Łęki Kościelne – jedyny w Polsce dwór na kopcu

Szczegóły
Kategoria: W polskich dworach, dworkach...

Przepiękny, barokowy, drewniany dwór został wzniesiony w 2 poł. XVIII w. na niewysokim wzniesieniu otoczonym fosą, co niewątpliwie decyduje o malowniczości tego miejsca. Sam kopiec jest starszy od budynku. W wyniku przeprowadzonych tam badań ustalono, że powstał on na miejscu wcześniejszych budowli o charakterze rezydencjalno-obronnym, być może jakiegoś średniowiecznego lub renesansowego dworu.

Dwór w Łękach Kościelnych pojawia się jako plener w polskich produkcjach filmowych. W serialu „Rodzina Połanieckich”, na motywach powieści Henryka Sienkiewicza, dwór przeobraził się w majątek Krzemień, gdzie gospodaruje stary pan Pławicki wraz z córką Marynią. Tu dochodzi do pierwszego spotkania Maryni ze Stachem Połanieckim. W dworze rozgrywa się kilka scen, dzięki czemu można dość dokładnie obejrzeć sam budynek. Dwór pojawia się także w filmie „Historia kina w Popielawach”, udając rezydencję w tytułowej miejscowości.

Łęki Kościelne to wieś położona w województwie łódzkim, w gminie Krzyżanów. Ze źródeł wynika, że pierwszym jej właścicielem był Jan Leźnicki, który w 1782 r. sprzedał Łęki Kościelne za 110 tys. florenów Tomaszowi Guzowskiemu – sędziemu pokoju powiatu orłowskiego i posłowi gostynińskiemu. Ten w 1808 roku wydzierżawił majątek Ambrożemu Zaborowskiemu - podprefektowi powiatu orłowskiego. Po śmierci Ambrożego w 1815 r. zadłużony majątek Guzowski sprzedał Rafałowi Świętosławskiemu - dziedzicowi Pawłowic.

W 1854 r. wdowa po Świętosławskim podzieliła majątek w taki sposób, że Łęki przypadły rodzinie Czarnowskich (jedna z córek Rafała Świętosławskiego Emilia Ewa wyszła za mąż za Czarnowskiego). To właśnie za ich czasów (do II wojny światowej) majątek zaczął wyróżniać się na tle innych. Nastąpił znaczny rozwój rodzinnych włości, hodowano w nim bydło rasowe, łąckie krowy wykorzystywano do pozyskiwania mleka, z którego produkowano sery sprzedawane w całym powiecie. Po 1900 r. ówczesny właściciel majątku Aleksander Czarnowski wraz z rolnikami założył kółko rolnicze „Wiara”, na rzecz którego przekazał nieodpłatnie działkę. Popierał wszelkie akcje oświatowe i charytatywne. Czarnowscy mieli w planach uruchomienie młyna spółdzielczego, skupu jaj i sklepu dla rolników, jednak realizację tych planów pokrzyżował kryzys ekonomiczny lat 20. XX w.

Nazwisko inicjatora budowy dworku w Łękach Kościelnych nie jest znane. Przypuszcza się, że wcześniejszą budowlę w tym miejscu wybudowała w XVI w. rodzina Łąckich-Łęckich. Obecny dworek jest budowlą parterową (z mieszkalnym poddaszem), na rzucie prostokąta, o konstrukcji zrębowej. Od frontu wejście poprzedzone jest czterosłupowym gankiem zwieńczonym trójkątnym szczytem. Nakryty jest dachem mansardowym krytym gontem, łamanym ze świetlikami. Układ wnętrz dworu jest tradycyjny, dwutraktowy z sienią i salonem na osi. Całość łączy cechy sztuki baroku i klasycyzmu. Zabytek otoczony jest parkiem krajobrazowym o powierzchni ok. 3 ha, pochodzącym z XIX w.

W parku niedaleko dworku znajduje się figurka Matki Boskiej postawiona z inicjatywy żony właściciela majątku Jana Czarnowskiego. Jej szata przestrzelona jest na wylot przez Niemca. Legenda głosi, że został za to ukarany, bo kiedy poszedł na front, zginął w pierwszej bitwie.

W powojennej historii – dwór i folwark były składnikami należącymi do Stadniny Koni w Walewicach, pełnił też funkcje biurowe. W latach 60. ubiegłego wieku uratowano go dzięki staraniom Z. Cieklińskiego, ówczesnego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Dziś to jedna z najładniejszych rezydencji ziemiańskich województwa łódzkiego. Stanowi własność prywatną.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Źródła:

 

 

 

Submit to FacebookSubmit to Google PlusSubmit to Twitter