Uprawa i nawożenie roslin

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Ogórki z siewu / Wojciech Matuszak

(Owoce, Warzywa, Kwiaty 2014 nr 5, s. 56-57)

Uprawa ogórków z siewu wprost do gruntu to najczęstszy sposób produkcji. Roślina ta najlepiej rośnie w warunkach wysokiej temperatury i wilgotności oraz dużej intensywności światła, przy stałym dostępie wody i składników pokarmowych. Aby uzyskać wysokie plony i owoce o zadowalającej jakości istotny jest: wybór odpowiedniej odmiany, spełnienie wysokich wymagań tj. temperatura, stanowisko, gleba, wilgotność; ściółkowanie i siew; nawożenie, ochrona i inne zabiegi.

W uprawie ogórków z siewu mamy do wyboru dwie grupy odmian – z przewagą kwiatów żeńskich oraz partenokarpiczne. Pierwsza z nich wymaga do zawiązywania owoców obecności owadów zapylających, druga wytwarza owoce bez zapylenia i bez zapłodnienia.

Wysokie wymagania. Temperatura optymalna dla ogórka w czasie wegetacji to 20-25^oC. Nasiona najlepiej wysiewać, gdy średnia dobowa temperatura powietrza wyniesie około 15^oC. Ogórek jest najbardziej wrażliwy na brak wody podczas kiełkowania i wschodów oraz w okresie od kwitnienia do końca zbiorów.

Optymalna wilgotność powietrza dla rozwoju ogórka wynosi 85-95 proc. Dobrym stanowiskiem pod ogórki są te gatunki, które wcześniej schodzą z pola: zboża, cebula, ziemniaki, pomidory, groch, fasola. Ogórka nie należy uprawiać po sobie oraz po innych dyniowatych, a na to samo pole może on wrócić po minimum 3 latach.

Gleba pod siew powinna być starannie uprawiona, wolna od chwastów. Nie powinna być ciężka i zlewna. Preferowane są gleby lżejsze, z wysokim poziomem próchnicy, o pH 6-6,8. Istotny jest również kolor gleby – ciemna łatwiej się nagrzewa.

Ściółkowanie, siew, nawożenie. Nasiona wysiewa się, gdy minie obawa majowych przymrozków. Roślinom dobre warunki rozwoju zapewnia ściółkowanie gleby czarną folią grubości 0,05-0,06 mm. Wobec braku zalecanych herbicydów niszczących chwasty dwuliścienne w uprawie ogórków, ściółkowanie gleby pozwala uniknąć pracochłonnego ręcznego odchwaszczania, które przy tradycyjnej uprawie trzeba wykonać 2-, 3-krotnie. Ten system może przyczynić się również do mniejszego porażenia przez śmietkę kiełkówkę.

Nasiona wysiewa się siewnikiem punktowym na głębokość 2-3 cm, w ilości 1,5-2,5 kg nasion na 1 ha.

Ze względu na wysokie wymagania pokarmowe ogórka uprawia się go w pierwszym roku po oborniku. Najbardziej odpowiednie jest przyoranie tego nawozu podczas podorywki przedplonu. Ze względu na płytki system korzeniowy i wielokrotność zbiorów ogórek wymaga intensywnego nawożenia.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Obsada sadzenia jest zmienna / Sławomir Wróbel

(Nowoczesna Uprawa 2014 nr 4, s. 70-71)

Podstawowym warunkiem uzyskania pożądanych plonów ziemniaka jest ustalenie optymalnej obsady roślin. Jest to element ściśle związany z kierunkiem uprawy.

Obsada sadzenia w różnego rodzaju zaleceniach jest wyrażana liczbą bulw (roślin), jaka powinna się znajdować na powierzchni 1 ha. Od wielu lat obok tej wykładni funkcjonuje również inny sposób określania obsady, wyznaczany liczbą łodyg na 1 ha. Takim wskaźnikiem kierują się m.in. producenci holenderscy. W tym przypadku mówi się o tzw. architekturze łanu. A zatem doborem wielkości sadzeniaka i gęstości jego sadzenia należy sterować tak, aby uzyskać odpowiednią liczbę łodyg na jednostce powierzchni. Jest to ważny aspekt, bowiem stwierdzono, że wielkość plonu i jego struktura jest ściśle uzależniona od zagęszczenia pędów na plantacji. W ciągu wieloletnich badań określono optymalne wielkości obsady dla poszczególnych kierunków uprawy ziemniaka (tabela poniżej).

Liczba łodyg wyrastających z jednej bulwy jest wprost proporcjonalna do jego wielkości – im większa bulwa, tym więcej łodyg. Na tej podstawie można w prosty sposób oszacować masę bulw, jaką trzeba przygotować do sadzenia.

Ponadto w Polsce dość powszechnie stosuje się przeliczanie zagęszczenia roślin na plantacji w oparciu o rozstaw redlin i gęstość sadzenia bulw w rzędzie niezależnie od ich wielkości. Aby uzyskać docelową obsadę, np. w uprawie na sadzeniaki – ok. 80 tys. roślin/ha, należy przy szerokości rzędów 75 cm sadzić bulwy w rzędzie co 15-16 cm.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Cenne mieszanki na użytki krótkotrwałe / Piotr Julian Domański

(Nowoczesna Uprawa 2014 nr 4, s. 90-92)

Z krótkotrwałych użytków zielonych można zebrać wartościową paszę, zasobną w białko, związki mineralne i witaminy. Użytki te są zasiewami traw i roślin bobowatych oraz ich mieszanek, które wprowadza się do płodozmianu polowego na okres 1-4 lat. Rośliny te wykorzystuje się w celu uzyskania wartościowej paszy dla zwierząt, głównie w żywieniu przeżuwaczy oraz celem łagodzenia degradacji gruntów ornych. Krótkotrwałe użytki zielone dają możliwość poprawy bilansu pasz w produkcji zwierzęcej, rentowności gospodarstw, wynikającej z uzyskiwania wyższych plonów uprawianych ziemiopłodów. Poza tym ten rodzaj uprawy jest znakomitym przedplonem prawie dla wszystkich roślin uprawnych.

Do mieszanek na krótkotrwałe użytki kośne można wykorzystać dość szeroką gamę gatunków traw, tj. kostrzewa łąkowa, kupkówka pospolita, tymotka łąkowa, życice, rajgras wyniosły, festulolium.

Rośliny motylkowate drobnonasienne są cenne z wielu względów. Do pierwszoplanowych należą koniczyna czerwona i lucerna. Mniej powszechnymi, ale także cennymi składnikami mieszanek traw są: komonica zwyczajna i koniczyna perska.

Trwałość użytku obsianego mieszankami motylkowato-trawiastymi jest większa niż jednogatunkowego zasiewu roślina motylkowatą. Motylkowate są bowiem wrażliwe na niekorzystne warunki siedliskowe i agrotechniczne, powodujące wypadanie roślin i zachwaszczenie użytku. Uprawa mieszanek wyraźnie zmniejsza ryzyko niestabilności plonowania i pozwala na przedłużenie ich użytkowania.

Mieszanki motylkowato-trawiaste najlepiej plonują tam, gdzie warunki uprawy są korzystne dla rośliny motylkowatej. Dobierając ją do mieszanki z trawami, warto uwzględnić warunki klimatyczno-glebowe stanowisk, bo pod tym względem zaznaczają się różnice pomiędzy koniczyną czerwoną i lucerną.

Mieszanki na użytkowanie intensywne (jednoroczne) mogą dostarczyć dużych plonów zielonki o dobrej wartości paszowej. Na intensywne (jednoroczne) użytkowanie można zastosować następujące składy mieszanek:

• Koniczyna perska (10 kg) + życica westerwoldzka (20 kg);
• Koniczyna czerwona (8 kg) + życica westerwoldzka (20 kg);
• Koniczyna czerwona (8 kg) + życica wielokwiatowa (18 kg).

Mieszanki „dwusezonowe” pastewne są przeznaczone do uprawy na glebach koniczynowych, zwłaszcza średnio zwięzłych i umiarkowanie wilgotnych.

Przykładowe mieszanki koniczyny czerwonej z dwoma składnikami traw (na 1 ha):

• Koniczyna czerwona 2n (5 kg) + kostrzewa łąkowa (8 kg) + tymotka łąkowa (3 kg);
• Koniczyna czerwona 4n (7 kg) + kostrzewa łąkowa (8 kg) + tymotka łąkowa (3 kg);

W mieszankach użytkowanych kośnie dłużej niż dwa lata trzeba uwzględnić gatunki motylkowatych, które będą dobrze plonowały w trzecim roku. Ten warunek spełnia lucerna siewna i mieszańcowa oraz komornica zwyczajna.

Oprac. Aleksandra Szymańska

By dynia urosła olbrzymia (cz.I) / Jolanta Lisiecka

(Warzywa 2014 nr 4, s.59-61)

Warzywa dyniowate są jednymi z najstarszych warzyw udomowionych przez człowieka. Po latach zapomnienia dynia wraca do łask polskich konsumentów, którzy znów zaczynają doceniać jej walory odżywcze, bogaty wachlarz zastosowań, stosunkowo niską cenę, łatwą dostępność i dużą trwałość.

Dynię można uprawiać zarówno z siewu wprost do gruntu (od drugiej połowy maja do końca czerwca), jak i z rozsady (miesiąc przed planowanym terminem sadzenia na miejsce stałe). Optymalna temperatura wzrostu tego gatunku to 25⁰C, natomiast minimalna – 8⁰C. W temperaturze powyżej 12⁰C nasiona kiełkują już po 6-8 dniach. Dynia jest rośliną światłolubną i źle rośnie w miejscach zacienionych. Najlepsze dla niej są stanowiska słoneczne, osłonięte od wiatru, na który w ciągu ostatnich 3-4 lat nie były uprawiane inne rośliny dyniowate. Dobrym przedplonem są rośliny okopowe i motylkowe lub zboża.

Dynia ma duże zapotrzebowanie na wodę i składniki pokarmowe. Dość płytki system korzeniowy sprawia, że uprawa tego gatunku jest możliwa na glebach dostatecznie wilgotnych, ale nie podmokłych. Niedobory wody powodują wolniejszy wzrost roślin i niższą jakość owoców. Z kolei nadmiar tego składnika wpływa na intensywniejszy wzrost wegetatywny roślin i gnicie zawiązków owoców. Wyniki badań wskazują na pozytywny wpływ nawadniania na wielkość plonu dyni olbrzymiej. Wyższą efektywność uzyskano stosując nawadnianie kroplowe (61 procent), w porównaniu do mikrozraszania (73 procent). Biorąc pod uwagę poszczególne odmiany większą skutecznością w tym zakresie wykazały odmiany Bambino i Melonowa Żółta.

Oprac. Joanna Radziewicz

Formuj za młodu / Halina Morgaś

(Działkowiec 2014 nr 4, s. 46-47)

Poprzez cięcie formujemy odpowiedni kształt korony, jej wielkość i zagęszczenie. Korony prawidłowo cięte są przewiewne i dobrze oświetlone co sprzyja utrzymaniu dobrej kondycji drzew i obfitemu owocowaniu. Przycinanie drzewek po posadzeniu ma na celu przywrócenie równowagi między częścią podziemną i nadziemną roślin, naruszone w czasie ich wykopywania ze szkółki. Przycięcie po posadzeniu jest pierwszym zabiegiem formującym przyszłą koronę drzewa.

Wybór korony. Formy koron dla drzew owocowych można podzielić na przewodnikowe i bez wyraźnego przewodnika (np. otwarte, pucharowe). Wśród koron przewodnikowych najpowszechniejsza jest korona stożkowa (wrzecionowa). Korony wszystkich gatunków drzew owocowych można uformować w dowolnym kształcie. Zarówno jabłoń, jak i morelę można prowadzić w formie pucharowej (bezprzewodnikowa), stożkowej (przewodnikowa) lub rozpinanej (często z wieloma przewodnikami). Dokonując konkretnego wyboru trzeba pamiętać, że drzewa bezprzewodnikowe wymagają znacznie więcej miejsca niż przewodnikowe.

Korona pucharowa. Drzewka przycinamy nisko (40 cm od ziemi), co spowoduje wyrośnięcie w pierwszym roku kilku równych odgałęzień bocznych. Na nich w przyszłości będzie się opierała cała konstrukcja korony.

Korona stożkowa. Przycinanie okulantów do wprowadzenia takiej korony zależy od ich jakości. Po przycięciu, na drzewku powinien być wyraźnie widoczny jeden pęd najsilniejszy (przewodnik) będący przedłużeniem pnia. Odgałęzienia boczne zawsze muszą być słabsze i odchodzić od przewodnika pod szerokim kątem. Każdy wyrastający pod ostrym kątem pęd należy wyciąć. Tzw. pierwszy okółek odgałęzień bocznych powinien wyrastać na wysokości 50 cm od ziemi. Należy pamiętać, że po przycięciu pędu odgałęzienia boczne wyrosną w odległości 15-40 cm od miejsca cięcia. Przycinając zatem okulant jednopędowy jabłoni na wysokości 70 cm od ziemi możemy oczekiwać, że pierwszy okółek odgałęzień bocznych utworzy się na wysokości 50 cm od ziemi.

Korona kolumnowa. Dla wyprowadzenia korony kolumnowej konieczne jest wycięcie (na 2-3 oczka) wszystkich pędów bocznych. Pierwszy rok przeznaczamy na umocnienie przewodnika. Jeżeli okulant jest jednopędowy, bez odgałęzień bocznych, to pozostawiamy go bez cięcia. Ewentualną korektę liczby lub jakości tworzących się odgałęzień bocznych prowadzimy latem. W innym przypadku konsekwentnie usuwamy wszystkie odgałęzienia boczne.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Jak wysiewać? / Anna Podczaska, Elżbieta Sikora

(Działkowiec 2014 nr 4, s. 61)

Zalecenia dotyczące techniki siewu nasion to m.in. przed siewem grządki należy spulchnić, a ich powierzchnię dokładnie wyrównać grabiami; przy podziale grządki na rzędy, zwraca się uwagę na to, aby brzeżne rzędy przebiegały na pół szerokości międzyrzędzia od brzegu; zaleca się, aby nasiona wysiewać dopiero po kilku dniach, aż gleba nieco osiądzie, by lepiej przylegała do nasion, co korzystnie wpływa na równomierność wschodów nasion.

Przy siewie, zależnie od wielkości nasion, gatunku warzywa, stosuje się kilka sposobów:

• Rzędowy – stosowany najczęściej, jest oszczędny i wygodny, ułatwia późniejszą pielęgnację.
• Rzutowy - nasiona są wysiewane rzutowo z ręki. Sposób ten jest nieekonomiczny, ponieważ zużywa się za dużo materiału nasiennego. Nasiona wschodzą nierównomiernie, utrudniona jest pielęgnacja, gdyż rośliny są nierówne we wzroście. Sposób ten praktykowany bywa na małej powierzchni. Bezpośrednio do gruntu siejemy często w ten sposób rzeżuchę, rukolę, koper i rzodkiewkę.
• Punktowy – stosuje się go, aby nasiona były rozmieszczone równomiernie (co 3-4 cm) i nie wymagały przerywki. Tak sieje się burak ćwikłowy, rzodkiewkę, groch, warzywa kapustne na rozsadniku, oraz nasiona otoczkowane. Siew punktowy jest też uwzględniony przy wysiewie nasion na taśmach wysiewnych, gdy na celulozowym pasku umieszczone są nasiona w odpowiednich odstępach.
• Gniazdowy – wykonywany jest „pod motykę”, w określonych odstępach w rzędzie wrzuca się w glebę po kilka sztuk (3-4).

Przy siewie nasion często są popełniane błędy, np. zbyt płytki lub za głęboki siew, albo nasiona nie są dostatecznie uciśnięte ziemią (lub za mocno), co powoduje zniekształcenia liścieni i czasem zaburzenia wzrostu młodych siewek. Drobne nasiona sieje się na głębokość 1,5-2 cm (na glebach cięższych – 1,5 cm, na glebach lżejszych 2 cm), nasiona większe – na 3-4 cm lub 4-5 cm (fasola, kukurydza, bób).

Oprac. Aleksandra Szymańska

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł