POFERMENT – nawozem dla rolnictwa

Szczegóły

Kategoria: Wiadomości rolnicze

W drugiej połowie marca 2015 r. w Warszawie odbyła się konferencja pt. „Poferment nawozem dla rolnictwa”. Stanowiła ona część projektu pod tą samą nazwą, realizowanego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa w ramach planu działania Sekretariatu Centralnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Jego celem jest upowszechnienie innowacyjnych badań z zakresu przygotowania i zagospodarowania pofermentu w środowisku doradców rolnych, rolników i producentów biogazu, jako elementu wsparcia polityki zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i promocji odnawialnych źródeł energii (OZE) w rolnictwie. W ramach projektu zostało wyszkolonych 40 doradców rolnych z całej Polski, obecnie prowadzony jest cykl 16 seminariów informacyjnych nt. pofermentu dla rolników, przedstawicieli firm nawozowych oraz przedsiębiorstw związanych z rolnictwem. Marcowa konferencja była okazją do podsumowania projektu oraz dyskusji nad znaczeniem pofermentu dla rolnictwa.

Czym jest POFERMENT?

Poferment jest pozostałością po procesie beztlenowej fermentacji metanowej jaka powstaje w biogazowniach rolniczych. Dzięki jego wysokiej wartości nawozowej oraz obecności materii organicznej, zastępującej nawozy organiczne, jest pełnowartościowym produktem stosowanym do użyźniania gleby.

Podstawowym kierunkiem jego zagospodarowania po uwzględnieniu jego właściwości fizykochemicznych powinno być wykorzystanie nawozowe. Biogazownia zlokalizowana na terenach rolniczych powinna odbierać od rolników produkty organiczne powstające w ich gospodarstwach, nawozy naturalne, ewentualnie celowo uprawiane rośliny. Natomiast rolnicy dbając o jakość gleb w swoim gospodarstwie, powinni odbierać z biogazowni powstający tam poferment i wykorzystywać go w celach nawozowych.

Istnieje kilka możliwości nawozowego wykorzystania pofermentu

Skład chemiczny pofermentu jest ściśle związany z używanymi w biogazowni substratami. Ogólnie można stwierdzić, że jeśli w biogazowni stosowane są produkty organiczne pochodzenia rolniczego lub produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego powstający poferment będzie bezpiecznym nawozem.

Poferment zawiera:

• Biomasę mikroorganizmów przeprowadzających proces fermentacji metanowej.
• Nieprzefermentowane związki organiczne.
• Składniki mineralne (w ilościach porównywalnych do ich zawartości w użytych w biogazowaniach substratach).

Efekty stosowania POFERMENTU?

Wśród najważniejszych efektów rolniczych związanych ze stosowaniem pofermentu wymienia się:

• Wpływ na zwiększenie plonów roślin nawożonych pofermentem, co poprawi wynik ekonomiczny prowadzonej działalności rolniczej.
• Zmniejszenie zapotrzebowania na nawozy mineralne, co zmniejsza koszty produkcji roślinnej i jednocześnie zmniejszy nakłady ponoszone w gospodarstwie.
• Poprawę jakości gleb.

Wśród najważniejszych efektów środowiskowych związanych ze stosowaniem pofermentu wymienia się:

• Ograniczenie emisji metanu związanej ze składowaniem i stosowaniem nawozów naturalnych.
• Możliwość ograniczenia emisji odorów związanej ze składowaniem i stosowaniem nawozów naturalnych.
• Stosowanie pofermentu można zaliczyć do rodzaju „odzysku” składników pokarmowych, tj. azot, fosfor czy potas po procesie fermentach, dzięki której wytworzono energię; poferment zawierający azot, fosfor czy potas wraca do gleby, zmniejszając zapotrzebowanie na nawozy mineralne.
• Zmniejszenie wydobycia fosforytów, soli potasowych, gazu ziemnego – ochrona zasobów kopalnych.
• Zmniejszenie zużycia nawozów mineralnych, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, która jest związana z ich produkcją, zwłaszcza nawozów azotowych.

OGÓLNE ZASADY STOSOWANIA RÓŻNYCH FORM POFERMENTU – ANALOGICZNIE DO NAWOZÓW NATURALNYCH

Zalecana maksymalna roczna dawka = 170 kgN/ha

Termin stosowania – od 1 marca do 30 listopada

Poferment - źródło materii organicznej. Stosowanie w celach nawozowych różnych form pofermentu zwiększa zawartość materii organicznej w glebach. Ma to szczególne znaczenie w warunkach polskiego rolnictwa, które gospodaruje na glebach lekkich. Przy średniej zawartości suchej masy oraz tzw. suchej masy organicznej z przykładową dawką 10 t/ha: pofermentu wprowadzamy na 1 ha ok. 0,4 t m.o. (t m.o. – tona materii organicznej), frakcji stałej ok. 1,7 t m.o., frakcji ciekłej ok. 0,2 t m.o., kompostu ok. 2,6 t m.o., a granulatu z pofermentu ok. 7,5 t m.o. na 1 ha. Wielkości te pokazują, że różne formy pofermentu są źródłem materii organicznej, dzięki czemu poprawi się jej bilans w zmianowaniu.

Efekt plonotwórczy pofermentu:

• Prowadzone od lat przez Zakład Chemii Rolniczej SGGW w Warszawie badania dotyczące wartości nawozowej pofermentu oraz produktów jego przetwarzania wskazują, że wpływa on istotnie na zwiększenie wielkości plonów uprawianych roślin oraz zwiększa zasobność gleb w składniki pokarmowe.
• Pozytywny wpływ pofermentu utrzymuje się jeszcze w kolejnych latach po jego zastosowaniu.
• Plonotwórcze działanie różnych form pofermentu uwidacznia się już od początku okresu wegetacji roślin i utrzymuje się aż do zbioru roślin.

Przedstawiony powyżej opis to zaledwie niewielka część informacji dotyczących pofermentu. Mamy jednak nadzieję, że przybliżył nieco to zagadnienie. Istotnymi tematami, z którymi warto bliżej się zapoznać, są także: zagospodarowanie tej substancji w świetle obowiązujących obecnie przepisów prawnych, korzyści jakie czerpią z jego stosowania biogazownie, zasady ustalania dawek pofermentu oraz jak go aplikować na pola. W tym celu na pewno użytecznym źródłem wiedzy będzie praca dr inż. Aliny Kowalczyk-Jusko i dr inż. Magdaleny Szymańskiej pt. „POFERMENT – nawozem dla rolnictwa”.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Źródła:

• Biogazownie szansą dla rolnictwa i środowiska – raport z badania ankietowego na temat biogazowni przeprowadzonego wśród mieszkańców wsi, rolników i przedstawicieli samorządowców, pr. zbior., Warszawa 2014
• A. Kowalczyk-Jusko, M. Szymańska, POFERMENT – nawozem dla rolnictwa, Warszawa 2015
• M. Rogulska, Poferment jako produkt handlowy, tekst dostępny w Internecie: http://www.gmina.bio-gazownie.edu.pl/poferment-jako-produkt-handlowy
• www.fdpa.org.pl
• www.mrirw.gov.pl

• Następny artykuł