Skuteczne rozwiązanie: rzędowe nawożenie fosforem podczas siewu kukurydzy
- Szczegóły
- Kategoria: Wiadomości rolnicze
Wyniki licznych doświadczeń potwierdzają zalety rzędowego nawożenia kukurydzy fosforem podczas siewu. Dotyczą one zarówno plonu jak i wilgotności ziarna czy też odporności na szkodniki. Należy jednak starannie przestrzegać zasad przeprowadzania takiego nawożenia oraz wyboru pola, biorąc pod uwagę zawartość fosforu w glebie oraz wczesność siewu.
Aplikowanie nawozu fosforowego podczas siewu kukurydzy ma na celu użyźnienie gleby w tym miejscu, gdzie rozwijają się korzenie młodych roślin. Niedobór nawozu w bardzo wczesnych stadiach rozwoju, ujawniający się już w fazie 3 liści, odbija się negatywnie na ostatecznych wynikach produkcji. Konieczne jest, aby właśnie w tym stadium rozwoju korzenie kukurydzy mogły mieć dostęp do wystarczającej ilości potrzebnego roślinie składnika w tym miejscu, gdzie się rozrastają. Warto więc, aby znajdował się on blisko linii wysiewu, czyli w okolicach korzeni zarodkowych rośliny w momencie, gdy wyczerpią się zapasy zawarte w nasionach. Nawóz nie powinien być jednak zlokalizowany zbyt blisko nasion, aby nie doszło do zatrucia amoniakiem w przypadku, gdy nawóz zawiera azot lub stężenie soli mogące doprowadzić do zniszczenia młodych zarodków roślin podczas kiełkowania. Nie powinien być też zlokalizowany w zbyt dużej odległości, aby dostarczone składniki mineralne były dla roślin dostępne jak najszybciej. Idealnym rozwiązaniem jest umiejscowienie nawozu w odległości około 5 cm poniżej lub obok nasion kukurydzy. Dobre zlokalizowanie nawozu wiąże się również z jego wyrównanym rozmieszczeniem w rzędach. Brak wyrównania oznacza nierównomierne wschody i wcześniejszy rozwój roślin, a co za tym idzie konkurencję między roślinami, która negatywnie odbija się na wynikach produkcji. Chcąc zapobiec właśnie temu ryzyku, stosowane dawki nawozu są czasami za duże w stosunku do faktycznych potrzeb.
Korzyści nie ograniczają się wyłącznie do plonu
We wnioskach licznych prac zaleca się stosowanie rzędowego nawożenia kukurydzy fosforem. W większości przypadków, przyspiesza ono wzrost młodych roślin i sprawia, że są one mniej wrażliwe na wszelkiego rodzaju stres, a zwłaszcza szkodniki glebowe. Zlokalizowane nawożenie fosforanem amonu podczas siewu sprawia, że uprawa jest bardziej odporna na szkodniki takie jak nicienie, występujące na niektórych terenach utrzymywanych w monokulturze. Zarówno w przypadku uprawy kukurydzy ziarnowej jak i kiszonkowej, rzędowe nawożenie może przyczynić się do znaczącego wzrostu produkcji, również w przypadku gleb, których zasobność w fosfor wydaje się być wysoka. W doświadczeniach przeprowadzonych we Francji w latach 1989-2004, tylko zastosowanie rzędowego nawożenia
fosforem podczas siewu zamiast rzutowego nawożenia przedsiewnego, pozwoliło dodatkowo uzyskać + 2,5 q/ha. Bardzo często rzutowe nawożenie przedsiewne nie dawało spodziewanych efektów. Poza korzystnym wpływem na plonowanie, rzędowe nawożenie zmniejsza wilgotność ziarna i zwiększa poziom suchej masy w momencie zbioru kukurydzy kiszonkowej. We wspomnianych wyżej doświadczeniach wilgotność ziarna w momencie zbioru była średnio o 1,1 proc. niższa w stosunku do przedsiewnego nawożenia fosforem. Wynikające z tego przyspieszenie daty zbioru, czy też obniżenie kosztów suszenia ziarna, są wystarczającym uzasadnieniem stosowania nawożenia rzędowego.
Nawozy zawierające fosfor, który rozpuszcza się w wodzie
Tylko nawozy zawierające fosfor rozpuszczalny w wodzie, takie jak fosforan amonu lub superfosfat, pozwalają na znaczne zwiększenie stężenia fosforu w krótkim czasie. Jeżeli chodzi o dawki, wydaje się, że jeśli zasobność gleby w fosfor jest niska, to znaczy jego zawartość wynosi poniżej granicy, od której istnieje ryzyko redukcji plonu, należy zastosować taką samą dawkę fosforu, bez względu na przyjęty sposób nawożenia. W przypadku gleb o bardzo niskiej zasobności w fosfor, wymagających zastosowania dużych dawek nawozu, możliwe jest zastosowanie częściowego nawożenia przedsiewnego, a jako jego uzupełnienie nawożenia rzędowego podczas siewu w ilości od 30 do 50 kg P2O5/ha. W tych uwarunkowaniach jednak nawożenie rzędowe wydaje się być mało interesujące. W przypadku gleb, w których fosfor jest na tyle dostępny, że nawożenie przedsiewne nie przynosi skutku, ilość nawozu dostarczonego poprzez nawożenie rzędowe powinna wynosić 30 kg P2O5/ha, a nawet mniej, pod warunkiem jego równomiernego rozprowadzenia w rzędzie. Nawóz w postaci mikrogranulatu rozprowadzany w rzędzie w ilości od 4 do 12 kg P2O5/ha okazał się skuteczny w niektórych doświadczeniach. Jednak jego korzystny wpływ na poziom produkcji jak i wilgotność ziarna był najczęściej mniejszy aniżeli zlokalizowane nawożenie fosforanem amonu w ilości od 40 do 50 kg P2O5/ha.
Praktyka skuteczna w wielu przypadkach
Bez względu na zasobność gleby w fosfor, nawożenie zlokalizowane wydaje się być koniecznością w przypadku pól, na których dostarczenie młodym roślinom składników mineralnych może być utrudnione (niska temperatura gleby w momencie siewu lub duże ilości szkodników glebowych). Technika ta natomiast nie ma większego znaczenia w przypadku gleb, których zasobność w fosfor według przeprowadzonych badań, w znacznym stopniu przekracza próg, poniżej którego występuje ryzyko redukcji plonu. Wydaje się ona również mało przydatna w przypadku gleb, których zasobność w fosfor wymaga znacznego nawożenia. We wszystkich pozostałych przypadkach, technika ta jest zalecana, gdyż jej korzystny wpływ na poziom produkcji i wilgotność ziarna w momencie zbioru, nawet jeśli jest on zmienny, decyduje o jej opłacalności w perspektywie długoterminowej. Tym bardziej, że ogólnie rzecz ujmując, ta metoda nawożenia pociąga za sobą najmniejsze ryzyko wypłukiwania fosforu. W tym przypadku zastosowanie umiarkowanej dawki (20 do 30 kg P2O5/ha) wystarczy, jeśli zostanie ona odpowiednio rozprowadzona w rzędzie.
Potas i azot: również prawdopodobne korzyści
W przypadku kukurydzy zaobserwowano, że na glebach o bardzo niskiej zasobności w potas, nawożenie potasem było bardziej skuteczne, jeśli część lub cała dawka azotu była dostarczana poprzez nawożenie rzędowe podczas siewu. Jeżeli natomiast chodzi o azot, największą zaletą nawożenia zlokalizowanego jest brak narażenia na ewentualne straty nawozu w wyniku ulatniania się amoniaku.
Pierre Castillon, Jean-Pierre Cohan
Na podstawie Kukurydza Informacje 2012 nr 70, s. 2
Red. Aleksandra Szymańska
