Wilczy konflikt
- Szczegóły
- Kategoria: Ekologia i środowisko
Sytuacja wilka na Słowacji i Ukrainie budzi spore zaniepokojenie. Prowadzony tam odstrzał w znaczący sposób wpływa na jego populację również w Polsce. Niestety w krajach takich jak Słowacja, Ukraina, Rosja, Litwa i Białoruś wilk nie jest chroniony. Na Słowacji, co prawda przysługuje mu status gatunku łownego, natomiast u pozostałych sąsiadów wilk jest bezlitośnie tępiony.
Wilk został umieszczony na liście gatunków chronionych w Polsce w 1998 r., po wieloletnich staraniach środowisk związanych z działaniami na rzecz ochrony dzikiej przyrody. Wcześniej na wilki można było polować praktycznie na terenie całego kraju. Dzięki międzynarodowym akcjom protestacyjnym, działaniom licznych organizacji, zainicjowaniu akcji wysyłania listów i petycji władz oraz wsparciu naukowców, wilki zostały objęte pełna ochroną. Od tamtej pory rozpoczęła się stopniowa odbudowa populacji wilka w Polsce. Jednak pomimo ochrony gatunkowej wciąż padały ofiarą różnych zdarzeń – odstrzałowi transgenicznych populacji na Słowacji, Ukrainie i Białorusi, kolizjom na drogach, ginęły we wnykach zastawianych na zwierzęta kopytne, itd.
W wielu rejonach Polski prowadzona nagonka medialna utrudniała budowanie wśród społeczeństwa akceptacji ochrony gatunkowej wilka. Pomimo śmiertelności, wilki powoli wracały jednak do lasów zachodniej i centralnej Polski, w których wcześniej zostały tępione.
Obecnie, po kilkunastu latach ochrony tego gatunku, wracają pomysły jego odstrzału. Co ciekawe, ich uzasadnieniem jest dobro gatunku. Konflikt wokół „wilka” wciąż narasta, organizacje ekologiczne bez reszty akceptują aktualny status prawny tego drapieżnika, którego otoczono pełną ochroną; myśliwi natomiast sugerują by przywrócić wilka na listę zwierząt łownych; z kolei hodowcy, zdeterminowani coraz liczniejszymi atakami wilków na stada zwierząt gospodarskich, domagają się ograniczania populacji. Naukowcy chcą chronić gatunek, ale w swoich przekonaniach są mniej radykalni niż organizacje ekologiczne. Natomiast leśnicy doceniają rolę, jaką drapieżnik pełni w lasach, ale uważają, że jego liczebność powinna być stale kontrolowana. Wszyscy dyskutują o przyszłości tych zwierząt, ale też są zgodni co do jednego – najpierw należy dokładnie policzyć, ile jest tych zwierząt w Polsce. Każda grupa zainteresowana tematem ocenia populację wilków w Polsce inaczej. Ma też swoją wizję problemu zasadniczego, i po swojemu postrzega przyszłość.
Według Instytutu Biologii Ssaków, ogółem w Polsce jest od 700 do 800 wilków.
Mimo całego sporu, kontrowersje budzi także sytuacja wilka na pograniczu Słowacji i Polski. Jak już wspomniano w Polsce wilki objęte są ochroną, inaczej jest na Słowacji, której rząd każdego roku wydaje zgodę na zabicie ponad 100 wilków. Polowania prowadzone są głównie na obszarze sieci przyrodniczej Natura 2000, choć Słowacy wyznaczyli ją właśnie ze względu na występowanie tych priorytetowych dla Unii Europejskiej zwierząt. Drapieżniki zabijane są także tuż przy granicy z Polską. W Polsce nie wydaje się pozwoleń na odstrzały tych drapieżników, a jedynie płoszy je, np. strzelając do nich gumowymi kulami
Na Słowacji żyje około 1500 wilków, natomiast w Polsce jest ich mniej o połowę. Problem odstrzału przez Słowaków zwierząt żyjących na pograniczu nasila się od kilku lat. Nasi południowi sąsiedzi twierdzą, że robią to w obawie o ludzkie życie. Słowacy zastrzelili na przykład przegonione w Beskidach wilki z Polski. Podczas jednego polowania zabito wówczas 6 tych drapieżników.
Oficjalne pismo w sprawie zaniechania polowań na wilki i niedźwiedzie przy granicy z Polską wysłał do słowackiego rządu wiceminister środowiska Janusz Zaleski. Polska proponuje Słowacji wytyczenie strefy buforowej, w której odstrzał dużych drapieżników byłby zakazany. Wskazuje też, że odstrzał na Słowacji choćby jednego wilka może negatywnie oddziaływać „na cele i przedmiot ochrony polskich obszarów Natura 2000”.
Podobne zdanie mają ekolodzy z obu stron granicy. Utworzyli oni międzynarodową koalicję organizacji przyrodniczych działających na rzecz ochrony dużych drapieżników. Każdy z jej członków złożył skargę na słowacki rząd do Komisji Europejskiej, podnosząc konieczność utworzenia transgranicznej strefy buforowej, wolnej od polowań na duże drapieżniki.
Na terenie Słowacji znajdują się już dwa takie obszary w przygranicznych rejonach pomiędzy Czechami a Słowacją oraz pomiędzy Słowacją a Węgrami. Zdaniem ekspertów, istnieje potrzeba, by takie obszary Słowacy utworzyli także przy granicy z Polską. Decyzję w tej sprawie ma podjąć słowacki rząd.
W sprawę zaangażowana jest również „Pracownia na rzecz Wszystkich Istot”, która wraz z podobnymi organizacjami z Czech i Węgier wystosowały sprzeciw do Parlamentu Europejskiego w sprawie polowań na wilki na Słowacji. Ich zdaniem jest to niezgodne z dyrektywą Unii Europejskiej (92/43/EEC) aneks IV i aneks II. Słowacy twierdzą jednak, że wilków u nich stale przybywa, a co ciekawe, zdaniem miłośników tych zwierząt, ich populacja po polskiej stronie ciągle maleje… Sprawę bada Komisja Europejska.
W związku z powyższym Słowacy zapowiedzieli, że rozważą wszystkie kwestie oraz, że konieczne jest wypracowanie spójnego stanowiska i kierunków pracy dotyczących zasad gospodarowania populacjami wilka w regionie transgranicznym. Powstała też międzyresortowa komisja ds. dużych drapieżników. Propozycje ekspertów z Polski i Słowacji zostaną w najbliższym czasie przedstawiona tej komisji.
Aleksandra Szymańska
- B. Marzec, Kuszenie wilkiem, [w:] „Łowiec Polski”, 2012 nr 4, s. 12-16
- B. Marzec, Strategia ochrony wilka, [w:] „Łowiec Polski”, 2012 nr 1, s. 28-33
- E. Pudlis, O wilku mowa…, [w:] „Echa Leśne”, 2012 nr 2, s. 13-17
- R. Ślusarczyk, S. Szczutkowska, Kula dla wilka?, [w:] „Dzikie Życie”, 2011 nr 6, s. 5-7
- Polacy apelują do Słowaków: Nie polujcie przy granicy, tekst dostępny w Internecie: http://krakow.gazeta.pl/krakow/1,44425,11684776,Polacy_apeluja_do_Slowakow__Nie_polujcie_przy_granicy.html
- Strefa ochrony wilka i niedźwiedzia wzdłuż polsko-słowackiej granicy, tekst dostępny w Internecie: http://polskalokalna.pl/wiadomosci/malopolskie/zakopane/news/strefa-ochrony-wilka-i-niedzwiedzia-wzdluz-polsko-slowackiej,1810493,220
