Uprawa i nawożenie roślin
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Odmiany roślin jagodowych / Agnieszka Orzeł
(Hasło Ogrodnicze 2012 nr 9, s.38-41)
Zmienność koniunktury uprawianych roślin jagodowych zmusza plantatorów do obniżania kosztów produkcji poprzez poszukiwanie nowych odmian o wysokiej wartości produkcyjnej oraz przydatności owoców do zbioru mechanicznego.
W uprawie porzeczki czarnej do niedawna dominowały jedynie odmiany zagraniczne. Obecnie, w Krajowym Rejestrze znajduje się 6 nowych polskich odmian, które wartością produkcyjną znacznie przewyższają te stare. Należą do nich Tiben, Tisel, Ores, Ruben, Tines i Polares. Od 2009 roku tymczasową ochroną prawną objęte zostały także dwie polskie odmiany, w tym cieszący się dużym uznaniem producentów Polares. Wobec niskich cen owoców porzeczki czarnej jedyną drogą dla osób je uprawiających jest wymiana odmian na nowe – o dużej odporności na agrofagi i wysokiej plenności. Przed podjęciem ostatecznej decyzji warto też wziąć pod uwagę parametry przetwórcze owoców.
Porzeczkę czerwoną można traktować jako doskonałe uzupełnienie towarowej uprawy porzeczki czarnej, a stabilne ceny tego surowca powinny stanowić dodatkową zachętę do podjęcia jej produkcji. W uprawie towarowej, z przeznaczeniem do kombajnowego zbioru owoców dominują stare holenderskie odmiany – Rondom i Holenderska Czerwona. Dodatkowo polecane są: Jonkheer van Tets, Rosetta, Detvan i Tatran. W 2009 roku do Rejestru została wpisana również polska odmiana – Gąbińska.
Agrest jest gatunkiem powszechnie uprawianym w Polsce na plantacjach towarowych ze względu na najlepsze wykorzystanie maszyn do zbioru owoców, a także mniejsze, niż w przypadku uprawy porzeczki, ryzyko związane z wahaniami cen. W uprawie agrestu nadal dominuje odmiana Biały Triumf i Invicta. W nasadzeniach towarowych wdrażane są również nowe odmiany – Macurines i Rodnik. Z polskich odmian, odpornych na choroby, godne polecenia są Resika i Hinsel, które zostały wpisane do Rejestru w 2008 roku.
Polscy producenci malin zwracają szczególną uwagę na uzyskanie wysokiej jakości owoców deserowych odmian powtarzających owocowanie, przydatnych do zbioru mechanicznego. W ostatnim czasie ponad 60 procent powierzchni kwalifikowanych sadzonek malin w całym kraju stanowiły odmiany jesienne – Polka, 03071 (Polonez) i 07544 (Poemat). Na plantacje towarowe z mechanicznym zbiorem owoców można też polecić polską odmianę czarnej maliny – Litacz.
Uprawa jeżyny na skalę towarową nie jest zbyt popularna w naszym kraju. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być brak odmian wielkoowocowych odpornych na przemarzanie. Godne polecenia są odmiany: Gazda, Polar, Gaj, 98564 (Brzezina) i 03611 (Czernica).
Oprac. Joanna Radziewicz
Borówka wysoka / Stanisław Myć
(Hasło Ogrodnicze 2012 nr 9, s.28-29)
Owoce borówki wysokiej zazwyczaj zbierane są ręcznie. Na skutek utrzymującej się dużej opłacalności produkcji tego gatunku, wzrasta liczba i wielkość nowych plantacji, w których coraz częściej dokonywane są próby maszynowego zbioru owoców.
Zbiór borówki zawsze wiąże się z pewnymi stratami. Przy zbiorze ręcznym mogą wynieść około 10 procent. Podobne wartości są uzyskiwane przy zbiorze mechanicznym, na odpowiednio prowadzonej plantacji, natomiast jeśli krzewy są niewłaściwie przycięte straty mogą sięgnąć 15 procent. Zbiór mechaniczny jest znacznie szybszy, jeden kombajn zastępuje pracę 100 osób. Już na plantacjach o powierzchni 30 ha użycie takiej maszyny staje się opłacalne.
Odmiany do zbioru mechanicznego powinny charakteryzować się m.in.: wzniesionym i zwartym pokrojem krzewu, jego wąską nasadą i elastycznością pędów owocujących na wysokości 30 cm nad ziemią, odpowiednią twardością owoców oraz równomiernością ich dojrzewania. Wszystkie odmiany borówki wysokiej nadają się do zbioru mechanicznego, ważne jest jednak przeznaczenie uzyskanego w ten sposób surowca. Jeśli owoce mają być później wykorzystane w przetwórstwie, każda odmiana może być zbierana maszynowo. Natomiast jeśli mają być przeznaczone na rynek owoców deserowych świeżych, wówczas zbiór mechaniczny można przeprowadzać na plantacjach złożonych z odmian: Spartan, Duke, Toro, Rubel i Elliot.
Oprac. Joanna Radziewicz
Malina jesienna dopieszczona / Katarzyna Król
(Hasło Ogrodnicze 2012 nr 9, s.54-56)
Uprawa malin jesiennych jest o tyle łatwiejsza, że jej producenci nie muszą borykać się ze szkodnikami bytującymi w pędach czy uszkadzającymi pąki. Ponadto, ceny uzyskiwane za owoce zbierane w późniejszym terminie jest wyższa. Nie oznacza to jednak, że krzewy nie wymagają żadnych zabiegów pielęgnacyjnych.
W przypadku odmiany Polka niezwykle ważne podczas uprawy jest zachowanie poprawnego stosunku potasu i magnezu, który powinien wynosić 3:1. Wszelkie odstępstwa od tej normy mogą mieć negatywny wpływ na plon – owoce są niewyrośnięte, a ich smak i aromat odbiega od typowego.
Istotnym zabiegiem jest także odchwaszczanie plantacji. W pierwszych trzech latach wzrostu malin zabieg pielenia międzyrzędzi można wykonywać przy pomocy glebogryzarki, na głębokość 5 cm. Uprawa w ściółce pozwala na skuteczną eliminację chwastów w okresie najważniejszym dla młodych roślin, czyli przez pierwsze klika lat. Spulchnione podłoże na podwyższonych zagonach oraz zastosowanie ściółki stwarza korzystne warunki do uprawy krzewów malinowych.
Dla odmian wysokorosnących zaleca się wykonanie rusztowania ograniczającego wylęganie się pędów, które po zakończeniu zbiorów można zdemontować, aby ułatwić koszenie mechaniczne pędów.
Zimą warto okrywać krzewy włókniną, Pozwala to na uniknięcie uszkodzeń karp korzeniowych i korzeni. Szczególnie narażone na tego typu przemarznięcia są plantacje prowadzone na podwyższonych zagonach. Jednak najwyższą wydajność zapewnia uprawa pod osłonami. Produkowane w ten sposób owoce mają lepszy smak, aromat, wygląd, a także większą trwałość pozbiorczą. Ten typ uprawy nie wymaga również dużej ilości zabiegów chemicznych, ponieważ rośliny wzrastają w idealnych, odpowiednio sterowanych warunkach.
Warunkiem odniesienia sukcesu w produkcji malin jest także wysoka jakość materiału szkółkarskiego, dlatego warto zaopatrywać się w kwalifikowane sadzonki, które posiadają gwarancję zdrowotności. Szczególnie niebezpieczny dla tych roślin jest wirus krzaczastej karłowatości maliny, który powoduje ogromne starty na plantacjach. Łatwiejsze do zwalczenia są mozaika maliny oraz chloroza nerwów maliny. Z kolei zapewnienie krzewom właściwej wilgotności gleby uchroni je przed chorobami korzeni czy nawet zamieraniem plantacji. O ile susza powoduje zmniejszenie plonu na skutek drobnienia owoców, to zaleganie wody w strefie przykorzeniowej może doprowadzić do śmierci roślin.
W ochronie malin przed patogenami niezwykle istotne jest eliminowanie źródeł infekcji: usuwanie porażonych roślin, wycinanie chorych pędów, cięcie podczas suchej pogody, unikanie zranień i koszenie pierwszych odrostów do końca maja. Odpowiednie nawożenie pozwala na uniknięcie zbyt intensywnego wzrostu, a utrzymanie miąższości rzędów wpływa na prawidłowe wietrzenie pędów, co z kolei ogranicza występowanie chorób i szkodników. Aby cieszyć się wysokim plonem i dobrą jakością owoców, zalecane jest utrzymywanie plantacji przez okres nie dłuższy niż 4-5 lat.
W nowoczesnej produkcji malin wykorzystuje się zarejestrowane preparaty chemiczne oraz wspomaga ochronę dostępnymi środkami biologicznymi.
Oprac. Joanna Radziewicz
Plantacja jarzębiny / Krzysztof Lewandowski
(Poradnik Gospodarski 2012 nr 9, s.23)
Celem zakładania plantacji jarzębiny jest pozyskiwanie surowca do produkcji lekarstw. Drewno może być wykorzystane w stolarstwie na okładziny instrumentów muzycznych lub jako otoczka dla elementów ozdobnych. Roślina ta toleruje każdy rodzaj ziemi, ale słabo rośnie na terenach podmokłych.
Duże drzewa mogą dać około 200 kilogramów owoców. Przed rozpoczęciem uprawy należy odpowiednio przygotować grunt. Zaleca się dokładne usunięcie chwastów, a dla poprawienia struktury ziemi można zasiać łubin na nawóz zielony. Duża masa zieleni i głęboko zapuszczone korzenie łubinu wzbogacają glebę w próchnicę. Drzewka powinno się sadzić w rozstawie 6x6 metrów. Pierwsze plony pojawiają się w 6 roku po posadzeniu.
Między rzędami jarzębiny można posadzić słonecznik jadalny. Jego łodygi nadają się do ściółkowania ziemi. Dobrym pomysłem jest również zasadzenie w redlinach wczesnych odmian ziemniaków lub innych warzyw. Coroczne nawożenie jarzębiny 200 kilogramami polifoski na hektar przyczyni się do lepszego wzrostu drzew. Gdy drzewa zaczną owocować można też zasiać saradele jako zielony nawóz.
Zbiór owoców przeprowadza się w momencie, gdy wszystkie owoce na gronie są już dojrzałe. Całe kiście poddaje się suszeniu w temperaturze 40-50 stopni. Cena kilograma suszonej jarzębiny kształtuje się na poziomie 3-5 zł. Plantacja może być prowadzona przez kilkadziesiąt lat.
Oprac. Joanna Radziewicz
Przechowywanie cebuli / Wojciech Matuszak
(Hasło Ogrodnicze 2012 nr 9, s. 103-106)
Przeprowadzone w prawidłowy sposób zbiór oraz zabiegi przedłużające trwałość cebuli mogą sprawić, że wyprodukowany towar zachowa dobrą jakość, zapewniając producentowi zbyt i korzystną cenę. Z reguły za najlepsze do przechowywania uznaje się odmiany średnio późne i późne. Choć istnieją kreacje średnio wczesne, a nawet wczesne odznaczające się trwałością w przechowywaniu. Najlepiej przechowują się cebule o łusce żółtej, żółtobrązowej, następnie cebule o zabarwieniu czerwonym. Najgorzej natomiast te o łusce białej. Prawidłowość ta związana jest z odpornością na choroby. I co istotne, zarówno warunki pogodowe, jak i wszystkie czynności wykonywane w trakcie wegetacji przez ogrodnika, wpłyną na trwałość przechowalniczą cebuli.
Zauważono, że im wcześniej w sezonie wegetacyjnym rośliny zaczną wytwarzać główki cebuli, tym lepiej później się przechowują. Jeżeli w momencie zbioru cebuli, poziom związków hamujących jej wzrost (tzw. inhibitory) będzie wysoki, a związków pobudzających do wzrostu (promotory) niski, można się spodziewać dobrego przechowywania.
Jeśli chcemy długotrwale przechować cebulę, do zbioru należy przystąpić wtedy, gdy 70-80 proc. cebuli załamie szczypior, a na roślinie pozostaną 3-4 zielone liście. Niezależnie od sposobu zbioru cebuli, po jej wykopaniu trzeba umożliwić roślinom zakończenie procesu dojrzewania. Usypać z nich wały na polu, a następnie przewieźć do przewiewnych pomieszczeń. W czasie zwózki cebuli z pola do miejsc dalszego dosuszania należy dokonać selekcji. Po dosuszeniu następuje etap jej schłodzenia. Dalsze przechowywanie cebuli polega na utrzymywaniu temperatury powietrza w okolicach 0oC i wilgotności względnej w przedziale 70-75 proc.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Komarzyca czyli pokrzelica / Małgorzata Śmigielska
(Działkowiec 2012 nr 9, s. 9)
Komarzyca (Plekantus) to jedna z najbardziej cenionych roślin balkonowych o ozdobnych liściach. Pochodzi z południowej Afryki, gdzie rośnie jako bylina. W europejskich warunkach klimatycznych wymaga przechowania przez zimę i uprawiana jest jako roślina sezonowa. Roślina najpierw tworzy kopułę z krótkich i silnie ulistnionych pędów, z której potem wyrastają długie przewieszające się pędy. Woń tej rośliny przypomina kamforę, dlatego odstrasza szczególnie uciążliwe owady. Z końcem lata na roślinie mogą pojawić się grona kwiatów, które osłabiają roślinę. Dlatego zaleca się ich usuwanie.
Komarzyca jest stosunkowo łatwa w uprawie. Rośliny sadzi się do gotowego podłoża dla roślin balkonowych lub innego, np. torfowego, który należy wzbogacić w nawóz wolno działający. Roślina lubi miejsca słoneczne lub półcieniste, a podłoże powinno być stale wilgotne. Rzadko choruje i sporadycznie jest atakowana przez szkodniki.
Pokrzelica, dzięki długim pędom znajduje zastosowanie w wiszących pojemnikach. Może być także sadzona, jako obwódka rabat. Zależnie od odmiany można stworzyć kompozycję jednobarwną lub bardziej zróżnicowaną. Można ją łączyć z innymi gatunkami o podobnych wymaganiach wodnych. Może to być m.in. koleus Blumego, scewola wachlarzowata czy werbena ogrodowa. Dość często spotyka się połączenie pokrzelicy z pelargonią.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Dalie / Tomasz Trelka
(Twój Ogrodnik 2012 nr 10, s.4-6)
Uprawa dalii jest dość popularna w naszym kraju. Na rynku są dostępne setki odmian z różnych grup, które różnią się wyglądem kwiatostanów, pokrojem i wysokością roślin. Ze względu na wielkość i kształt kwiatostanów można je podzielić grupy o kwiatach: pojedynczych, anemonowych, kołonierzykowatych, peoniowych, dekoracyjnych, kulistych, pomponowych, kaktusowych, półkaktusowych i tzw. pozostałych.
Dalie charakteryzują się szybkim wzrostem i dlatego nie wymagają obfitego dokarmiania. Tolerują różne rodzaje gleb, chociaż lepiej rosną na glebach gliniastych. Są wrażliwe na niskie temperatury i lepiej jest rozpocząć sadzenie karp korzeniowych pod koniec kwietnia lub w maju. Kwitnienie można przyspieszyć poprzez wcześniejsze wysadzenie karp do wyłożonych folią skrzynek z wilgotnym torfowym podłożem.
Uprawa dalii nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych – wystarczy pamiętać o systematycznym odchwaszczaniu i usuwaniu ślimaków. W okresie kwitnienia istotne jest również wycinanie przekwitających kwiatostanów, które mogą być siedliskiem szarej pleśni. Rośliny są wytrzymałe na okresowe niedobory wody.
Rozmnażanie odbywa się poprzez podział karpy korzeniowej na dwie części, przy czym każda musi mieć pąki. Można również z podpędzonych karp ściąć sadzonki i ukorzenić je w doniczkach.
Na rynku dostępne są odmiany, które można wysiać już w marcu-kwietniu, chociaż odmiany rozmnażane z nasion mają mniej atrakcyjne, małe kwiaty.
Oprac. Joanna Radziewicz
