Rolnictwo i produkcja roslinna

Szczegóły
Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Czas na wybór wariantów zazielenienia / Grzegorz Ignaczewski

(Top Agrar Polska 2014 nr 6, s.26-28)

Do 1 sierpnia br. resort rolnictwa musi podjąć decyzje dotyczące wariantów zazielenienia, które od przyszłego roku będą wdrażane w naszym kraju.

Z obowiązku prowadzenia odpowiedniego zmianowania upraw będą zwolnione gospodarstwa posiadające do 10 ha gruntów ornych. W innych przypadkach konieczny będzie wybór następujących kryteriów:

  • gospodarstwa 10-30 ha gruntów ornych – konieczność wprowadzenia 2 różnych upraw, przy czym uprawa główna będzie mogła zajmować więcej niż 75 procent powierzchni GO,
  • gospodarstwa powyżej 30 ha gruntów ornych - konieczność wprowadzenia 3 upraw, przy czym uprawa główna będzie mogła zajmować nie więcej niż 75 procent powierzchni GO, a uprawa najmniejsza nie mniej niż 5 procent GO.

Z obowiązku zmianowania zwolnione będą gospodarstwa, w których przynajmniej 75 procent powierzchni stanowią trwałe użytki zielone, grunty do uprawy traw lub innych pasz zielonych, pod warunkiem, że pozostałe grunty orne nie przekraczają 30 ha.

Wymogi dotyczące trwałych użytków zielonych będą dotyczyły wszystkich gospodarstw ubiegających się o płatności bezpośrednie. Będą to dwa rozdaje wymagań:

  • na obszarach Natura 2000 będą wyznaczone trwałe użytki zielone wrażliwe pod względem środowiskowym, co do których będzie obowiązywał całkowity zakaz ich przekształcania lub zaorywania,
  • państwa członkowskie będą miały obowiązek utrzymywania powierzchni TUZ na poziomie krajowym.

Każde gospodarstwo mające przynajmniej 15 ha gruntów ornych, od 1 stycznia 2015 roku będzie musiało zapewnić, że przynajmniej 15 procent z nich będzie stanowiło obszar proekologiczny. Zwolnione z tego obowiązku będą gospodarstwa, w których przynajmniej 75 procent powierzchni jest wykorzystywane jako trwałe użytki zielone, pod warunkiem, że pozostałe grunty orne nie przekraczają 30 ha. O tym, co będzie uznawane za obszar proekologiczny mają zadecydować same państwa członkowskie, wybierając jeden lub klika wariantów zaproponowanych przez Komisję Europejską. Będą to m.in.:

  • grunty ugorowane,
  • tarasy,
  • strefy buforowe,
  • hektary rolno-leśne,
  • pasy wzdłuż obrzeży lasu,
  • obszary z zagajnikami o krótkiej rotacji,
  • obszary zalesione,
  • obszary z międzyplonami lub pokrywą zieloną,
  • obszary objęte uprawami wiążącymi azot.

Wymienione powyżej obszary nie będą się przekładały wprost proporcjonalnie na powierzchnię obszaru proekologicznego uznawanego na potrzeby dopłat bezpośrednich. Do przeliczania powierzchni faktycznej na powierzchnię proekologiczną będą stosowane specjalne rodzaje przeliczników.

Oprac. Joanna Radziewicz

 

Ślimaki – udręką / Maria Rogowska

(Hasło Ogrodnicze 2014 nr 7, s. 69-71)

Ślimaki stanowią duże zagrożenie w uprawach warzyw. W Polsce występuje około 200 gatunków tych zwierząt, zarówno wodnych, jak i lądowych. Wiele spośród żyjących na lądzie ślimaków żywi się roślinami, chociaż są i gatunki drapieżne. Wśród ślimaków roślinożernych, zaliczanych do bardzo groźnych szkodników upraw, także warzywnych, wymienia się:

  • Ślimaki bez muszli - grupa ta obfituje w gatunki, które przez cały sezon bytowania na polach uprawnych powodują znaczne szkody, co przekłada się na istotne ograniczenie plonowania roślin, są to: pomrów wielki, pomrowik polny, ślinik ogrodowy, ślinik wielki, ślinik luzytański.
  • Ślimaki z muszlą, są mniej groźne od swych poprzedników ze względu, m.in. na ich reakcje środowiskowe, a także mniejszą liczebność na polach. Są to: ślimak gajowy, ślimak ogrodowy, ślimak winniczek.

 

Ślimaki najchętniej żywią się młodymi roślinami i najmłodszymi częściami roślin, zjadając wierzchołki pędów, w tym stożki wzrostu. Dlatego największe szkody obserwowane są na wschodzących roślinach i rozsadzie. Niezwalczanie ślimaków może przyczynić się do poważnych szkód na plantacjach, w efekcie do ograniczenia plonowania. Pośrednia szkodliwość ich aktywności polega na tym, że miejsca żerowania ślimaków stanowią wrota do infekcji dla patogenów powodujących zgnilizny.

 

Metody i sposób zwalczania ślimaków zależą od powierzchni uprawnej:

-        Na wielkoobszarowych plantacjach zaleca się: meliorowanie, wykaszanie traw i chwastów w rowach i na miedzach, spulchnianie gleby podczas słonecznej pogody, możliwe jest również zwalczanie chemiczne (zabieg zaleca się wykonać wieczorem).

-        Na małych powierzchniach można: zbierać ręcznie ślimaki lub wyłapywać za pomocą różnych przynęt, stawiać płotki z blachy ocynkowanej lub miedzianej, tworzyć bariery z materiałów utrudniających  ślimakom poruszanie się.

-        Pomocni w walce z tymi szkodnikami są ich wrogowie naturalni, ptaki, jeże, ropuchy.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Skazani na wysoki eksport, nie tylko jabłek

(Sad Nowoczesny 2014 nr 6, s.6-9)

Polska zajmuje pierwsze miejsce na świecie w produkcji owoców czarnej porzeczki, maliny i wiśni, a trzecie w produkcji jabłek i truskawek. Poprawia się jakość owoców, co ma istotny wpływ na opłacalność produkcji.

W 2013 roku zbiory jabłek wyniosły 3,4 mln ton. W sezonie 2012/2013 wyeksportowano ponad 1,2 mln ton odmian deserowych. Wobec wzrostu nowych nasadzeń w najbliższych latach można się spodziewać zbiorów na poziomie około 4,3 mln ton oraz eksportu w granicach 1,3-1,4 mln ton. Największym odbiorcą polskich jabłek jest Rosja, która w ubiegłym roku kupiła od nas ponad 750 tys. ton tych owoców. Do krajów UE trafia zaledwie 15 procent naszych eksportowanych jabłek. Możliwości są dużo większe, ale dotyczą tylko owoców wysokiej jakości. W przyszłości znaczącymi odbiorcami mogą być kraje arabskie oraz Afryka. Mając na uwadze obecną i spodziewaną sytuację na światowym rynku jabłek można uznać, że przy zbiorze na poziomie 3,5 mln ton i eksporcie sięgającym blisko 1 mln ton mamy szansę stać się największym producentem jabłek w Europie i największym eksporterem na świecie. Warunkiem jest jednak poprawa jakości owoców.

W poprzednich sezonach zbiory wiśni wyniosły średnio 188 tys. ton, z czego najwięcej zostało wykorzystanych na mrożonki. Eksport mrożonek wyniósł średnio 70 tys. ton, soku zagęszczonego – 7 tys. ton, a świeżych owoców – 10 tys. ton. W bieżącym sezonie wystąpiły problemy ze zbytem mrożonek i soku zagęszczonego. Według prognoz przy produkcji wiśni na poziomie 180-200 tys. ton można się spodziewać zbytu wszystkich owoców po opłacalnych cenach. W 2013 roku szacunkowe zbiory wiśni wyniosły 225 tys. ton, a przerób 215 tys. ton.

W ubiegłym roku zbiory czarnej porzeczki osiągnęły poziom 120 tys. ton, a przerób około 110 tys. ton. Na sok zagęszczony przeznaczono około 63 tys. ton (eksport 9 tys. ton), na mrożonki 23 tys. ton (eksport 21 tys. ton) i na dżemy około 20 tys. ton. Eksport świeżych owoców i ich spożycie w kraju wyniosły średnio po 5 tys. ton. W latach 2000-2013 ceny skupu czarnej porzeczki wahały się od 0,4 do 4,1 zł/kg. Przy średnim plonie na poziomie 5 t/ha same koszty produkcji wahają się od 2,0 do 2,5 zł/kg, więc niskie ceny skupu decydują o spadku opłacalności produkcji tych owoców. Rosną też problemy ze zbytem soku zagęszczonego i mrożonek. Wyższe ceny można zapewnić poprzez zmniejszenie produkcji krajowej do 100 tys. ton i zwiększenie plonów do 7 t/ha.

W 2013 roku zbiory malin wyniosły 116 tys. ton i były najwyższe na świecie. Najwięcej owoców przeznaczono na mrożonki, soki i dżemy. Eksport mrożonek stanowił 48 tys. ton, soku zagęszczonego – 2 tys. ton, a owoców świeżych średnio 22 tys. ton. Prognozuje się, że najbliższych latach eksport mrożonych malin może wzrosnąć do 60 tys. ton, przy produkcji na poziomie około 125 tys. ton.

Wielkość zbiorów truskawki wykazuje tendencję spadkową. W ubiegłym roku wyniosła ona 280 tys. ton. Przy średnim przerobie 212 tys. ton owoców, na produkcję mrożonek przeznaczono 128 tys. ton., a soku zagęszczonego 58 tys. ton. Średni eksport mrożonek wyniósł około 80 tys. ton, soku zagęszczonego około 5 tys. ton, a owoców świeżych – średnio 14 tys. ton. Eksport przetworów w przeliczeniu na świeże owoce wyniósł średnio 50 procent zebranych owoców.

Oprac. Joanna Radziewicz

 

Struktura produkcji owoców w Polsce / Łukasz Zaremba

(Sad 2014 nr 6, s.86-88)

Polska jest jednym z największych producentów owoców na świecie. W latach 2010- 2012 wielkość zbiorów kształtowała się na poziomie 3,3 mln ton, z czego 84 proc. stanowiły zbiory z drzew. Taka struktura wynika z faktu, że produkcja owoców w naszym kraju jest zdominowana przez jabłka, których przeciętne zbiory we wspomnianym okresie wyniosły rocznie 2,4 mln ton (72,5 proc. wszystkich owoców). Innymi gatunkami liczącymi się na rynku są jeszcze wiśnie (2,4 mln ton/rok), śliwki (93 tys. ton/rok), gruszki (58 tys. ton/rok) i czereśnie (40 tys. ton/rok).

Produkcja owoców z drzew skupia się przede wszystkim w województwie mazowieckiem (40 proc. udziału). W ostatnim czasie umacnia się również pozycja województwa lubelskiego (16 proc. udziału) i łódzkiego (14 proc. udziału). Natomiast w produkcji owoców z krzewów i plantacji jagodowych zdecydowanie wyróżnia się województwo lubelskie (49 proc. udziału).

Produkcja jabłek w latach 2010-2012 wyniosła ponad 2,4 mln ton/rok, z czego większość zbiorów pochodziło z województwa mazowieckiego (44 proc. udziału), lubelskiego (16 proc. udziału) i łódzkiego. Największy spadek zbiorów zanotowano z województwie świętokrzyskim i śląskim. Łączna powierzchnia uprawy jabłoni w naszym kraju w omawianym okresie wyniosła 183 tys. ha, z czego w województwie mazowieckim (75,9 tys. ha), województwie lubelskim (20 tys. ha), województwie świętokrzyskim (19,8 tys. ha) i łódzkim (18,9 tys. ha). Średnie plonowanie jabłoni w Polsce wyniosło 13,1 t/ha.

Wielość zbiorów wiśni maleje. W latach 2010-2012 wynosiła około 166 tys. ton. Podobnie jak w przypadku jabłek największą rolę odgrywa tutaj województwo mazowieckie (58 tys. ton), lubelskie (33 tys. ton) i świętokrzyskie (20 tys. ton). Zmalała również powierzchnia upraw tych owoców, która w latach 2010-2012 wyniosła 33,6 tys. ha. Największy areał sadów wiśniowych znajduje się w województwie mazowieckim (około 10 tys. ha), świętokrzyskim (5,4 tys. ha), łódzkim (4,7 tys. ha) i lubelskim (4,4 tys. ha). Średnie plonowanie wiśni w Polsce wyniosło 4,9 t/ha.

Produkcja śliwek w naszym kraju wykazuje tendencję spadkową. W latach 2010-2012 kształtowała się na poziomie 93 tys. ton. Większość zbiorów pochodziło w województwa mazowieckiego (24 tys. ton), łódzkiego (14 tys. ton) i lubelskiego (13 tys. ton). Łączna powierzchnia uprawy śliwek w Polsce w omawianym okresie wyniosła 19,1 tys. ha, z czego w województwie mazowieckim (4,0 tys. ha), województwie świętokrzyskim (3,5 tys. ha) (województwie łódzkim (2,6 tys. ha). Średnie plonowanie sadów śliwkowych wyniosło 4,8 t/ha.

W latach 2010-2012 produkcja gruszek wyniosła 58 tys. ton, z czego większość zbiorów pochodziło z województwa mazowieckiego (21 tys. ton), łódzkiego (10,3 tys. ton) i lubelskiego (8 tys. ton). Łączna powierzchnia upraw grusz w omawianym okresie wyniosła 10,3 tys. ha, z czego w województwie mazowieckim (3,7 tys. ha), województwie łódzkim (1,2 tys. ha) i województwie lubelskim (842 ha) Średnie plonowanie grusz w Polsce wyniosło 5,6 t/ha.

Wielkość plonów czereśni w latach 2010-2012 wyniosła około 40 tys. ton. Najwięcej owoców pochodziło z województwa mazowieckiego (11,9 tys. ton), wielkopolskiego (4,9 tys. ton) i lubelskiego (4,1 tys. ton). Areał sadów czereśniowych wyniósł 11,7 tys. ha, z czego w województwie mazowieckim 3,1 tys. ha, wielkopolskim – 2,2 tys. ha i świętokrzyskim – 1,2 tys. ha. Średnie plonowanie tych owoców kształtowało się na poziomie 3,4 t/ha.

Zbiory orzechów włoskich w naszym kraju w latach 2010-2012 wyniosły 10,8 tys. ton, z czego najwięcej pochodziło z województwa podkarpackiego (2,5 tys. ton) i lubelskiego (1,3 tys. ton). Areał powierzchni upraw w Polsce wyniósł 24 tys. ha, z czego w województwie zachodniopomorskim – 8,6 tys. ha, wielkopolskim – 3,3 tys. ha, lubelskim – 2 tys. ha i podkarpackim – 1,8 tys. ha.

Oprac. Joanna Radziewicz

 

Pomidory – globalna produkcja i konsumpcja / Dorota łapanowska-Bury

(Hasło Ogrodnicze 2014 nr 6, s. 80-84)

Pomidory są najczęściej spożywanym warzywem w wielu krajach Europy. Popyt na nie jest uzależniony od sezonu, a wymiana eksportowo-importowa decyduje o ich dostępności na poszczególnych rynkach. Pomidor to także gatunek, który występuje w dużym zróżnicowaniu typów i odmian. Konsumenci mają do wyboru ich szeroki wachlarz, który jeszcze 15 lat temu nie był tak imponujący.

Świa­towa produkcja pomidorów obecnie wynosi 160 mln ton. W ciągu ostatnich 10 lat w tym sektorze odnotowano 38% wzrost. Największy udział w rynku ma­ją Chiny, dostarczające na rynek 30% światowej produkcji, czyli 48,5 mln ton (2011 r.).

Najważniejszym producentem pomidorów, którego podaż przypada od listopada do maja, spośród krajów UE jest Hiszpania z udziałem blisko 50%. W tym okresie duże znaczenie na rynku UE mają pomidory importowane z Maroka na poziomie 350 tys. ton. Wśród innych krajów-dostawców są Włochy, Grecja i Belgia.

Największe znaczenie na rynku po­midorów w typie cherry, a także wytwa­rzanych metodą ekologiczną mają Ma­roko i Włochy, podczas gdy Hiszpania jest liderem na rynku odmian kulistych (stanowią 67%), a Belgia – gałązkowych. W produkcji pomidorów latem, których podaż przypada od czerwca do paź­dziernika, dominuje Holandia, dostar­czając 800 tys. ton produktu.

Wartość globalnego eksportu pomido­rów przekracza obecnie 6,5 mln ton. W tej wartości eksport wewnątrz UE to blisko 2,5 mln ton produktu. Naj­większym eksporterem jest Meksyk (1,5 mln ton w 2012 r.). Wartość globalnego importu pomidorów w 2012 r. wyniosła 6,5 mln ton, wobec 4,5 mln ton w 2004 r. Największym importerem pomidorów na arenie światowej są Stany Zjednoczone, które warzywo to sprowadzają głównie z Meksyku.

Od kilku lat w UE obserwuje się spadek spożycia świeżych produktów, w tym także pomidorów. Pomidor jest jednak głównym gatunkiem w wielu krajach UE pod względem wielkości spożycia na osobę.

Oprac. Aleksandra Szymańska

 

 

 

 

Submit to FacebookSubmit to Google PlusSubmit to Twitter