Wypoczynek na wsi w dobie koronawirusa

Szczegóły

Kategoria: Wieś w dobie koronawirusa

Nadchodzące wakacje nie będą takie jak do tej pory. Nawet po otwarciu granic wiele kierunków pozostanie niedostępnych. Nie oznacza to jednak, że trzeba zrezygnować z wyjazdów. Zwłaszcza w tym specjalnym okresie warto wybrać się na polską wieś. To właśnie tam można znaleźć wszystko to, czego teraz szukamy: bezpieczeństwo, spokój, zieleń, atrakcje i rozrywkę… oraz poznać nasze rodzime tradycje regionalne. Jest to dobry czas, aby rozejrzeć się wokół i poszukać skarbów, które mamy na wyciągnięcie ręki.

Przemiany w rolnictwie, jakie miały miejsce w ostatnim czasie, spowodowały, że mieszkańcy wsi zaczęli szukać nowych źródeł dochodu poza działalnością rolniczą. Alternatywą, z której chętnie korzystają jest  turystyka wiejska i agroturystyka. Dowodzi tego rosnąca liczba gospodarstw agroturystycznych, które na skutek stale zmieniających się potrzeb konsumentów, zaczęły wzbogacać swoje oferty. Doskonałym źródłem inspiracji do tworzenia wyjątkowych propozycji dla turystów jest kultura ludowa, która w obrębie naszego kraju jest niezwykle zróżnicowana.

Turystyka kulturowa obszarów wiejskich jest także określana mianem turystyki folklorystycznej bądź etnograficznej. Ta pierwsza ściśle odnosi się do kultury mieszkańców wsi i jest związana z jej poznawaniem, zaś druga polega na badaniu miejsc zamieszkiwanych przez różne grupy etniczne oraz zaznajamianiu się z ich żywą kulturą. Innym pojęciem stosowanym w przypadku określania form wypoczynku związanych z poznawaniem dziedzictwa kultury ludowej jest także turystyka etniczna, kojarzona najczęściej z podróżami do miejsc związanych z własną tożsamością lub tożsamością swoich bliskich, jak również wyjazdami mającymi na celu zrozumienie ludności odmiennej kulturowo.

Bogactwem wsi polskiej, oprócz ziemi i ludzi, są kultura i tradycje. Wydarzenia historyczne, których doświadczył nasz kraj spowodowały, że wiele z tych wartości utraciliśmy, inne można jeszcze uratować tworząc ofertę turystyki opartej na dziedzictwie kulturowym. Liczne przemiany w rolnictwie spowodowały, że mieszkańcy obszarów wiejskich zaczęli szukać nowych źródeł dochodu, poza działalnością rolniczą. Wieś stała się miejscem wypoczynku i rekreacji. Źródłem inspiracji, przy tworzeniu wyjątkowych propozycji dla turystów, bardzo często jest kultura ludowa, która w obrębie naszego kraju jest niezwykle zróżnicowana. Niemal każdy region może poszczycić się gwarą, strojem, muzyką, twórczością czy architekturą.

W ostatnim okresie widoczne jest wzmożone zainteresowanie obszarami wiejskimi wśród turystów. Mieszkańcy miast chcą wypoczywać na łonie natury, poznać pracę w gospodarstwie, a nawet w niej uczestniczyć. Interesuje ich miejscowy folklor, tradycje, architektura i zabytki. Zaopatrują się w wyroby lokalnego rzemiosła, rozkoszują się smakami tradycyjnej kuchni, opartej na produktach pochodzących od miejscowych gospodarzy, sporządzonych według starych receptur.

Tworzenie produktów turystycznych w oparciu o dawną kulturę ludową, z jednej strony może prowadzić do komercjalizacji, zaś z drugiej do jej ocalenia bądź ponownego zaistnienia w środowisku wiejskim. Turystyka stwarza rolnikom nowe możliwości rozwoju poprzez wprowadzenie innowacyjnych form działalności, szczególnie na obszarach pozbawionych naturalnych walorów rekreacyjnych wynikających z pożądanego ukształtowania przestrzeni – gór, jezior, morza. Wymaga to jednak przemyślanego marketingu, czytelnych wzorów zachowań i wskazania właściwego odbiorcy. Wiejska turystyka kulturowa ma szansę odgrywać wielofunkcyjną rolę w kształtowaniu życia społecznego w obrębie regionu, a także całego kraju.

Kultura ludowa jest wykorzystywana w turystyce w bardzo różnym stopniu. Ma na to wpływ wiele elementów, wśród których wyróżniają się: uwarunkowania historyczne danego regionu, postęp cywilizacyjny, działalność instytucji branżowych i lokalnych władz samorządowych oraz wielkość ruchu turystycznego. Wśród produktów turystycznych tworzonych w oparciu o jej zasoby należy wymienić:

• placówki muzealne o tematyce etnograficznej,
• imprezy folklorystyczne,
• pracownie i warsztaty twórców ludowych, wystawy i galerie sztuki ludowej,
• szlaki turystyczne o tematyce etnograficznej,
• karczmy regionalne,
• obszary lub miejscowości etnograficzne.

Badania ankietowe dowodzą, że dla mieszkańców miast, wieś staje się atrakcyjną przestrzenią do wypoczynku.  Chętnie uczestniczą w lokalnych imprezach folklorystycznych, jarmarkach sztuki ludowej, pokazach rękodzieła ludowego czy występach zespołów regionalnych.

Dziedziną kultury ludowej, z którą najbardziej identyfikują się turyści są tradycje kulinarne. Bardzo ważnym elementem oferty turystycznej, a jednocześnie istotnym czynnikiem rozwoju obszarów wiejskich, jest więc regionalna żywność. Goście odwiedzający gospodarstwa agroturystyczne są nastawieni na degustację lokalnych potraw oraz zakup tradycyjnych produktów. Na świecie coraz powszechniejsze stają się podróże kulinarne, podczas których odwiedza się winnice, browary, wiejskie targowiska czy  gospodarstwa zajmujące się produkcją naturalnych serów, wędlin i innych przysmaków. Ciekawą ofertę może stanowić uczestnictwo w festiwalach i festynach związanych z lokalnymi tradycjami kulinarnymi (np. Święto Kaszy, Truskawek, Ziemniaka), a także wędrówki wytyczonymi szlakami gastronomicznymi (np. Szlakiem Oscypkowym na Podhalu). Przedmiotem zainteresowania turystów preferujących ten rodzaj wypoczynku są nie tylko miejsca, w których można dobrze zjeść i skosztować lokalnych specjałów, ale przede wszystkim zapoznać się z ich historią i tradycyjnym procesem produkcji.

Turystyka kulturowa obszarów wiejskich posiada w Polsce duże możliwości rozwoju, głównie ze względu na dobrze zachowaną jeszcze kulturę ludową. Tradycyjne rolnictwo i związany z nim krajobraz kulturowy kraju, w obliczu powszechnej globalizacji i unifikacji, stają się coraz bardziej docenianym i pożądanym walorem turystycznym, szczególnie w tym trudnym dla Polaków okresie.

Oprac. Joanna Radziewicz

Literatura:

1. Perspektywy rozwoju oraz promocji turystyki wiejskiej i agroturystyki w Polsce / pod red. Cezarego Jastrzębskiego. Kielce : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego : Kieleckie Towarzystwo Edukacji Ekonomicznej, 2010.
2. Potencjał turystyczny w regionach / red. nauk. Izabella Sikorska-Wolak. Warszawa : Wydaw. SGGW, 2008.
3. Regionalne aspekty rozwoju turystyki : monografia naukowa / pod red. Mikołaja Jalinika. Wyd. 2. Białystok : "EkoPress", 2009.
4. Grabowska-Mokras J.: Możliwości rozwoju turystyki kulturowej obszarów wiejskich w Polsce. Turystyka Kulturowa 2009 nr 1.
5. Poczta J.: Wiejska turystyka kulturowa zgodna z paradygmatem zrównoważonego rozwoju. Turystyka Kulturowa 2013 nr 4.