Co zagraża roślinom
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Ochrona soi / Krzysztof Langiewicz
(Poradnik Gospodarski 2020 nr 5, s. 28-29)
Soja to roślina z rodziny bobowatych występująca w strefie międzyzwrotnikowej, najlepiej czująca się w klimacie umiarkowanym. Historia jej hodowli w Polsce sięga XIX wieku, wtedy właśnie wyhodowano odpowiednie dla naszych warunków odmiany. W ostatnich latach znacznie wzrosło zainteresowanie jej hodowlą ze względu na dopłaty z ARiMR na rośliny strączkowe, ziarno oraz zwiększone możliwości kontraktacji i skupu soi.
Ważnymi aspektami w jej uprawie jest dobranie odpowiednich odmian, najlepiej krajowych, które dobrze będą znosić warunki klimatyczne i glebowe. Roślina jest bardzo wrażliwa na temperatury, najwrażliwsza w okresie od zasiewu do wschodu. Zasiewu dokonujemy w temperaturze powyżej 8oC. Siew w zbyt niskiej temperaturze naraża roślinę na porażenie chorobami grzybowymi. Gleba powinna być ciepła i żyzna, w wysokiej kulturze rolnej. Najlepszym przedplonem dla niej jest zboże. Zabiegi agrotechniczne muszą być przeprowadzone bardzo starannie. Włókowanie wykonujemy na wiosnę najwcześniej jak to tylko możliwe, aby zachować jak największą wilgotność gleby.
Chwasty stanowią poważny problem w uprawie soi, nawet ich niewielka ilość 1-2 szt. na 1m3 może spowodować duże straty. Integrowana ochrona roślin ogranicza ilość występujących chwastów, ale nie powoduje ich całkowitego wytępienia. Chwasty, które przynoszą największe straty w uprawie soi to:
- chwastnica jednostronna - ciepłolubna, zagraża wschodom soi;
- ostrożeń polny- wieloletnia, z silnym system korzeniowym, który konkuruje z soją o wodę, utrudnia zbiór;
- komosa biała - szybko rosnąca, konkuruje o wodę i składniki pokarmowe;
- perz właściwy - wieloletnia, z rozłogowym system korzeniowym, utrudniającym rozwój korzeni soi;
- samosiew rzepaku - osypane nasiona stanowią dużą konkurencję dla roślin soi.
Chwasty zwalczamy zabiegami agrotechnicznymi. Przy dużych i trudnych zachwaszczeniach stosujemy metody chemiczne. Ze względu na niewielki areał uprawy soi, choroby grzybowe nie mają dużego znaczenia gospodarczego. Najczęściej występujące choroby grzybowe to: zgorzel siewek, antarknoza, aksochytoza, mączniak rzekomy, septorioza, fuzarioza, zgnilizna twardziakowa. Ochrona niechemiczna przed chorobami grzybowymi to przede wszystkim: używanie wysokiej jakości ziaren, optymalny termin siewu, unikanie siewu po sobie lub nawet w sąsiedztwie roślin bobowatych. Do ochrony metodą chemiczną zarejestrowano 12 środków ochrony, wykaz można znaleźć na stronie ministerstwa rolnictwa.
Soja zawiera dużą ilość białka co powoduje, że jest bardzo atrakcyjna dla szkodników, takich jak: rusałka osetnik - larwy uszkadzają liście; mszyce - mogą zahamować wzrost i osłabić roślinę; omacnica prosowianka - jej gąsienice powodują osłabienie pędów, rolnice-żerują na korzeniach; strąkowcowate - uszkadzają strąki w okresie wegetacji oraz nasiona w magazynie.
Odpowiednio przygotowana gleba, dobrany płodozmian, odchwaszczenie oraz optymalne warunki rozwoju i wzrostu, powinny być wystarczające do ochrony soi. Przy zanotowaniu poważniejszych strat można sięgnąć po insektycydy. Do obrony soi przed szkodnikami stosuje się 17 środków ochrony.
Soja, przy dzisiejszej wielkości produkcji, nie wymaga szczególnej ochrony chemicznej. Stosując prawidłową agrotechnikę łatwo będzie uzyskać wysokie plony. Gdy jednak zajdzie potrzeba użycia środków chemicznych, należy stosować jedynie te dopuszczone do obrotu i bezpieczne dla środowiska.
Oprac. Martyna Niewiadomska
Ocieplenie sprzyja szkodnikom / Przemysław Strażyński, Marek Mrówczyński
(Farmer 2020 nr 4, s. 34-36)
Zmiana klimatu wpływa na możliwości adaptacyjne wszystkich organizmów, jednak najłatwiej przystosowują się owady, w tym niestety szkodniki roślin uprawnych. Sprzyjają im nie tylko podwyższone temperatury, ale również stosowanie nowych technologii czy środków ochrony roślin, w programach ochrony roślin. Ciepła, sucha pogoda potrafi zmienić ich biologię i tym samym zwiększać ich szkodliwość. Mogą powstawać nowe formy rozwojowe, występować wydłużone naloty oraz rozszerzać się zasięg ich występowania, może też wzrastać liczba pokoleń.
Zauważono wzrost występowania szkodników o małym znaczeniu gospodarczym, a nawet takich gatunków, które rzadko występowały w tej części Europy. Coraz cieplejsze i łagodniejsze zimy sprzyjają przetrwaniu i wydłużeniu żerowania wielu gatunków szkodników.
Mszyce są doskonałym przykładem powyższej sytuacji. Ocieplenie klimatu, niewielkie rozmiary oraz sposób ich rozmnażania, powoduje wielokrotne zwiększenie populacji. W korzystnych warunkach, niektóre gatunki potrafią wytworzyć kilkanaście pokoleń w ciągu jednego sezonu. Niektóre gatunki w sprzyjających warunkach potrafią się przyczynić do poważnych strat na skalę globalną, zwłaszcza mszyca czeremchowo-zbożowa i wirus żółtej karłowatości jęczmienia, w jesiennych zasiewach zbóż ozimych. Zwiększona liczba pokoleń została zauważona także m.in. u: pryszczarka kapustnika, śmietki kapuścianej, rolnicy.
Nowe gatunki szkodników najczęściej pojawiają się w wyniku ekspansji lub zwalczania. Zmiany w ich populacji mogą być spowodowane nie tylko zmianami klimatycznymi, ale też nowymi technologiami czy strukturami upraw. Wykorzystanie modeli klimatycznych oraz symulacji komputerowych, pozwoli ocenić potencjał zagrożenia i nasilenia nowych agrofagów. Nieuniknione będzie, wprowadzenie szybkiej diagnostyki i korzystnych rozwiązań dla produkcji roślinnej, m.in. modyfikacji metod skutecznego monitoringu czy dostosowanie regulacji prawnych.
Oprac. Martyna Niewiadomska
