Środowisko naturalne
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Byliny krytycznie zagrożone / M. Mazik
(Przyroda Polska 2013 nr 1, s. 16-17)
Obecnie, 74 gatunki roślin zostały w „Polskiej Czerwonej Księdze Roślin” zakwalifikowane do grupy krytycznie zagrożonych. Wśród nich znajduje się wiele cennych okazów bylin, rosnących na jednym lub kilku siedliskach w Polsce, tj.
- Cyklamen purpurowy – to ceniona bylina, która porasta obecnie jedynie mały obszar na wzgórzu Miłek w Górach Kaczawskiego. Na cały kraj przypada kilkadziesiąt okazów, występujących w środowisku naturalnym. Niestety, populacja tej rośliny zubożała ze względu na nieprawidłową gospodarkę leśną i naturalne zagęszczenie drzew oraz krzewów, z którymi cyklamen nie był w stanie konkurować o wodę i światło.
- Czosnek kulisty – to gatunek występujący w kilku niewielkich populacjach na Lubelszczyźnie oraz w Wielkopolsce. Wielkość populacji spadała w ostatnich latach głównie przez intensywne zabiegi agrotechniczne.
- Pierwiosnek maleńki – atrakcyjna, bardzo rzadko występująca w środowisku naturalnym bylina. W 2012 r. objęto ją ścisłą ochroną gatunkową. Obecnie można ją spotkać na terenie parków narodowych w Karkonoszach i Tatrach. Jej główne zagrożenie stanowią turyści.
- Mieczyk błotny – to wieloletnia roślina krytycznie zagrożona wyginięciem, występująca nielicznie w rozproszonych stanowiskach na Dolnym Śląsku oraz w Wielkopolsce. Do zubożenia populacji tej byliny przyczyniło się osuszanie i zaorywanie wilgotnych łąk.
- Dyptam jesionolistny – roślina występująca naturalnie na trzech stanowiskach w Polsce: w rezerwacie Grabowiec na Wyżynie Małopolskiej oraz w rezerwacie Kulin koło Włocławka. Naturalnym zagrożeniem dla rośliny jest zagęszczanie lasów i zarastanie zarośli.
- Języczka syberyjska – występuje obecnie na sześciu stanowiskach: na Polanie Biały Potok u podnóża Tatr, obok Zawadówki na Lubelszczyźnie, w rezerwacie Bagno Syberyjskie, w okolicach Buska-Zdroju, koło Szczekocina i w Pakosławiu. Populacja tego gatunku należy do krytycznie zagrożonych, a w dodatku szybko wymiera. Spowodowane to jest wzrostem zacienienia w naturalnych siedliskach, zmianami stosunków wodnych oraz likwidacją, torfowisk. Oprócz ścisłej ochrony gatunkowej języczkę syberyjską objęto Konwencją Berneńską i Dyrektywą Siedliskową.
Trzeba zaznaczyć, że poza wymienionymi wyżej zagrożonymi gatunkami bylin, w krytycznej sytuacji jest wiele innych roślin cebulowych, dwuletnich, storczyków czy roślin wodnych.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Sowa lepsza od kota / Radosław Kożuszek
(Poradnik Gospodarski 2013 nr 1, s. 36-37)
Sowy to główni pogromcy gryzoni niszczących rolnicze zbiory i nie dorówna im nawet najbardziej łowny kot. Jedna sowa podczas godziny jest w stanie złapać nawet 10 gryzoni. To istna żywa łapka na myszy. Ptaki te chętnie gniazdują w dziuplach starych drzew, w stodołach, na strychach i w wieżach wiejskich kościołów. Zmniejszająca się liczba próchniejących drzew, częstsze remonty dachów i wyburzanie starych budynków ograniczają możliwości gniazdowania sów. Można jednak im pomóc, konstruując specjalne skrzynki lęgowe. Należy pamiętać, że oprócz wielkiej przysługi dla tych wspaniałych ptaków, przy okazji ograniczymy występowanie gryzoni w naszej okolicy.
Wszystkie polskie sowy są bardzo rzadkie i objęte zostały ochroną gatunkową. Puszczyk jest najpopularniejszą polską sową i bardzo często gości w wiejskich gospodarstwach. Występuje w widnych lasach liściastych i mieszanych, zadrzewieniach śródpolnych, a także w parkach i ogrodach ze starymi drzewami w bezpośrednim sąsiedztwie człowieka. Objęty ochroną gatunkową ścisłą.
Inny gatunek Płomykówka występuje na terenie całej Polski z wyjątkiem wysokich gór, lecz w wielu okolicach jest ptakiem bardzo nielicznym i ginącym. Preferuje obszary bezleśne lub słabo zalesione, łąki, cmentarze, podwórka i niskie uprawy rolnicze. Jej miejsca przebywania są zagrożone coraz bardziej przez intensyfikację rolnictwa. Zagrożeniem są dla nich także wyjątkowo mroźne zimy. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Sowa uszata najchętniej bytuje na skrajach starych wysokopiennych lasów, w zadrzewieniach śródpolnych, parkach i w starych sadach. W pobliżu osad ludzkich jest rzadko spotykana i raczej nie gniazduje w budynkach. Sowy te prowadzą nocny tryb życia, ale największą aktywność przejawiają o zmierzchu i o świcie. Uszatka w ciągu jednego lata potrafi zjeść ponad 1000 norników pałaszujących w zbożach i lasach. Objęta ochroną gatunkową ścisłą.
Puchacz to największa polska sowa zamieszkująca stare, rozległe i gęste lasy. Czasami puchacze osiedlają się w sąsiedztwie ludzi (wysypiska śmieci), jeśli znajdą tam odpowiednie miejsce do wylęgu i obfite żerowiska. Żywią się myszami, szczurami, zającami, płazami, gadami oraz niektórymi ptakami. Objęty ochroną gatunkową ścisłą. Całkowita liczebność szacowana jest na 450-700 par.
Oprac. Aleksandra Szymańska
