Żywność

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Rynek żywności w 2020 roku / Tadeusz Plichta

(Pomorskie Wieści Rolnicze 2020 nr 2, s. 14)

Wartość rynku handlu żywnością z Polsce w 2020 roku może przekroczyć 300 mld zł. Z prognoz firmy PMR wzrost rynku będzie napędzany m.in. poprzez programy socjalne, w tym Rodzina 500+. Pozytywny wpływ na rynek będzie widoczny również w 2020 roku, kiedy dynamika utrzyma się na poziomie zbliżonym do roku ubiegłego, czyli ponad 4 proc. Oznacza to, że wartość handlu detalicznego artykułami spożywczymi może przekroczyć 300 mld zł.

Zdaniem analityków z firmy PMR ostatnie lata charakteryzują się coraz silniejszym wpływem polityki państwa na rynek spożywczy. Przykładem może być zakaz handlu w niedzielę czy podatek od sprzedaży detalicznej.

Oprac. Joanna Radziewicz

Turyści mogą wwieźć do UE tylko pięć typów owoców

(Kurier Rolniczy 2020 nr 1, s. 12)

Od 14 grudnia 2019 r. na teren UE można wwieźć tylko określone gatunki owoców: ananasy, kokosy, duriany, banany i daktyle. Nie wolno też przywozić warzyw, nasion i kwiatów. Zaostrzenia te są konsekwencją znowelizowanego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego, dotyczącego zasad importu do UE towarów z państw trzecich. Zdaniem Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin zmiany w przepisach mają zwiększyć bezpieczeństwo fitosanitarne państw członkowskich. Nowe regulacje dotyczą też zasad urzędowej rejestracji, oceny zdrowotności oraz wydawania tzw. paszportów roślin. 

Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa podkreśla, że na teren UE nie będzie można wwozić np. drzew liściastych przeznaczonych do sadzenia, w tym klonów, buków, głogów, jesionów, topól i wierzb. Importerzy sprowadzający towary roślinne w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą będą musieli spełniać określone kryteria.

Oprac. Joanna Radziewicz

Uprawa ziemniaków

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Nowe odmiany ziemniaka / Ewa Janczak

(Rada, 2020 nr 2, s. 15)

23 stycznia 2020 roku na posiedzeniu Komisji ds. Rejestracji Odmian Ziemniaka podjęto decyzję o zamiarze wpisania do Krajowego Rejestru pięciu odmian ziemniaka: Należą do nich:

• Surmia – odmiana jadalna, wczesna, typ konsumpcyjny AB-B – sałatkowy do ogólnoużytkowego. Odporna na parcha i zarazę ziemniaka.
• Werbena – odmiana jadalna, bardzo wczesna. Typ konsumpcyjny B – ogólnoużytkowy. Bardzo duża odporność na wirusa Y, niska na zarazę ziemniaka.
• Longina – odmiana jadalna wczesna. Typ konsumpcyjny B-BC ogólnoużytkowy do lekko mączystego, głównie przeznaczona do produkcji frytek. Bardzo wysoka odporność na wirusa Y, niska – na zarazę ziemniaka. 
• Mila – odmiana jadalna, średnio wczesna. Typ konsumpcyjny B-BC ogólnoużytkowy do lekko mączystego. Średnia odporność na wirusa Y i zarazę ziemniaka.
• Kotwica – odmiana skrobiowa średnio wczesna. Średnia zawartość skrobi 19,8 proc. Bardzo wysoka odporność na wirusa Y i alternariozę.

Oprac. Joanna Radziewicz

Odmiany ziemniaków na wczesny zbiór / Grażyna Michalak

(Wieś Mazowiecka, 2020 nr 1, s. 4-5)

Uprawa ziemniaków na wczesny zbiór jest jednym z bardziej dochodowych kierunków produkcji. Opłacalny plon handlowy młodych ziemniaków na wczesny zbiór można uzyskać w sprzyjających warunkach po 50 dniach, ale czasem dopiero po 70.  Odmiany bardzo wczesne, to:

• Denar, Viviana i Impala – odmiany w typie sałatkowym o dobrym smaku
• Lord – odmiana w typie sałatkowym, dobrze plonująca. Bulwy ma okrągło owalne, skórkę żółtą, gładką, oczka płytkie
• Miłek – odmiana w typie konsumpcyjnym, ogólnoużytkowym. Bulwy są duże, okrągło owalne, kształtne, o dość płytkich oczkach i jasnożółtym miąższu
• Arielle – odmiana w typie ogólnoużytkowym, wysokoplenna. Bulwy są duże, okrągło owalne, o bardzo regularnym kształcie i płytkich oczkach
• Riviera – odmiana w typie konsumpcyjnym sałatkowym do ogólnoużytkowego, o przeciętnym smaku.

Odmiany wczesne, to:

• Bohun, Gwiazda, Ignacy – odmiana jadalna w typie konsumpcyjnym ogólnoużytkowym, o dobrym smaku
• Vineta – odmiana jadalna w typie kulinarnym wszechstronnie użytkowym do sałatkowego, o dobrym smaku. Bardzo plenna, o dużym udziale frakcji handlowej w plonie
• Michalina – odmiana w typie ogólnoużytkowym. Bulwy są duże, okrągło owalne, o regularnym kształcie i płytkich oczkach
• Bellarosa – odmiana w typie ogólnoużytkowym. Plenna, o bardzo dużym udziale frakcji handlowej w plonie ogólnym.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Uprawa i nawożenie roślin

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Granda – nowa polska odmiana wiśni / Grażyna Michalak

(Wieś Mazowiecka, 2020 nr 2, s. 4)

W Polsce uprawia się wiśnie na dużą skalę. Obecnie najpopularniejszą odmianą jest Łutówka, której udział w uprawie wynosi 85-90%. Następna odmiana Nefris to zaledwie 3-5% udziału w uprawie.

W Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach wyhodowano nową  odmianę wiśni o wczesnej porze dojrzewania owoców – Grandę. Badania potwierdziły, że jest to wartościowa wczesna odmiana, o dobrym plonowaniu i smaku. Jej drzewa rosną średnio silnie, tworząc zwartą koronę. W okres dojrzewania wchodzą w 2-3 roku po posadzeniu. W szóstym roku po posadzeniu z jednego drzewa odmiany Granda zebrano 5 kg wiśni, co w przeliczeniu na 1 hektar daje 9 ton owoców.

Owoce tej odmiany są średniej wielkości, nieco większe od Łutówki, okrągłe i atrakcyjne w wyglądzie. Nadają się do bezpośredniego spożycia i do przetwórstwa. Dojrzałość zbiorczą osiągają w ostatnim tygodniu czerwca, około trzy tygodnie przed odmianą Łutówka.

W warunkach sprzyjających infekcjom owoce mogą być atakowane przez raka bakteryjnego, dlatego wskazana jest ochrona przeciwko tej chorobie. Granda to odmiana przeznaczona do uprawy zarówno w sadach, jak i w uprawie amatorskiej.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Jak uprawiać słoneczniki na kwiaty? / Damian Karwowski

(Wieś Mazowiecka, 2020 nr 2, s. 22-23)

Wyróżniamy około 70 gatunków słonecznika. Wśród nich znajdują się rośliny dziko rosnące, uprawne i ozdobne. Odmiany jednoroczne słonecznika ozdobnego w Polsce, to: Abendsonne, Giganteus, Goldener Neger, Hohe Sonnegold, Floristan, Prado Red, Sonnengold, Sunrich Lemon, Sunrich orange Valentin.

Słoneczniki lubią stanowiska silnie nasłonecznione oraz osłonięte od wiatru. Wymagają żyznej, próchnicznej, średniowilgotnej i dobrze nawożonej gleby, o odczynie pH 6-6,5.

Nasiona należy wysiewać od razu na miejsce stałe w drugiej połowie kwietnia. Najbardziej optymalny termin, to taki, gdy gleba osiąga temperaturę 8-10 stopni C. Odmiany wysokie powinny rosnąć w rozstawie 50x75 cm, a niskie 25-50 cm. Do momentu wytworzenia pąków kwiatostanowych należy zastosować nawożenie azotowe, następnie wieloskładnikowe.

Słoneczniki rzadko są atakowane przez choroby i szkodniki. Jeśli jednak zagrożenie się pojawi należy zastosować preparaty grzybobójcze.

Słoneczniki kwitną od lipca do września. Po zbiorze, najtrwalsze kwiatostany tworzy odmiana Sunrich Orange – mogą przetrwać do 14 dni, a pozostałe od 7 do 11 dni.

Oprac. Aleksandra Szymańska 

Motylkowe z trawami na zielonkę / Grażyna Jóźwiak

(Poradnik Gospodarski 2020 nr 2, s. 32-33)

W praktyce rolniczej trawy z motylkowymi w intensywnej uprawie polowej dostarczają więcej plonu niż pozyskane z trwałych użytków zielonych. Ważny jest właściwy dobór traw pod względem ich przydatności pokarmowej dla zwierząt. Wśród polecanych gatunków wymienia się:

• kostrzewę łąkową,
• tymotkę łąkową,
• kupkówkę pospolitą
• wiechlinę łąkową,
• życicę trwałą,
• życicę wielokwiatową,
• życicę mieszańcową,
• rajgras wyniosły
• festulolium,
• kostrzewę czerwoną,
• kostrzewę trzcinową,
• mietlicę białawą,
• stokłosę unilowatą,
• wyczyniec łąkowy,
• stokłosę bezostną.

Z tej grupy traw do intensywnej produkcji zielonek najczęściej jest wykorzystywana kostrzewa łąkowa, tymotka łąkowa, kupkówka pospolita, kostrzewa trzcinowa, życica trwała i życica wielokwiatowa.

Z wielu gatunków roślin motylkowatych do komponowania mieszanek z trawami do użytkowania pastewnego wykorzystuje się przede wszystkim odmiany lucerny mieszańcowej, koniczyny białej i czerwonej (łąkowej) oraz w mniejszym zakresie koniczyny białoróżowej (szwedzkiej) i komonicy zwyczajnej.

W ofercie hodowlanej traw i roślin motylkowych drobnonasiennych są także odmiany do upraw ekstensywnych, jak: rajgras wyniosły, stokłosa bezostna, wyczyniec łąkowy, mietlica biaława, mozga trzcinowa, wiechlina błotna, komonica błotna, koniczyna szwedzka.

Do najważniejszych gatunków ziół zaliczamy krwawnik pospolity, mniszek lekarski, babkę lancetowatą i szałwię łąkową.

W pełni użytkowania procentowy skład gatunkowy w runi powinien być następujący:

• łąki – 50 proc. nasion traw wysokich, 30 proc. traw średniowysokich i niskich, 10-20 proc. motylkowych i do 10 proc. ziół;
• pastwisko – 30 proc. traw wysokich, 50 proc. traw średnich i niskich, 10-20 proc. motylkowych i do 10 proc. ziół;
• użytkowanie przemienne – może być jednogatunkowe, ale im więcej gatunków traw, w tym plonowanie bardziej stabilne.

Szkodniki roślin

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Nowe szkodniki na plantacjach buraków cukrowych / Zdzisław Klukowski, Jacek Piszczek

(Agroserwis 2020 nr 1-2, s. 15-18)

Ze względu na ocieplenie klimatu, nowego znaczenia nabierają szkodniki, dawno „zapomniane”, tj. szarek komośnik, skośnik buraczak, przędziorek chmielowiec.

Szarek komośnik to duży i trudny do zwalczania chrząszcz, który w niedługim czasie potrafi zniszczyć znaczne obszary upraw buraka cukrowego. Pojawia się na polach na przełomie kwietnia i maja. W tym czasie siewki buraka są w stadium kiełkowania oraz wytwarzania pierwszych par liści, które są całkowicie wyjadane przez szarka. Poza ochroną chemiczną przed szkodnikami, zaleca się stosować izolację przestrzenną pomiędzy ubiegłorocznymi burakami, a polami przeznaczonymi pod buraka w roku kolejnym. Plantatorzy powinni też zaopatrzyć się w pułapki feromonowe, dzięki którym możliwe jest kontrolowanie migracji szkodnika.

Skośnik buraczak to niewielki motyl, którego larwy żerują na granicy pomiędzy głową korzenia, a ogonkami liści. Uszkadzają przede wszystkim najmłodsze liście, w wyniku czego zamierają i czernieją. Objawy wywoływane żerowaniem szkodnika przypominają objawy braku boru i mogą być z nimi łatwo pomylone. Jesienny spadek temperatur przerywa aktywność gąsienic. Opuszczają one rośliny w poszukiwaniu zimowisk. W przypadku tego szkodnika nie zarejestrowano dotychczas żadnego środka chemicznego. Zaleca się stosowanie pułapek feromonowych.

Przędziorek chmielowiec na liściach buraka cukrowego żeruje nas obu stronach blaszki. Początkowo obserwuje się nierównomierne, marmurkowate żółknięcia liścia, później przejście do barwy pomarańczowo-brązowej wraz z zasychaniem liści.

Pierwsza lustracja plantacji powinna być wykonana nie później niż w I dekadzie czerwca. Aby skutecznie zwalczać ten gatunek należy przestrzegać kilku zasad: nie obniżać zalecanej ilości wody przy sporządzaniu cieczy użytkowej, stosować podwyższone ciśnienie robocze podczas zabiegu, zawsze dodawać adiuwant w celu poprawy pokrycia liścia.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Polityka rolna

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Rolnicze ubezpieczenie w 2020 r.

(Rada 2020 nr 1, s. 10)

Ministerstwo rolnictwa opracowało projekt rozporządzenia w sprawie maksymalnych sum ubezpieczenia dla poszczególnych upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w 2020 r.

Projekt określa maksymalne sumy ubezpieczenia, mając na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomu ochrony ubezpieczeniowej upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz możliwości budżetu państwa.

W 2020 r. maksymalne sumy ubezpieczenia:

• Do 1 ha upraw rolnych:

• Do sztuki zwierzęcia:

Oprac. Aleksandra Szymańska

Kolejny nabór wniosków w programie „Mój Prąd”

(Pomorskie Wieści Rolnicze 2020 nr 2, s. 38)

13 stycznia 2020 roku ruszył drugi nabór wniosków w ramach programu „Mój Prąd”. Potrwa on do 18 grudnia 2020 roku. Można się starać o dotacje w wysokości nawet 50 proc. kosztów kwalifikowanych, przy czym kwota dofinansowania nie może przekroczyć 5 tys. zł na jedno przedsięwzięcie. Dofinansowanie można łączyć z ulgą termomodernizacyjną, o ile koszty przedstawione do rozliczenia zostaną pomniejszone o otrzymaną dotację. W tym roku dużym wsparciem dla wnioskodawców jest strona mojprad.pl.

Popularność i sukces pierwszej edycji programu „Mój Prąd” polegał na jego prostocie i szybkich procedurach. Jednym z ułatwień była możliwość skorzystania z pośrednictwa instalatorów PV.

Oprac. Joanna Radziewicz

Ochrona środowiska

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Tworzywa sztuczne  - wpływ na środowisko i zdrowie ludzi / Irena Burzyńska

(Wieś Mazowiecka, 2020 nr 2, s. 3)

Powszechność zastosowania tworzyw sztucznych stała się globalnym problemem ochrony środowiska, ponieważ stale rośnie ilość wykonanych z nich odpadów, zwłaszcza, że nie wszystkie mogą zostać poddane recyklingowi. Tworzywa sztuczne powstają w procesach chemicznych z produktów naturalnych: celulozy, węgla i ropy naftowej.

Opakowania z tworzyw sztucznych muszą być odpowiednio oznakowane. Symbolem oznaczenia jest trójkąt z cyfrą w środku, lub literowy skrót nazwy tworzywa. Poniżej symbole oznaczeń tworzyw dopuszczonych do kontaktu z żywnością:

• PET (01) – oznaczenie stosowane do pakowania wody pitnej, napojów i in. Częste spożycie produktów z tym składnikiem może zwiększać ryzyko otyłości, cukrzycy
  i nowotworów.
• HDPE (02) – tworzywo podlega recyklingowi  i jest uważane za najbardziej bezpieczne dla ludzkiego zdrowia obok tworzywa PP (05). Jest stosowane do pakowania produktów mlecznych.
• PVC (03) – jest stosowany w budownictwie, w medycynie lub jako folia do pakowania żywności. Tworzywo nie jest uznawane za bezpieczne, ponieważ może wydzielać toksyczne związki podczas spalania lub ogrzewania.
• LDPE (04) – jest stosowane do produkcji foli o różnym przeznaczeniu. Uznawane jest za bezpieczne.
• PP (05) – stosowane do przechowywania produktów spożywczych oraz artykułów budowlanych. Uznawane jest za bezpieczne do stosowania i może podlegać recyklingowi.
• PS (06) – jest stosowane jako materiał izolacyjny w budownictwie oraz w produkcji tacek i opakowań produktów żywnościowych. Uznawane jest za materiał niebezpieczny. Może kumulować się w tkance tłuszczowej, a wysokie stężenie może oddziaływać na układ nerwowy.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Dobre praktyki rolnicze w celu ochrony wód polskich/ Bogusław Najborowski

(Poradnik Gospodarski, 2020 nr 1, s. 16-17)

Jednym z głównych wyzwań w zakresie ochrony wód przed zanieczyszczeniami  jest ograniczenie eutrofizacji wywołanej nadmiarem substancji biogennych – fosforu i azotu, pochodzących głównie z nawozów stosowanych w rolnictwie, ścieków komunalnych i przemysłowych.

Nadmierna ilość azotu i fosforu w wodach powierzchniowych stymuluje wzrost masy roślinnej fitoplanktonu, który w nadmiernych ilościach wyczerpuje tlen z wody. Następnie obumiera sam fitoplankton, a martwe organizmy wodne ulegają rozkładowi beztlenowemu, co doprowadza do skażenia wód.

W celu ograniczenia tego zjawiska należy zadbać o stworzenie optymalnych warunków dla wzrostu i rozwoju roślin. Najlepszymi technikami uprawy gleby oszczędzającymi nawozy i utrzymującymi odpowiednią strukturę gleby są uprawy konserwujące. Polegają one na ograniczaniu orek, wykorzystaniu mulczu, ograniczeniu liczby zabiegów uprawowych. Należy też zwrócić uwagę na odpowiednie zmianowanie i nawożenie organiczne.

Ważne funkcje środowiskowe pełnią śródpolne oczka wodne oraz mokradła, które wychwytują biogeny naniesione przez wody spływające z pól uprawnych. Składniki nawozu, takie jak azot czy fosfor po przedostaniu się do oczka wodnego są z niego usuwane w wyniku procesów sedymentacji, przemian biologicznych i chemicznych, degradacji oraz są pobierane przez rośliny wodne. Dlatego bardzo ważne jest by utrzymywać te zbiorniki w nienaruszonym stanie.

Strefy buforowe to wszystkie trwałe środowiska chroniące przylegające do nich ekosystemy, szczególnie przed zanieczyszczeniami odpływającymi z pól uprawnych. Należą do nich: zadrzewienia, zakrzewienia, środowiska trawiaste, żywopłoty. W przypadku ograniczenia emisji biogenów do środowiska wodnego najważniejszą rolę spełniają porośnięte roślinnością strefy buforowe wzdłuż wód powierzchniowych.

Oprac. Joanna Radziewicz

Hodowla bydła szkockiego

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Bydło szkockie – Highland Cattle / Katarzyna Golan

(Wieś Mazowiecka, 2020 nr 2, s. 10-11)

Bydło szkockie Highland Cattle charakteryzuje się niepowtarzalnym wyglądem, a jego znakiem rozpoznawczym jest bujna i długa sierść o ubarwieniu brązowym, żółtym i in. Początkowo wyróżniono dwie odmiany: mniejszą i czarną Kyloe, i większą o czerwonym umaszczeniu.

Dorosła krowa ma 105 cm w kłębie i waży około 450 kg, byk mierzy około 120 cm w kłębie, a jego waga to 650 kg. Krowy tej rasy dożywają 18 lat. Długowieczność bydła zawdzięcza się doskonałym warunkom fizycznym oraz niezwykłej odporności na temperaturę, choroby i infekcje. Krowy łatwo się zacielają, a podczas porodów nie ma problemów. Cielą się na pastwisku, bez pomocy hodowcy.

Bydło tej rasy doskonale asymiluje się w gospodarstwach rolnych. Jego odporność sprawia, że może być pozostawiane na pastwisku przez cały rok. Brak jest problemów z żywieniem. Przede wszystkim preferuje ono słodkie odmiany traw.

Rasa szkocka to przede wszystkim bydło mięsne. Wołowina ta uchodzi za niezwykle delikatną i bardzo smaczną. Otłuszczenie zwierząt  jest śladowe, co w znacznym stopniu wpływa na wyjątkowe walory mięsa.

Hodowla w porównaniu do innych ras nie wymaga dużych nakładów finansowych. Ograniczeniem w prowadzeniu hodowli może być jednak cena zwierząt: za cielaka trzeba zapłacić około 1 tysiące euro. Jednak do hodowli zachęcają ceny żywca w skupie; za kilogram płaci się nawet dwa razy więcej niż przy sprzedaży tradycyjnych ras.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Red Angus – rasa spokojna, o dobrych przyrostach / Ewelina Kałwa

(Wieś Mazowiecka, 2020 nr 1, s. 23)

Bydło rasy Red Angus wywodzi się w rejonów północno-wschodniej Szkocji. Zwierzęta są średniego kalibru. Wysokość krów w kłębie wynosi około 125 cm, przy wadze 550-600 kg. Buhaje o wysokości 130 cm ważą około 900 kg. Rasa nie stwarza problemów w hodowli. Zwierzęta odznaczają się dużą żywotnością, odpornością na choroby, dobrą zdolnością dostosowania do trudnych warunków klimatycznych oraz dużą przydatnością w chowie pastwiskowym. Red Angus jest alternatywą dla mniejszych gospodarstw, które nie posiadają warunków do utrzymania intensywnych ras mięsnych.

Zaletą rasy jest bardzo wysoka wydajność rzeźna, dochodząca nawet do 70%, dla porównania średnia wydajność mięsna innych ras wynosi około 60%. Porody przebiegają bez komplikacji. Ponadto mięso odznacza się wyjątkową jakością: ma wysoki stopień marmurkowatości oraz dobre walory smakowe – jest soczyste i kruche. Cechą genetyczną tej rasy jest genetyczna bezrożność.

Oprac. Aleksandra Szymańska