Zużycie papieru wiąż rośnie!
- Szczegóły
- Kategoria: Ekologia i środowisko
W związku z coraz powszechniejszym dostępem do komputerów osobistych, w latach 80. XX wieku pojawił się pomysł stworzenia „elektronicznych biur”. Przewidywano także stopniowe zmniejszanie się ilości zużywanego papieru, aż do jego ostatecznego wyeliminowania. Okazało się jednak, że od tego czasu zużycie papieru zamiast zmaleć, wzrosło o połowę.
Wydawałoby się, że w XXI wieku, w epoce powszechnie panującej cyfryzacji, papier powinien powoli odchodzić do lamusa. Nic bardziej mylnego. Obecnie poziom jego zużycia jest traktowany jako jeden ze wskaźników rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa. W 2010 roku światowe zużycie tego surowca wynosiło 400 milionów ton. Przewiduje się, że do 2020 roku może ono osiągnąć poziom 500 milionów ton. Największym konsumentem papieru są Stany Zjednoczone. Roczne zużycie przypadające na jednego mieszkańca wynosi tam 230 kilogramów, podczas gdy w Europie Zachodniej kształtuje się ono na poziomie 160 kilogramów. Najmniej papieru zużywają mieszkańcy Afryki – niecałe 8 kilogramów rocznie. W Polsce jeszcze 10 lat temu na jedną osobę przypadało 65 kilogramów papieru, natomiast obecnie wynosi ono już 100 kilogramów. Prognozy Stowarzyszenia Papierników Polskich mówią o dalszym zwiększeniu jego zużycia – do 115 kilogramów w 2015 roku. – Największy wzrost nastąpi w segmencie papierów opakowaniowych, a najniższy w segmencie papierów do celów graficznych – przewiduje Zbigniew Fornalski, dyrektor generalny SPP.
Wraz z rosnącym zużyciem zwiększa się także produkcja papieru. W Europie w 2009 roku wyniosła ona 88,7 miliona ton, natomiast w 2010 roku osiągnęła poziom 96 milionów ton. Do jego wyrobu wykorzystuje się blisko połowę drewna będącego w obrocie handlowym na całym świecie. Pewna jego część pochodzi z racjonalnie zarządzanych zasobów leśnych, jednak większość jest pozyskiwana w wyniku niewłaściwej gospodarki leśnej, w tym nielegalnych wycinek i niszczenia szczególnie cennych zasobów przyrodniczych, a także z monokulturowych plantacji przemysłowych. Do produkcji papieru najczęściej wykorzystuje się gatunki takie jak: osika, brzoza, sosna, świerk i eukaliptus.
Proces produkcji papieru nie jest zbyt przyjazny dla środowiska, pochłania bowiem duże ilości wody i energii. Duże koncerny papiernicze uwalniają także do pobliskich wód i powietrza wiele szkodliwych substancji chemicznych oraz wytwarzają odpady, które zalegają na składowiskach. Wśród zanieczyszczeń można tu wymienić między innymi:
- dwutlenek węgla i metan, które przyczyniają się do nasilenia efektu cieplarnianego,
- trwałe i bardzo toksyczne związki chloru, które powstają w trakcie wybielania masy celulozowej. Organiczne związki chloru poddawane działaniu wysokich temperatur często przekształcają się w związki zwane dioksynami. Na podstawie badań naukowych stwierdzono, że substancje te można znaleźć nie tylko w ściekach, ale i w samych produktach papierowych, w tym wyborach przeznaczonych do higieny osobistej,
- dwutlenek siarki, który przyczynia się do zakwaszania wód powierzchniowych,
- związki azotanowe zanieczyszczające powietrze,
- fosforany, które przyspieszają wzrost glonów i eutrofizację wód.
Wszystkie szkodliwe substancje emitowane przez zakłady papiernicze nie pozostają bez wpływu na zdrowie człowieka. Najbardziej narażeni są pracownicy zaangażowani w proces produkcyjny oraz osoby mieszkające w pobliżu tych przedsiębiorstw.
Współcześnie, szczególnie młodzi ludzie, do przekazu i zdobywania informacji wykorzystują nowoczesne media elektroniczne i cyfrowe. Banki i urzędy wychodząc naprzeciw oczekiwaniom konsumentów oferują szeroką gamę nowatorskich rozwiązań technologicznych eliminujących udział papieru (e-pity, dokumenty elektroniczne, wyciągi bankowe itp.). Coraz większym powodzeniem cieszą się także książki i czasopisma udostępniane na przenośnych urządzeniach elektronicznych. Dlaczego więc rośnie zużycie papieru? Istnieje kilka zasadniczych powodów takiego stanu rzeczy:
- pomimo możliwości skorzystania z elektronicznej wersji dokumentów bardzo wiele instytucji ze względów proceduralnych sporządza dodatkowe kopie papierowe, które są przechowywane w archiwach,
- liczba stron drukowanych przez pracownika w europejskich biurach wynosi średnio 31 dziennie, z czego liczba stron drukowanych niepotrzebnie kształtuje się na poziomie 6 sztuk dziennie,
- niewystarczająca edukacja pracowników biurowych w Europie w zakresie podejścia i zapotrzebowania na druk,
- niewłaściwe nawyki pracowników biurowych związane z drukowaniem dokumentów,
- brak wyczulenia pracowników biurowych na zagadnienia ekologiczne związane z produkcją i utylizacją papieru,
- drukowanie zbyt dużej ilości ulotek i gazetek reklamowych, które bez czytania są wyrzucane do śmieci,
- niepotrzebne drukowanie potwierdzeń przy wypłatach z bankomatu,
- klient płacący kartą oprócz paragonu dostaje także dowód zapłaty,
- drukowanie faktur w dużych formatach, bez względu na ilość widniejących na niej pozycji,
- niewykorzystywanie obu stron kartki podczas drukowania, często w wyniku nieprzystosowania urządzeń drukujących,
- pomimo funkcjonowania na rynku papieru biurowego pozyskiwanego w procesie recyklingu, firmy rzadko zaopatrują nim swoje biura. Dla wielu jest on mało atrakcyjny ze względu na odcień.
Firmy na całym świecie od lat funkcjonują w oparciu o komputery, Internet i sieciowe narzędzia komunikacji, rosną więc oczekiwania w stosunku do popularyzacji koncepcji „biura bez papieru”. Okazuje się jednak, że przywiązanie do drukowanych dokumentów jest tak wysokie, że przeprowadzenie kreatywnych zmian będzie wymagało zastosowania specjalnych rozwiązań technologicznych. Pomysłem na obniżenie kosztów operacyjnych przeznaczonych na firmowy druk i co za tym idzie zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko może być monitoring liczby dokumentów drukowanych przez całe departamenty, jak również przez pojedynczych pracowników. Rozbudowane funkcje raportowania pozwalają na tworzenie analiz zawierających dane na temat liczby generowanych wydruków, a także predefiniowanie i zabezpieczanie hasłem poszczególnych funkcji (np. drukowanie w kolorze).
Innym rozwiązaniem może być wprowadzenie systemu opartego na haśle PIN, który pozwala na wykonanie wydruku tylko po wprowadzeniu indywidualnego kodu dostępu do urządzenia drukującego.
Szansą na zmniejszenie zużycia papieru w biurach może być także wynalazek brytyjskich naukowców umożliwiający usuwanie tonera z wydruków laserowych. Pozwoli on na pięciokrotne wykorzystanie papieru przed oddaniem go na makulaturę. Dodatkowym atutem tego urządzenia ma być redukcja emisji dwutlenku węgla, który powstaje podczas procesu recyklingu oraz zmniejszenie kosztów całego procesu.
Minimalizacji zużycia papieru służą też różnego rodzaju akcje społeczne aktywujące do większej dbałości o środowisko naturalne. Jedną z nich jest inicjatywa podjęta przez firmę doradczą KPMG, która pod hasłem „No printing Day” zachęca do powstrzymania się od drukowania na jeden symboliczny dzień - 5 października 2012 roku. Ma to zwrócić uwagę na fakt, że każdy człowiek, poprzez proste codzienne działania, może przyczynić się do znacznego ograniczenia wycinki lasów i tym samym wpłynąć na zachowanie piękna otaczającej nas przyrody. Udział w akcji jest bezpłatny i mogą wziąć w niej udział zarówno firmy, jak i osoby indywidualne, po uprzednim zarejestrowaniu się na stronie NoPrinting.pl lub za pośrednictwem Facebook’a. Organizator planuje, że akcja „No printing Day” będzie miała swoją kontynuację każdego roku i odbywać się będzie w każdy pierwszy piątek października.
Oprac. Joanna Radziewicz
Literatura:
- Sachno S.: Mocny papier. Przemysł Drzewny 2012 nr 5, s.24-25.
- Skinderowicz M.: Laser vs biurokracja. Dokument dostępny w Word Web: www.ekokonsument.pl
- Jak kontrolować zużycie papieru w biurze? Papier wciąga. Dokument dostępny w Word Web: www.printernet.pl/pg/pl/content/druk_cyfrowy/jak_kontrolowac_zuzycie_papieru.html
- Żwawa A., Noszczyk M., Huma M.: Przemysł drzewno-papierniczy. Dokument dostępny w Word Web: www.ekokonsument.pl/news-show-66525.php
www.proto.pl/informacje/info?itemId=114614&rob=No_printing_Day_
