Reforma WPR

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Reforma WPR: będzie bardziej zielono! / Grzegorz Ignaczewski

(Top Agrar Polska 2013 nr 8, s. 18-21)

26 czerwca br. Rada UE, PE i KE osiągnęły porozumienie polityczne w sprawie reformy Wspólnej Polityki Rolnej. Porozumienie dotyczy czterech projektów rozporządzeń, które w latach 2014-2020 mają regulować funkcjonowanie WPR w zakresie płatności bezpośrednich, wsparcia rozwoju obszarów wiejskich, wspólnej organizacji rynków rolnych oraz finansowania, zarządzania i monitorowania WPR.

Projekty kompromisowe zawierają wiele nowych rozwiązań, które będą wymagały wdrożenia przez państwa członkowskie. Poszczególne elementy kompromisu oznaczają dla polskich rolników istotne zmiany, m.in.

• wprowadzono nowe komponenty systemu płatności, takie jak: płatność za praktyki rolnicze korzystne dla klimatu i środowiska (zazielenienie); płatności dla małych gospodarstw; płatności dla młodych rolników; płatności związane z produkcją oraz płatności z tytułu obszarów o ograniczeniach naturalnych;
• zapewniono możliwość kontynuowania uproszczonego systemu płatności bezpośrednich SAPS do 2020 r.;
• nie wprowadzono tzw. obowiązku cappingu, – czyli stopniowego zmniejszania płatności i ograniczenia ich maksymalnej wysokości do 300 tys. euro. Capping będzie wdrażany dobrowolnie;
• potencjalnie negatywne konsekwencje dla rolników może mieć mechanizm tzw. dyscypliny finansowej, który oznacza, że gdyby w unijnej kasie brakowało pieniędzy na wypłatę dopłat bezpośrednich w pełnej wysokości, będzie zastosowana redukcja;
• powróci też publikowanie list beneficjentów unijnych dopłat;
• zapowiadaną rewolucję w kwestii ONW przesunięto na rok 2018;
• utrzymano dotychczasowe podejście dające państwom członkowskim autonomię w kształtowaniu programów rozwoju obszarów wiejskich w oparciu o pewien katalog działań. Jednak nowe przepisy dotyczące drugiego filara będą bardziej elastyczne - państwa członkowskie będą decydować, jakie działania zastosować, aby osiągnąć cele ustanowione na bazie sześciu priorytetów rozwoju obszarów wiejskich oraz podpriorytetów;
• przedłużono stosowanie kwot w sektorze cukru do 30 września 2017 r.;
• jednym z ważniejszych elementów regulowanych rozporządzeniem horyzontalnym jest sposób wyliczania wysokości wsparcia.

Oprac. Aleksandra Szymańska

15 proc. na płatności związane / Grzegorz Ignaczewski

(Top Agrar 2013 nr 8, s. 25)

Po 2014 r. kraje członkowskie będą mogły nawet 15 proc. pieniędzy przeznaczonych na dopłaty bezpośrednie wypłacać w postaci, tzw. dopłat związanych z produkcją. W tej chwili taka pomoc funkcjonuje w postaci płatności do roślin strączkowych czy dopłat do krów i owiec.

Wsparcie powiązane z produkcją można będzie po 2014 r. przeznaczyć na sektory: zboża, rośliny wysokobiałkowe i strączkowe, nasiona oleiste, ziemniaki skrobiowe, mleko i przetwory mleczne, nasiona, mięso kozie i baranie, cielęcina, wołowina, oliwa z oliwek, jedwabniki, chmiel, susz paszowy, burak cukrowy, trzcina cukrowa i cykoria, owoce i warzywa oraz zagajniki o krótkiej rotacji.

Ponadto trwają dyskusje nad możliwością wypłaty wsparcia powiązanego z produkcją dla plantatorów tytoniu, jednak jest to sprzeczne z ostatnimi dyrektywami, dotyczącymi ograniczenia palenia tytoniu. Decyzja o udzieleniu wsparcia specjalnego musi być uzasadniona trudną sytuacją danego sektora i jego szczególnym znaczeniem gospodarczym.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Szansa dla młodych rolników / Grzegorz Ignaczewski

(Top Agrar Polska 2013 nr 8, s. 24)

W nowym rozdaniu będzie warto zostać nowym rolnikiem – UE będzie szczególnie wspierać młodych, chcących pozostać na wsi. Pomoc w postaci wyższych o 25 proc. dopłat bezpośrednich wypłacana przez pierwsze 5 lat od przejęcia gospodarstwa, będzie obligatoryjna we wszystkich krajach unijnych. Państwa członkowskie będą mogły na ten cel wyłączyć do 2 proc. koperty krajowej na dopłaty bezpośrednie. Wciąż jednak pozostaje nierozstrzygnięta kwestia ograniczenia liczby hektarów uprawnionych do takiego wsparcia. Młodzi rolnicy będą też mogli liczyć na wsparcie w ramach nowego PROW.

Według znanych obecnie założeń nowego programu, zmienić się mają warunki wypłaty premii. Ma zostać ustalona zarówno minimalna, jak i maksymalna wielkość gospodarstwa kwalifikującego się do uzyskania pomocy. Premia ma być wypłacana w ratach – przynajmniej dwóch, w powiązaniu z realizacją biznesplanu. Unijne przepisy przewidują maksymalną wysokość premii dla młodych rolników w kwocie 75 tys. euro, jednak w polskich warunkach trudno się spodziewać aż takiej kwoty.

Przy okazji warto wspomnieć o małych gospodarstwach (do 5 ha), które w nowej perspektywie mogą liczyć na specjalne traktowanie. Uzgodniono dla nich możliwość stosowania uproszczonego systemu dopłat bezpośrednich – będą mogły liczyć na wsparcie na poziomie od 500 do 1250 euro na gospodarstwo. Korzyścią z przystąpienia do mechanizmu dla małych gospodarstw dla rolników ma być zwolnienie z obowiązków przestrzegania wymagań tzw. greeningu i uproszczony sposób aplikowania o dopłaty.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Kwoty cukrowe – koniec w 2017 r. / Grzegorz Ignaczewski

(Top Agrar Polska 2013 nr 8, s. 26)

Kampania 2016/2017 będzie ostatnim sezonem obowiązywania kwot cukrowych. W porównaniu z pierwotną propozycją KE oznacza to wydłużenie systemu kwotowania o dwa lata gospodarcze. Po zakończeniu kwotowania, cukier w dalszym ciągu będzie objęty mechanizmem dopłat do prywatnego przechowywania. Zdaniem polityków, wraz z wygaśnięciem systemu kwot cukrowych, wygasną również i płatności cukrowe (obecnie wypłacane, jako tzw. płatności historyczne, niezwiązane z produkcją).

Unijny komisarz ds. rolnictwa zapewnia jednocześnie, że jeżeli w danym kraju członkowskim produkcję buraków cukrowych uzna się za niezwykle ważną i za sektor zagrożony, będzie mógł wesprzeć plantatorów w ramach tzw. płatności związanych, na które Polska będzie mogła przeznaczyć aż 13 proc. koperty finansowej dla płatności bezpośrednich.

Po wygaśnięciu kwot jedynym dostępnym mechanizmem interwencyjnym będą dopłaty do prywatnego przechowywania cukru, a stabilność warunków produkcji ma być zapewniona poprzez system umów kontraktacyjnych.

Poniżej kwoty cukru i izoglukozy dla wybranych krajów UE do 2017 r. (t).

Oprac. Aleksandra Szymańska

30 proc. dopłat zazielenione

(Top Agrar Polska 2013 nr 8, s. 22-23)

Od 2015 r. większe gospodarstwa muszą liczyć się z nowymi obowiązkami w zakresie ochrony środowiska – od tego będzie zależeć 30 proc. ich dopłat bezpośrednich.

• Po pierwsze - obowiązkowym zmianowaniem upraw będą objęte gospodarstwa powyżej 10 ha gruntów ornych – w ich przypadku ograniczy się to do konieczności wprowadzenia do uprawy roślin z dwóch różnych grup (powierzchnia uprawy głównej rośliny nie będzie mogła przekraczać 75 proc. powierzchni gruntów ornych), dopiero gospodarstwa powyżej 30 ha gruntów ornych będą musiały w płodozmianie uwzględnić trzy grupy upraw.
• Po drugie – obowiązek zachowania powierzchni trwałych użytków zielonych będzie rozliczany na poziomie kraju lub regionu, a nie na poziomie gospodarstw. Dopuszcza się możliwość 5 proc. zmniejszenia powierzchni użytków zielonych w porównaniu z rokiem 2015, który ma być rokiem referencyjnym.
• Po trzecie – najbardziej kontrowersyjna propozycja wyłączania powierzchni uprawnionej na tzw. cele proekologiczne będzie dotyczyć tylko gospodarstw powyżej 15 ha gruntów ornych (co w praktyce oznacza, że w Polsce 75 proc. gospodarstw ubiegających się o dopłaty będzie z tego obowiązku zwolnionych), a poza tym powierzchnia wyłączeń w latach 2015-2017 ma wynosić 5 proc., a dopiero po przedstawieniu przez KE raportu może od 2018 r. wzrosnąć do 7 proc.
• Plantacje trwałe – np. sady oraz trwałe użytki zielone nie będą objęte wyłączeniami.

Ciekawą możliwością ma być rozliczanie się z wymogów zazielenienia w ramach grupy gospodarstw. Przykładowo, grupa rolników może razem wydzielić teren na cele obszarów proekologicznych, który niekoniecznie będzie stanowił równo po 5 proc. gruntów ornych z każdego gospodarstwa – może to być powierzchnia wydzielona w gospodarstwie mającym np. najsłabsze grunty.

Unijni politycy doszli też do porozumienia odnoście sposobu karania rolników nieprzestrzegających wymogów zazielenienia. Otóż rolnik przyłapany na takim procederze przez pierwsze dwa lata będzie tracił jedynie część greeningową dopłat (30 proc.), jeżeli dalej nie będzie się stosował do przepisów, w kolejnym roku kara obejmie także pozostałe dopłaty i wzrośnie do 120 proc., a w następnych latach do 125 proc. wartości płatności greeningowej.

Oprac. Aleksandra Szymańska

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł