Czy napoje i nektary będą droższe?

Szczegóły

Kategoria: Wiadomości rolnicze

Do konsultacji społecznych trafił projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowej matrycy stawek VAT na napoje i nektary. Zdaniem ekspertów, podwyższenie stawki podatku z 5 proc. do 23 proc. uderzy nie tylko w producentów tych wyrobów, ale również w konsumentów i sadowników.

Do konsultacji społecznych trafił projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowej matrycy stawek VAT. Celem zmian jest uproszczenie polskiego systemu podatkowego. Zgodnie z uzasadnieniem modyfikacje te nie powinny mieć charakteru fiskalnego, a ich wprowadzenie ma być neutralne dla budżetu, przedsiębiorców i konsumentów. Niemniej jednak stawki na niektóre towary i usługi zostaną obniżone, a inne zaś wzrosną. Soki 100 proc. mają być obłożone 5 proc. stawką VAT, nektary 8 proc., a napoje owocowe lub warzywne 23 proc.

Zdaniem prezesa Zarządu Stowarzyszenia Krajowej Unii Producentów Soków, Juliana Pawlaka, konsekwencje zmian fiskalnych zaproponowanych przez Ministerstwo Finansów będą znaczące. Wzrost stawki VAT zmniejszy konkurencyjność rynkową napojów owocowych i warzywnych, względem innych produktów do picia. Będzie to miało poważne konsekwencje zarówno dla producentów (najczęściej polskich przedsiębiorców), jak i konsumentów oraz sadowników. Adaptacja branży przetwórczej do nowej sytuacji oznacza około 75 proc. spadek zapotrzebowania na surowiec. Sadownicy będą więc mieli kłopoty ze sprzedażą swoich towarów. Zdaniem przedstawicieli Krajowej Unii Producentów Soków podniesienie stawki podatku VAT do 23 proc, będzie kosztować nawet 450 mln zł rocznie.

Obecnie, Polska jest liderem w dziedzinie przetwórstwa owoców. W przypadku zagęszczonego soku z jabłek zajmujemy pierwsze miejsce w Unii Europejskiej i drugie miejsce na całym świecie po Chinach. Ponadto, 90 proc. światowych upraw aronii znajduje się w naszym kraju. Dzięki temu polskie społeczeństwo ma dostęp do stosunkowo szerokiej gamy nektarów i napojów produkowanych z owoców pozyskanych od lokalnych producentów.

Obecne problemy z jakimi boryka się przetwórstwo owocowo-warzywne, a które pogłębią się po podwyżce stawek VAT, jest wiele. Przyczyn coraz słabszej kondycji branży sadowniczej można upatrywać w eksporcie polskich owoców oraz rosnącej konkurencji na rynkach zagranicznych. Obecnie, obserwuje się bardzo intensywny rozwój produkcji jabłek na Ukrainie, w Mołdawii, Serbii, a także na terenie Chin, Iranu i Turcji. Zdaniem ekspertów, podwyżka VAT na soki i nektary spowoduje zmniejszenie popytu na polskie owoce o 190 tys. ton, z czego 135 tys. ton stanowić będą jabłka.

Branża sadownicza obawia się podwyżek cen napojów i nektarów do około 1,3 zł na litrze. Obciążenie fiskalne dla konsumentów może sięgać około 466 mln zł (przy założeniu stawki 23 proc. dla nektarów). W związku z tym konsumenci zaczną poszukiwać tańszych produktów, niżej jakości , o mniejszej wartości odżywczej, natomiast udział spożycia soków z owoców i warzyw może zmniejszyć się o 30-50 proc. To poważnie zaszkodzi tak dobrze rozwijającej się w ostatnich latach produkcji tych wyrobów. Polacy bowiem mogą się pochwalić bardzo wysokim poziomem spożycia napojów z owoców i warzyw w porównaniu  z innymi krajami Unii Europejskiej. Obecnie, przeciętny mieszkaniec  Polski wypija 14,7 litra rocznie napojów niegazowanych z owoców i warzyw. Dla porównania: w Czechach konsumpcja wyrobów z tego segmentu wynosi 5,2 lira, na Słowacji – 5,7 litra, a w Niemczach – 5,1 litra.

Warto też wspomnieć, że nektary i napoje to kategoria produktów ściśle regulowana przepisami. Nie ma tutaj dowolności, jeśli chodzi o udział owoców. Do nektarów i napojów nie wolno dodawać konserwantów i barwników innych niż wykorzystane do ich produkcji owoce. Jak przekonuje prezes Krajowej Unii Producentów Soków, Julian Pawlak, to produkt w pełni wartościowy, naturalny, wytworzony poprzez dodanie wody, cukru, miodu czy kwasu cytrynowego do soku.  Zdaniem ekspertów, podwyżka VAT z 5 proc. na 23 proc. negatywnie wpłynie na jakość wyrobów oferowanych na polskim rynku. Dziś zawierają one średnio nieco ponad 20 proc. wkładu owocowego, podczas gdy średnia unijna to 10 proc.

Autorzy nowelizacji zakładają wzrost konsumpcji soków 100 proc. Polscy sadownicy, w tym producenci jabłek, na które zapotrzebowanie może spaść nawet o 123,5 tys. ton, nie mają powodów do zadowolenia. Bowiem, w przypadku rynku soków, dominującą pozycję ma smak pomarańczowy (około 30 proc.), soki na bazie marchewki (około 22 proc.), dopiero na trzeciej pozycji jest sok jabłkowy (około 20 proc). Zupełnie inne są preferencje smakowe w segmencie napojów, których VAT ma wzrosnąć aż o 18 proc., gdzie jabłko jest składnikiem dominującym. Ponadto, dane dotyczące konsumpcji europejskiej oraz analiza zachowań konsumenckich oparta na badaniach przeprowadzanych przez uznane ośrodki potwierdzają, że zmniejszone spożycie napojów owocowych przekłada się na większe spożycie napojów bezalkoholowych gazowanych, a nie soków 100 proc, czy wody.

Decyzje odnośnie stawek podatku VAT nie zostały jeszcze ostatecznie ustalone. Niedawno zakończyło się przyjmowanie uwag do projektu, które zostaną poddane szczegółowej analizie. Nowa matryca podatkowa ma zacząć funkcjonować od 1 stycznia 2020.

PODSUMOWANIE

Wprowadzenie wyższej stawki VAT na napoje i nektary owocowe może doprowadzić do:

• wzrostu cen napojów i nektarów do około 1,3 zł na litrze,
• spadku spożycia wysokiej jakości nektarów i napojów z owoców i warzyw na rzecz napojów gazowanych,
• 75 proc. spadku zapotrzebowania polskiego przemysłu napojowego na owoce i warzywa z rodzimych upraw, które są wykorzystywane do produkcji napojów,
• spadu jakości oferowanych na polskim rynku napojów poprzez zmniejszenie zawartości soku do poziomu porównywalnego ze średnią europejską (a więc o ok. 50 proc.), a tym samym eliminację z tych produktów cennych składników spożywczych (błonnik, naturalne witaminy i minerały);
• osłabienia kondycji finansowej polskich producentów (szczególnie małych i średnich przedsiębiorstw)

Oprac. Joanna Radziewicz

Literatura:

1. Instytut Staszica: Podniesienie VAT na napoje owocowe uderzy w sadowników. https://podatki.gazetaprawna.pl
2. Resort finansów chce podnieść VAT na napoje owocowe. Stracą najbiedniejsi, znikną tradycyjne polskie smaki. https://finanse.wp.pl
3. Konsekwencje podwyższenia stawki VAT na napoje owocowe. https://ksiegowosc.infor.pl/
4. WEI: zmiana stawki VAT na nektary i napoje owocowe negatywnie wpłynie na przetwórstwo owocowo-warzywne. http://www.portalspozywczy.pl/
5. Instytut Staszica: Wyższy VAT na napoje i nektary zagraża branży owocowo-warzywnej. http://www.sadyogrody.pl