Działkowcy mają już swoją ustawę

Szczegóły

Kategoria: Rolnictwo w Unii Europejskiej

Nowa ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych, która weszła w życie 19 stycznia br. zawiera większość rozwiązań ujętych w projekcie obywatelskim, pod którym podpisało się prawie milion osób. Zdaniem przedstawiciela Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej, Tomasza Terleckiego, najważniejsze prawa działkowców zostały w niej odpowiednio zabezpieczone.

11 lipca 2012 roku Trybunał Konstytucyjny zakwestionował 24 artykuły ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z 2005 roku, które przyznawały Polskiemu Związkowi Działkowców (PZD) monopol na zarządzanie tymi terenami. Termin realizacji ostatecznych rozwiązań został odroczony o 18 miesięcy. W tym czasie trwały prace nad opracowaniem nowych przepisów, które godziłyby interesy działkowców oraz właścicieli ziem i jednocześnie były zgodne z konstytucją.

19 stycznia br. weszła w życie znowelizowana ustawa o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. z 2014 r. poz. 40), która w bardzo dużym stopniu jest oparta na tzw. projekcie obywatelskim, który powstał pod patronatem PZD. Fakt, że inicjatywę poparło blisko milion obywateli, świadczy o tym, że większość działkowców nie życzy sobie zmian. Ich zdaniem opuszczenie struktur PZD jest zbyt skomplikowane, by rodzinne ogrody masowo zdecydowały się na ten krok. Ponadto niektórzy obawiają się przeszkód ze strony samorządów lokalnych, które mogą wykorzystać tereny działkowe pod przyszłe inwestycje. Wielu działkowców to osoby starsze, dla których likwidacja działek byłaby strasznym ciosem, dlatego prawdopodobnie nie zdecydują się na poparcie jakichkolwiek zmian.

Likwidacja ogrodów

Najbezpieczniejsza dla działkowców jest sytuacja, gdy o istnieniu ogrodu przesądza uchwalony przez radę gminy plan zagospodarowania przestrzennego. Nowa ustawa umożliwia właścicielowi likwidację znajdującego się na jego terenie ogrodu, gdy przyszła inwestycja dotyczy realizacji celów publicznych. Wówczas użytkownicy działek mogą liczyć na odszkodowanie, a stowarzyszenie zarządzające – na teren zamienny lub odszkodowanie. W sytuacji, gdy plan zagospodarowania przewidywałby budowę osiedla mieszkaniowego, działkowcy mogą nie wyrazić zgody na likwidację ogrodu i dochodzić swoich roszczeń w sądzie. Tak sformułowane przepisy nie do końca są akceptowane przez samorządy lokalne, szczególnie w dużych miastach. Ich zadaniem niezrozumiała jest sytuacja, w której właściciele gruntów muszą prosić użytkowników o zgodę na inne wykorzystanie terenu.

Organy zarządzające

Kolejną zmianą w przepisach dotyczących rodzinnych ogrodów działkowych jest możliwość rozdzielenia dotychczasowej zależności pomiędzy prawem do działki a przynależnością organizacyjną. W efekcie działkowcy nie będą zobligowani do członkostwa w jakimkolwiek stowarzyszeniu. Ich udział będzie przywilejem umożliwiającym podejmowanie decyzji w sprawach ogrodu. Ponadto, zgodnie z nową ustawą każdy rodzinny ogród działkowy będzie mógł opuścić struktury PZD. Aby do tego doszło konieczne jest głosowanie podczas zebrań działkowców (konieczna jest ponad 50-procentowa frekwencja). Decyzja o rezygnacji z kurateli PZD wymaga jednak podjęcia decyzji o powołaniu odrębnego stowarzyszenia ogrodowego, które przejmie prowadzenie ogrodu, m.in. jego majątek, własność infrastruktury i środki na rachunkach. Na zorganizowanie zebrań działkowcy mają rok. Warto też dodać, że do zadań stowarzyszenia nadzorującego pracę danego ogrodu należy podział gruntu (na tereny ogólne i działki), budowa infrastruktury ogrodowej oraz opracowanie i uchwalenie regulaminu, któremu muszą podporządkować się wszyscy użytkownicy.

Dzierżawa i dziedziczenie działek

Nowe przepisy zakładają rezygnację z dotychczasowych zapisów dotyczących przydzielenia nowym działkowcom działek na mocy uchwały, na rzecz pisemnej umowy pomiędzy zainteresowanymi stronami. Wiąże się to z możliwością uzyskania dzierżawy działkowej możliwej do ujawnienia w księdze wieczystej. Każdy działkowiec będzie mógł uzyskać prawo do jednej działki, natomiast uprawnienia starszych użytkowników automatycznie zaczną podlegać przepisom nowej ustawy, więc podpisywanie nowych umów nie będzie konieczne.

Całkowitą nowością jest regulacja umożliwiająca zbywanie prawa do działki, co nie jest równoznaczne z uzyskaniem całkowitej gwarancji na jej sprzedaż, chociaż skutek może być podobny. Warunkiem ma być pisemna umowa pomiędzy stronami oraz zatwierdzenie jej przez stowarzyszenie, któremu podlega dany ogród.

Ustawa obejmuje także nowe regulacje w zakresie dziedziczenia działki w następstwie śmierci lub rozwodu. Po śmierci działkowca, użytkowane przez niego grunty przechodzą pod opiekę współmałżonka nie będącego działkowcem, a w dalszej kolejności innych bliskich osób (dzieci, rodzeństwa lub dzieci rodzeństwa). W razie ewentualnego sporu sprawa ma być rozstrzygnięta przez sąd.

Dopuszczalna powierzchnia altan

Nowe zapisy w ustawie o rodzinnych ogrodach działkowych zrównują dopuszczalną powierzchnię wszystkich altan do 35 m². Powyższa decyzja została umotywowana koniecznością stworzenia możliwie najlepszych warunków do wypoczynku, szczególnie, że z jednej działki bardzo często korzysta kilka pokoleń działkowców.

Obowiązujące opłaty

Do tej pory każdy działkowiec był zobligowany do wniesienia opłat na rzecz Polskiego Związku Działkowców, która w ubiegłym roku wynosiła 19 groszy na m² użytkowanego gruntu. Biorąc pod uwagę fakt, że przeciętna powierzchnia działki liczy około 300 m², roczna składka kształtowała się na poziomie 57 złotych. 65 procent uzyskanych przychodów zatrzymywał zarząd ogrodu, natomiast pozostała kwota trafiała do okręgowych i krajowych struktur PZD. W tym roku działkowcy nie będą musieli uiszczać składek na rzecz PZD. Prawdopodobnie nie da się jednak uniknąć innych kosztów związanych z inwestycjami i funkcjonowaniem ogrodu, jak: opłat z tytułu konserwacji infrastruktury, opłat za energię elektryczną, wodę i gaz doprowadzanych do części ogólnodostępnych, jak również wydatków na ubezpieczenia i utrzymanie czystości i porządku.

Nowe zapisy umożliwiają gminom udzielenie dotacji celowej na budowę lub modernizację infrastruktury, na przykład gdyby wiązało się to ze zwiększeniem dostępności społeczności lokalnej. Ponadto ustawa odciąża stowarzyszenia ogrodowe od ponoszenia niektórych opłat na rzecz organów administracji publicznej (za pobór wody z ujęć ogrodowych i opłat sądowych w sprawach dotyczących prowadzonej działalności statutowej).

Ustawa utrzymuje również zwolnienia podatkowe dla rodzinnych ogrodów działkowych z tytułu podatku rolnego i od nieruchomości.

Oprac. Joanna Radziewicz

Literatura:

1. Działkowcy mają ustawę. Dziennik Trybuna z dnia 22.01.2014.
2. Żółciak T.: Niesamodzielni działkowcy. Wybierają związek. Dziennik Gazeta Prawna z dnia 20.01.2014.
3. Wielgo M.: Działkowcy muszą zdecydować. Gazeta Wyborcza z dnia 22.01.2014.
4. Sejm uchwalił ustawę o ogródkach działkowych. Dziennik Gazeta Prawna z dnia 22.11.2013.

• Następny artykuł