Dworek „Koryznówka” - pamiątka po Janie Matejce

Szczegóły
Kategoria: W dworach i dworkach

„Koryznówka” to niewielki drewniany dworek zbudowany w latach 1864-1866 w Nowym Wiśniczu, nieopodal zamku Kmitów z XIV wieku, w którym obecnie mieści się muzeum poświęcone Janowi Matejce. To miejsce związane nie tylko z życiem wielkiego malarza, ale również rotmistrza Witolda Pileckiego. Warto poznać jego historię…

dw1

Historia Nowego Wiśnicza sięga XIII w., kiedy to notowany był jako wieś klasztorna. W XIV wieku był własnością Kmitów, a następnie Lubomirskich. Prawa miejskie otrzymał
w 1616 roku za sprawą Stanisława Lubomirskiego.

Jeszcze za czasów Kmitów, na szczycie wzgórza górującego nad osadą zbudowano zamek w formach gotycko-renesansowych. Lubomirscy przekształcili go we wczesnobarokowy pałac otoczony fortyfikacjami. W takiej postaci dotrwał do naszych czasów.

Poza zamkiem, ważnym zabytkiem w Nowym Wiśniczu jest skromny drewniany dworek nazywany „Koryzówką”, zbudowany przez Leonarda Serafińskiego z Bochni. Jest to budowla parterowa ze słupowym ganeczkiem od frontu, kryta rozłożystym dachem, która zapewne nie zwróciłaby większej uwagi, gdyby nie osoba malarza Jana Matejki, spędzającego tutaj
z rodziną każde swoje wakacje w latach 1866-1876.

Warto dodać, że żona Leonarda – Joanna Giebułtowska i żona Jana Matejki – Teodora były siostrami, stąd tak częste wizyty Matejków w majątku. Podczas pobytu w Koryznówce malarz dużo szkicował i malował. Stworzył tutaj wiele znakomitych portretów oraz szkiców ukazujących drewnianą zabudowę Wiśnicza unicestwioną bezpowrotnie przez pożar w 1863 r.

Matejko przyjeżdżał do dworku każdego lata aż do 1876 r., kiedy to kupił podkrakowskie Krzesławice.

Podczas II wojny światowej na „Koryznówce” mieszkali Ludmiła i Tomasz Serafińscy, którzy prowadzili tutaj działalność konspiracyjną oraz udzielali schronienia ukrywającym się osobom. Między innymi ukrywał się tutaj rotmistrz Witold Pilecki, po brawurowej ucieczce z niemieckiego obozu w Auschwitz. W „Koryznówce” napisał pierwsze zeszyty słynnego raportu.

dw2

W latach powojennych Tomasz Serafiński rozpoczął akcję społecznego udostępniania zwiedzającym matejkowskich pamiątek i wnętrz „Koryznówki”. W latach 1976-1981 przeprowadzono gruntowny remont budynku. Dworek pozostał w rękach rodziny Serafińskich aż do momentu, gdy potomkini rodu Maria z Serafińskich Domańska utworzyła tu w 1981 r. klimatyczne muzeum pamiątek po Janie Matejce. W 1985 r. na mocy porozumienia z Wydziałem Kultury UW w Tarnowie „Koryznówka” stała się oddziałem Muzeum Okręgowego.

dw3Dworek podzielony jest na dwie części – frontową z małym ogródkiem, przeznaczoną do zwiedzania oraz tylną część mieszkalną do prywatnego użytku właścicieli. Pomieszczenia przeznaczone do zwiedzania, włącznie z oryginalnym wyposażeniem i przedmiotami wyglądają jak za czasów Matejki. Obok mebli i sprzętów z XVIII–XIX w. w skład ekspozycji wchodzą obrazy, rysunki (np. portrety rodziny Giebułtowskich i karykatury mieszkańców dworku) oraz przedmioty związane z Janem Matejką, m.in. fortepian, na którym grywał mistrz.

 

Obecnie „Koryznówka”, będąc oddziałem Muzeum Okręgowego w Krakowie, została umieszczona jako obiekt zabytkowy na trasie Regionu Nadwiślańskiego Szlaku Architektury Drewnianej.

 

Oprac. Aleksandra Szymańska

Fot. Domena publiczna

 

Źródła:

Submit to FacebookSubmit to Google PlusSubmit to Twitter