 jaj.
• Polbar – rasa powstała z krzyżowania kur zielononóżki kuropatwianej i kogutów Plymouth Rock. Masa ciała koguta to ok. 2 kg, a kurki 1,8 kg. Kurki znoszą ok. 200 szt. To rasa o pięknym jarzębiatym upierzeniu, skoki szaro-żółte.
• Karmazyn (Rhode Island Red) – rasa pochodząca z USA. Masa ciała kur to ok. 2,5-3 kg, znoszą ok. 190 jaj do 64 tygodnia życia.
• Sussex – rasa wyhodowana w Wielkiej Brytanii. Ptaki mają piękne, gronostajowe upierzenie. Średnia masa ciała kogutów do 2,8 kg, kurek 2,1 kg. Nieśność jaj do 64 tygodnia życia to około 200 jaj.
• Rosa – odmiany tej kury powstały w wyniku krzyżowania w różnych kombinacjach ras Barred Rock, New Hampshire, Rhode Island Red, Sussex. Dorosłe kury ważą ok. 2,4 kg, a koguty 3-4 kg. Nieśność to ok. 250-280 jaj.
• Messa – rasa powstała w wyniku krzyżowania koguta rasy Rhode Island Red i kury Rhode Island Red x Leghorn. W wieku 20 tygodni kury osiągają wagę 1,6 kg, zaś koguty 3,3 kg. Kury znoszą średnio ok. 290 jaj.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Żywienie królików / Anna Mońko

(Wieś Kujawsko-Pomorska 2018 nr 11, s. 9)

W żywieniu królików ważne jest by:

• zwierzęta miały stały dostęp do paszy ze względu na silnie kwaśny odczyn soków trawiennych, które mogą uszkodzić ściany żołądka,
•  dłuższe przerwy w podawaniu posiłków mogą powodować zaburzenia trawienne,
• niektóre pasze, jak np. bobik, groch, łubin, żyto melasa należy stosować w ograniczonym zakresie, ze względu na zawartość związków antyżywieniowyh,
• zielonki nie mogą być mokre, zaparzone, skiśnięte i zanieczyszczone,
• kiszonki powinny być podawane w niewielkich ilościach – do 200 g/szt. dziennie,
• zawartość pyłu w paszach granulowanych powinna być mała, ponieważ podrażnia śluzówkę nosa królików,
• należy dbać o higienę klatki, by ograniczyć rozwój drobnoustrojów.

Oprac. Joanna Radziewicz

Dynia – właściwości i zastosowanie w żywieniu drobiu / Agnieszka Wnuk-Gnich, Arkadiusz Matuszewski

(Polskie Drobiarstwo 2018 nr 11, s. 88-90)

Produkty uboczne powstające z dyni, jak pestki czy wytłoki (makuch) mogą być wykorzystane w produkcji drobiarskiej. Ze względu na wysoką zawartość białka (około 60 proc.) stanowią doskonałą paszę dla zwierząt. Po uzupełnieniu niedoboru lizyny wartość odżywcza makucha jest porównywalna ze śrutą sojową. Oprócz dużej ilości białka zawiera też około 13 proc. tłuszczu surowego. Wśród nienasyconych kwasów tłuszczowych dominuje kwas oleinowy (50,4 proc.) i linolenowy (29,9 proc.).

Badania naukowe nie wykazały wpływu 10 proc. dodatku sproszkowanych nasion dyni w diecie kurcząt brojlerów na wyniki produkcyjne. Przy dodatku pestek dyni w ilości 33, 66 lub 100 g na 1 kg mieszanki  paszowej zaobserwowano niższe spożycie paszy i obniżenie końcowej masy ciała, jednak nie zostało to potwierdzone statystycznie.

Według niektórych badaczy dodatek 33, 66 lub 100 g na kilogram mieszanki wpływa na wyniki analizy rzeźnej, powodując istotne zwiększenie końcowej masy ciała, masy mięśni piersiowych oraz nóg, oraz zmniejszenie zawartości tłuszczu śródbrzusznego. Inni naukowcy nie wykazali wpływu dodatku dyni na warunki analizy rzeźnej z wyjątkiem znaczącego obniżenia zawartości tłuszczu wewnątrz brzusznego.

Suplementacja kur niosek olejem z pestek dyni powoduje zwiększenie masy jaj oraz samych ptaków. Dodatek 50 g sproszkowanych nasion dyni na kilogram mieszanki paszowej miał wpływ na jakość nasienia oraz jaj wylęgowych indyków, jak również na zwiększenie objętości ejakulatu, koncentrację i ruchliwość plemników. Co więcej zwiększył się również procent zapłodnionych jaj, a co za tym idzie i procent wylęgu piskląt.

Wartości odżywcze zawarte w dyni powodują, że może być stosowana jako dodatek paszowy w żywieniu drobiu.

Oprac. Joanna Radziewicz

Ekologia

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Plastikowe butelki i ich wpływ na środowisko i zdrowie człowieka / Monika Węgrzynowicz

(Aura 2018 nr 11, s. 13-15)

Naukowcy z USA wykazali, że 93% wód w butelkach plastikowych zawiera drobiny mikroplastiku. Dotychczas potwierdzono, że plastikowe opakowania emitują antymon, bisfenole oraz aldehydy mrówkowy i octowy, które w dużych dawkach stanowią zagrożenie dla zdrowia człowieka i mogą być przyczyną wielu chorób. Ekolodzy zalecają wprowadzenie zamiennika plastiku w postaci szkła.

Zaledwie 25% składników do produkcji butelki plastikowej zostało dotychczas przebadanych pod względem toksycznego wpływu na ludzkie zdrowie. Przytoczone powyżej wyniki badań naukowców z USA mimo, że nie zostały opublikowane w żadnym czasopiśmie naukowym to wiedza o tym doniesieniu może zniechęcić konsumentów do dalszego zakupu wód butelkowanych.

W ciągu minuty kupujemy 1 milion plastikowych butelek, a według szacunków do 2021 r. będziemy w tym samym czasie nabywać ich 1,5 mln.

Butelki do wód mineralnych są wytwarzane  na maszynach rozdmuchowych. Głównym składnikiem opakowania to PET (politereftalan etylenu), który ma niekorzystny wpływ na ludzkie zdrowie. Na przykład zawarty w nim bifenol jest podejrzewany o zwiększanie ryzyka chorób serca, otyłości, zaburzeń tarczycy i układu nerwowego. Z kolei śladowe ilości antymonu, jaki wykryto w plastikowych butelkach, w większych ilościach może powodować choroby nowotworowe. Poza tym zaobserwowane w butelkach aldehydy: mrówkowy i octowy w większych ilościach są silnie trującą substancją.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Program Czyste Powietrze – Magdalena Hanke

(Wieś Kujawsko-Pomorska 2018 nr 11, s. 46)

Program Czyste Powietrze to ogłoszony przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska projekt mający na celu ograniczenie lub uniknięcie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń do atmosfery przez domy jednorodzinne. Całkowity budżet wynosi 103 mld złotych. W ramach tej kwoty przewiduje się dofinansowanie na:

• demontaż i wymianę źródeł ciepła, które nie spełniają wymaganych aktualnie norm, ujętych we właściwych aktach prawnych,
• docieplenie budynków, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, montaż lub modernizację instalacji centralnego ogrzewania,
• instalację odnawialnych źródeł energii,
• montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

Minimalny koszt kwalifikowany wynosi 7 tys. zł, a maksymalny, od którego liczona jest dotacja – 53 tys. zł. Wysokość dopłat zależy od wysokości dochodów członków rodziny. Maksymalny okres spłaty pożyczki będzie wynosił 15 lat.

Aby uzyskać dofinasowanie konieczne będzie przeprowadzenie audytu analizy energetycznej danego budynku. Przyznana kwota może być wypłacana w transzach po zrealizowaniu poszczególnych etapów przedsięwzięcia.

Program Czyste Powietrze jest projektem długofalowym. Nabór wniosków rozpoczął się 19 września 2018 roku i potrwa do 30 czerwca 2027 roku. Wnioski można składać za pośrednictwem aplikacji internetowej lub w formie papierowej w wybranej siedzibie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Oprac. Joanna Radziewicz