Rekordy, żywność, oczekiwania…

Szczegóły

Kategoria: Rolnictwo w UE i na świecie

Od akcesji Polski (w 2004 r.) do UE utrzymuje się wzrostowa tendencja w eksporcie towarów rolno-spożywczych z Polski. W ostatnich latach rozwijamy się najszybciej z krajów Wspólnoty. Szacuje się, że wpływy z eksportu polskich produktów rolno-spożywczych w 2018 r. mają być rekordowe i  osiągnąć  nienotowany dotąd poziom blisko 30 mld euro.

W strukturze towarowej polskiego eksportu produktów rolno-spożywczych znaczącą pozycję zajmuje mięso i jego przetwory. Od stycznia do sierpnia 2018 r. wywieziono z Polski 959 tys. ton mięsa czerwonego wraz z przetworami (wzrost o 3% w porównaniu z tym samym okresem  roku 2017), a jego wartość osiągnęła 1,5 mld euro (o 22% więcej). Eksport mięsa drobiowego wyniósł 852 tys. ton (wzrost o 15%), a jego wartość osiągnęła 15 mld euro. Odnotowano również wzrost wartości eksportu w przypadku: 

• tytoniu i wyrobów tytoniowych (o 13% do 2,2 mld euro),
• przetworów zbożowo-mącznych (o 3% do 1,7 mld euro),
• produktów mlecznych (o 1% do 1,5 mld euro),
• ryb i przetworów (o 10% do 1,3 mld euro),
• wyrobów cukierniczych,
• warzyw łącznie z przetworami,
• produktów paszowych,
• soków owocowo warzywnych,
• piwa.

Przez pierwsze osiem miesięcy 2018 r.  dostawy do krajów Unii Europejskiej wygenerowały 82% przychodów, uzyskanych z eksportu towarów rolno-spożywczych (15,6 mld euro). Głównym partnerem handlowym Polski pozostają Niemcy. Ważnymi odbiorcami są także: Wielka Brytania, Holandia, Włochy, Francja i Czechy.

Z Polski do krajów pozaunijnych (osiem miesięcy 2018 r.), wyeksportowano produkty rolno-spożywcze o wartości 3,3 mld euro (podobnie jak przed rokiem). Nasze produkty wywieziono m.in. do Federacji Rosyjskiej, na Ukrainę i Białoruś.  Znaczącym odbiorcą były także Stany Zjednoczone, do których sprzedano towary o wartości 330 mln euro.

Wieprzowina

Polska jest jednym z największych eksporterów wieprzowiny w Unii, znajduje się na piątym miejscu jeśli chodzi o wolumen eksportu żywca, mięsa i przetworów wieprzowych. Od dwóch lat utrzymuje się tendencja wzrostowa w krajowym pogłowiu świń. W czerwcu 2018 r, pogłowie trzody chlewnej liczyło ponad 11 tys. sztuk, i było większe niż rok wcześniej o 4,2%. Rosnącej populacji świń w kraju towarzyszy postępujący proces regionizacji produkcji. Największy udział w krajowym pogłowiu trzody chlewnej miały województwa: wielkopolskie (34,5%), mazowieckie (10,6%), kujawsko-pomorskie (10,5%) i łódzkie (10,2%). W wymienionych czterech województwach zlokalizowane jest około 66% krajowego pogłowia.

Wzrostowy trend w krajowym pogłowiu świń skutkuje zwiększeniem produkcji żywca wieprzowego, w 2018 r. zwiększy się prawdopodobnie o około 3% (w porównaniu z 2017 r.) do
2 504 tys. ton (1 957 tys. ton mpc.).

W ostatnim czasie coraz większym uznaniem wśród konsumentów cieszy się wieprzowina oznaczona certyfikatem PQS – Pork Quality System, uznanym przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi za krajowy system jakości żywności. Mięso z tym certyfikatem charakteryzuje się wysoką jakością, mniejszą zawartością tłuszczu, atrakcyjnym wyglądem oraz nieprzeciętnymi walorami smakowymi.

Wołowina

W Polsce z roku na rok zwiększa się udział żywca wołowego w krajowej strukturze towarowej produkcji rolniczej, a produkcja wołowiny, obok drobiu, jest najdynamiczniej rozwijającą się gałęzią produkcji zwierzęcej. Korzystne warunki naturalne do chowu bydła oraz potencjał do wzrostu produkcji, sprzyjają rozwojowi tej gałęzi rolnictwa. Największe zapotrzebowanie na polską wołowinę obserwuje się w krajach UE. W 2017 r., w porównaniu z 2004 r., wartość towarowej produkcji bydła (bez cieląt) wzrosła o 243%, podczas gdy drobiu – o 183%, mleka – o 102%, a trzody chlewnej – o 30%. Polska plasuje się obecnie na szóstym miejscu wśród krajów Unii pod względem wielkości pogłowia bydła oraz na siódmym miejscu w produkcji wołowiny. W czerwcu 2018 r. krajowe pogłowie bydła ogółem liczyło 6 201 tys. sztuk, o 0,9% więcej niż przed rokiem.

W 2017 r. produkcja żywca wołowego w Polsce wyniosła 1 090 tys. ton (562 tys. ton mpc.), o 12% więcej niż w roku 2016. Przewiduje się, że w 2018 r. produkcja wołowiny będzie o 3% większa i może wynieść około 1 125 tys. ton (580 tys. ton mpc.).

Chów bydła koncentruje się głównie w Polsce środkowo-wschodniej. Regionami, o największym udziale pogłowia, są województwa: mazowieckie (18,6%), wielkopolskie i podlaskie (po 16,5%), w których łącznie zlokalizowane jest 52% krajowego pogłowia bydła.

Ponadto, rośnie produkcja wołowiny opatrzonej znakiem jakości QMP (Quality Meat Program). Certyfikat QMP daje gwarancję, że wołowina pozyskiwana jest ze specjalnie wyselekcjonowanych ras bydła, przeznaczonych na mięso kulinarne i wytwarzana w oparciu o system ściśle określonych reguł.

Polska jest trzecim eksporterem wołowiny w UE. Każdego roku około 90% polskiej wołowiny kierowane jest na eksport. W 2017 r. z Polski wywieziono 490 tys. ton żywca, mięsa oraz przetworów wołowych i cielęcych (w ekwiwalencie tusz), o 12% więcej niż w 2016 r. Najwięcej mięsa wołowego wywieziono do Włoch (53 tys. ton; 20% wolumenu eksportu), Niemiec (34 tys. ton; 13%), Hiszpanii (22 tys. ton; 8%) i Holandii (21 tys. ton; 8%).

Warzywnictwo

Polskie warzywa są synonimem zdrowej i bezpiecznej żywności, dlatego cieszą się dużym uznaniem zarówno wśród konsumentów krajowych, jak i zagranicznych.

Na świecie znanych jest około 250 gatunków roślin warzywnych, z czego około 40 uprawianych jest w Polsce.

Warzywnictwo jest ważnym działem polskiego rolnictwa i jego znaczenie stopniowo rośnie. Wprawdzie uprawa warzyw w Polsce w 2017 r. zajmowała 1,6% powierzchni zasiewów, jednak udział warzyw w wartości towarowej produkcji rolniczej wynosił 8%.  Rozwojowi krajowego warzywnictwa sprzyjają: stosunkowo niskie koszty pracy, rosnąca siła nabywcza konsumentów, rozwinięty przemysł przetwórczy, dogodne położenie geograficzne do nawiązywania kontaktów handlowych, a także zmieniające się trendy żywieniowe.

Gospodarstwa rolne, produkujące warzywa gruntowe, zlokalizowane są na terenie całej Polski, ale produkcja towarowa prowadzona jest przede wszystkim w województwach: mazowieckim, kujawsko-pomorskim, wielkopolskim, małopolskim i łódzkim. Powierzchnia uprawy warzyw gruntowych w Polsce wykazuje tendencję spadkową.  W latach 2004-2017 zmniejszyła się z 208 tys. ha do 178 tys. ha, tj. o około 14%. Spadek areału upraw warzyw rekompensowany był wzrostem plonów.

Polska jest czołowym unijnym producentem warzyw, po Hiszpanii i Włoszech. Roczna krajowa produkcja warzyw ogółem w latach 2004-2017 wynosiła od 4,8 mln ton do 5,7 mln ton i stanowiła około 9% zbiorów w Unii Europejskiej. Jesteśmy największym unijnym producentem kapusty i buraków ćwikłowych. Zajmujemy również silną pozycję w produkcji marchwi jadalnej, ogórków, cebuli, kalafiorów oraz pomidorów. Ważnym czynnikiem, stymulującym rozwój krajowej produkcji warzywniczej, jest eksport. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej notowano wzrost wolumenu wywozu większości warzyw. Jednak wprowadzone przez Federację Rosyjską (w 2014 r.) embargo na unijne warzywa, przyczyniło się do ograniczenia ich wywozu z Polski. W tej sytuacji krajowa administracja rządowa oraz producenci podjęli wysiłki, zmierzające do dywersyfikacji kierunków eksportu. Obecnie, nasze warzywa znajdują uznanie konsumentów w 55 krajach świata, a wolumen wywozu ponownie stopniowo rośnie. Głównymi odbiorcami naszych warzyw są kraje Unii Europejskiej, a także kraje Wspólnoty Niepodległych Państw.

W 2019 r. rolnictwo czeka kilka zmian, które będą miały wpływ na opłacalność prowadzonej produkcji roślinnej i zwierzęcej. Jednak jednoznaczna prognoza co do najbliższych miesięcy nie jest możliwa, z uwagi między innymi na problem z ASF, czy warunki atmosferyczne, które mają wpływ na uprawy, i które są nieprzewidywalne.

Oprac. Aleksandra Szymańska

• Apetyt na wołowinę, [w:] „Polish Food” 2018/2019
• Szykuje nam się rekord, [w:] „Polish Food” 2018/2019
• Polska wieprzowiną stoi, [w:] „Polish Food” 2018/2019
• Wilkanowska, Rolnictwo w 2019 roku - Polska i świat, tekst dostępny w Internecie: http://portalwysokichplonow.pl/rolnictwo-2019-roku-polska-swiat/
• Rekordowe wyniki w eksporcie produktów rolno-spożywczych, [w:] „ Biuletyn informacyjny” 2019 nr 1
• Rośnie polski rynek wołowiny, [w:] „ Biuletyn informacyjny” 2019 nr 1
• W produkcji warzyw jesteśmy na podium, [w:] „Polish Food” 2018/2019

• Następny artykuł