Polskie gospodarstwa rolne w ue

Szczegóły

Kategoria: Rolnictwo w Unii Europejskiej

Większość gospodarstw rolnych w Polsce to z reguły małe, niewyspecjalizowane i niezainteresowane sprzedażą płodów na zewnątrz przedsiębiorstwa. Jednak daje się zauważyć, że Ci, którzy produkują na sprzedaż, ich sytuacja finansowa zaczyna się poprawiać.

Większość z prawie 2,3 mln gospodarstw w Polsce to niewielkie tzw. „przydomowe ogródki”, których zadaniem jest wyżywić swoich gospodarzy. 1/4 gospodarstw, która w ogóle hoduje świnie, ma najwyżej dwie w chlewie. Połowa ma jedną bądź dwie krowy. Co nie stanowi żadnej produkcji. W statystyce unijnej za towarowe gospodarstwo uznaje się dopiero takie, które zapewnia rocznie co najmniej 4 tys. euro dochodu z produkcji. W Polsce jest ich zaledwie 38,8 proc.

Mimo to w latach 2005-2010 odnotowano w polskim rolnictwie znaczący przyrost liczby gospodarstw w porównaniu z sytuacją sprzed 2004 r., które powiększały i modernizowały posiadany majątek trwały, czyli tzw. gospodarstw rozwojowych.

Polskim rolnikom pomagają liczne przywileje, które nie występują w innych krajach.

1. I. Pierwszy to system ubezpieczeń społecznych, czyli Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. To jeden z największych przywilejów rolniczych i przyczyna niechęci przedsiębiorców. Chodzi o to, że stawki, które płacą rolnicy, są znacznie niższe niż wynikające z nich uprawnienia. To oznacza, że do rolniczych świadczeń w dużej części musi dokładać budżet państwa, czyli podatnicy. W 2014 r. dotacja do KRUS wyniosła 16,5 mld zł, a w 2015 r. wyniesie 17,5 mld zł.

W 2014 r. rolnik z gospodarstwem do 50 ha płacił 378 zł składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie łącznie – kwartalnie. W gospodarstwach od 50 do 100 ha składki wynosiły 681 zł, a w tym z powyżej 300 ha – 1593 zł. Dla porównania przedsiębiorcy w ramach składek na ubezpieczenie społeczne płacili w ZUS co najmniej 716,99 zł miesięcznie.

Porównując ZUS i KRUS, okazuje się, że na rolniczą ubezpieczalnię przypada 9 proc. płacących składki i aż 15 proc. biorących świadczenia. Do reformy KRUS przymierzano się już niejednokrotnie, jak na razie bez skutku.

Polskie rolnictwo to:

• 16, 9 mln ha powierzchni użytków rolnych,

•2 mln 273 tys. gospodarstw rolnych,

•2 mln 304 tys. osób pracujących w rolnictwie.

1. II. Drugi to brak obowiązku płacenia podatku dochodowego. Przedsiębiorcy płacą podatek dochodowy, w różnych formach. Mogą wybrać opodatkowanie wg skali ze stawkami 18- i 32 proc. albo z liniową stawką 19 proc. Niekiedy możliwy jest ryczałt od przychodów ze stawkami od 3 do 20 proc. Rolnicy natomiast nie płacą podatku dochodowego, zamiast niego płacą podatek rolny, który zależy pod powierzchni areału, a w małym tylko stopniu od wartości gruntów. Nie ewidencjonują też dochodów.

1. III. Trzeci to dopłaty do paliwa zużywanego w gospodarstwach rolnych. Aktualnie przyjmuje się zwrot w wysokości uwzględniającej zużycie 86 litrów na ha. Jak podaje ministerstwo rolnictwa: „Kwota zwrotu podatku nie może być wyższa niż kwota stanowiąca iloczyn stawki zwrotu na 1 litr oleju napędowego (0,95 zł/l), liczby 86 oraz powierzchni użytków rolnych będących w posiadaniu lub współposiadaniu producenta rolnego, wskazanej w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne według stanu na dzień 1 lutego danego roku. Przy ustalaniu ww. limitu nie uwzględnia się gruntów gospodarstw rolnych, na których zaprzestano produkcji rolnej oraz gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza w rozumieniu przepisów o podatku rolnym”.

1. IV. No i czwarty unijne dopłaty, które chyba w największym stopniu odmieniły polską wieś i poprawiły poziom dochodów rolników. W Polsce unijne dopłaty są nieopodatkowane. W przeciwieństwie do krajów starej Unii, a także części krajów, które przystąpiły do niej po 2004 r., które są opodatkowane. W Niemczech np. dopłaty są doliczane do dochodu i opodatkowane podatkiem dochodowym z produkcji rolnej. W Polsce średni udział dopłat w dochodach rolników sięga 55 proc.

Jeśli chodzi finansowanie rolnictwa to w kwietniu 2014 r. do Polski w. w ramach Wspólnej Polityki Rolnej napłynął z UE 1,02 mld EUR, w tym:

• 716 mln EUR z tytułu działań realizowanych przez ARiMR,
• 303 mln EUR z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich,
• 2,8 mln EUR z tytułu działań realizowanych przez ARR,
• 0,6 mln EUR z Europejskiego Funduszu Rybackiego,
• 0,1 mln EUR z tytułu pozostałych transferów WPR.

*Dane z 2012 r. – 61,2 proc. gospodarstw nie przynosi dochodów.

Wspólna Polityka Rolna przyniosła polskiemu rolnictwu poprawę warunków cenowych i duże dopłaty powiązane z obszarem użytków rolnych, jak i z realizowanymi inwestycjami. Są przesłanki, które wskazują, że w czasie trwania nowej perspektywy finansowej na lata 2014-2020 wzrośnie popyt na produkty pochodzenia rolniczego w krajach rozwijających się w wyniku globalizacji gospodarki światowej, a tym samym gospodarstwa rolne w Polsce będą się dalej rozwijać.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Źródła:

• W. Jóźwiak, Konsekwencje zmian WPR dla gospodarstw po zmianie systemu kwotowania, [w:] „Przegląd Mleczarski” nr 2/2014
• P. Maciejewicz, P. Skwirowski, Polski rolnik na dorobku, [w:] „Gazeta Wyborcza” z 6 października 2014 r.
• W. Poczta, J. Średzińska, K. Kita, Sytuacja ekonomiczna gospodarstw rolnych krajów UE w zależności od ich potencjału produkcyjnego, [w:] „Zeszyty Naukowe SGGW: Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej” nr 97/2012
• www.mf.gov.pl

• Następny artykuł