Pogłowie świń w Polsce
- Szczegóły
- Kategoria: Rolnictwo w Uni Europejskiej
W pierwszym miesiącu 2016 roku analitycy Głównego Urzędu Statystycznego, poinformowali o silnym spadku pogłowia świń w Polsce, które zmniejszyło się o 6 proc. w grudniu 2015 r. w stosunku do roku poprzedniego i liczyło 10590,2 tys. sztuk. Nie jest to nowe zjawisko, bowiem od kilku lat obserwuje się systematyczny spadek pogłowia trzody chlewnej w kraju.
Rosyjskie embargo oraz pojawiające się przypadki wirusa ASF, które uniemożliwiają eksport polskiej wieprzowiny do wielu krajów azjatyckich, są głównymi przyczynami spadku opłacalności produkcji mięsa wieprzowego w Polsce. Ponadto, krajowy rynek coraz bardziej uzależnia się od tańszego, często gorszej jakości, mięsa wieprzowego z zagranicy.
Spadek pogłowia świń odnotowano w przypadku wszystkich grup struktury stada. Najbardziej zmniejszyła się liczebność trzody chlewnej:
- na chów o wadze 50 kg i więcej o 14,8 proc.,
- prosiąt o 9,1 proc.,
- warchlaków o 5,7 proc.,
- i trzody chlewnej na rzeź (tuczników) o wadze 50 kg i więcej o 2,2 proc.
Stado loch na chów zmniejszyło się w porównaniu z grudniem 2015 r. o 141,9 tys. sztuk (o 14,8 proc.) do poziomu 814,4 tys. sztuk, w tym pogłowie loch prośnych spadło o 105,7 tys. sztuk (o 16,4 proc.) do 537,3 tys. sztuk. W stosunku do czerwca 2015 r. liczba loch na chów zmniejszyła się o 132,5 tys. sztuk (o 14,0 proc.), w tym macior prośnych o 103,1 tys. sztuk, tj. o 16,1 proc.
Ceny skupu trzody chlewnej w 2015 r. spadły do najniższego poziomu w ostatnich kilku latach. W I kwartale 2015 r. przeciętna cena 1 kg żywca wieprzowego wynosiła w skupie 4,29 zł i była o 10,7% niższa od rejestrowanej w I kwartale 2014 r., a w obrotach targowiskowych wynosiła 4,40 zł wykazując spadek 9,7% stosunku do notowanej przed rokiem. W marcu 2015 r. za 1 kg żywca wieprzowego płacono rolnikom 4,38 zł w skupie, a na targowiskach 4,48 zł, tj. odpowiednio o 7,5% i o 0,2% mniej niż w marcu 2014 r. W 2015 r. opłacalność tuczu świń mierzona relacją ceny skupu 1 kg żywca wieprzowego do targowiskowej ceny żyta była na poziomie 7,6 (w marcu) i nadal utrzymywała się poniżej poziomu przyjętego za opłacalny dla tuczu świń, tj. co najmniej 10-11. W listopadzie 2015 r. przeciętna cena trzody wyniosła 4,16 zł/kg. W drugim tygodniu spadła o kolejne 5% do 3,95 zł/kg, a w trzecim tygodniu po 3% spadku wyniosła 3,82 zł/kg.
Wykres 2. Struktura pogłowia trzody chlewnej i loch w marcu 2014 i 2015 r.
Eksperci prognozują, że pogarszająca się, wraz z malejącymi cenami żywca wieprzowego i powoli rosnącymi cenami zbóż, opłacalność chowu trzody chlewnej zapowiada głębszy niż dotychczas oczekiwano spadek pogłowia i produkcji żywca wieprzowego w 2016 r.
W Raporcie Rolnym Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej poinformowano, że w czerwcu 2016 r. pogłowie trzody może nie przekroczyć 10 mln sztuk. Byłby to najniższy poziom pogłowia trzody w ostatnich czterdziestu latach. Zdaniem ekspertów IERiGŻ - Bez przebudowy struktur produkcyjnych i poprawy efektywności produkcji przełamanie kryzysu w sektorze trzodowym wydaje się niemożliwe, nawet przy poprawie relacji cenowych.
Problem spadku pogłowia trzody chlewnej w Polsce zamierza powstrzymać Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które zapowiada program odbudowy pogłowia. W związku z tym przedstawił plan działań, jakie podejmie w tym celu:
Rozwój stad zarodowych oraz wsparcie zakupu materiału genetycznego (dofinansowanie programu hodowlanego dla instytutów np. Instytutu Zootechniki, które powinny odsprzedawać materiał po preferencyjnych cenach).- Uproszczenie zasad pozyskania wsparcia inwestycyjnego w ramach PROW.
- Powiązanie wsparcia PROW z dofinansowaniem ze środków krajowych inwestycji towarzyszących, np. biogazownie z NFOŚIGW.
- Utworzenie funduszu stabilizacji dochodów dla hodowców trzody chlewnej.
- Uruchomienie funduszu poręczeniowego (BGK) dla ubojni i przetwórni z kapitałowym udziałem rolników.
- Uruchomienie funduszu ubezpieczeń wzajemnych w zakresie rekompensat za straty w produkcji rolnej, w tym w chowie trzody chlewnej.
- Podniesienie jakości doradztwa dla rolników – szeroko zakrojona akcja wyjazdów studyjnych (warsztaty powinny być elementem finansowanym z PROW, ale jednocześnie obowiązkowym przy ubieganiu się o wsparcie inwestycyjne), połączonych z pozyskiwaniem know-how (termin określający konkretną wiedzę techniczną z danej dziedziny, umiejętność wykonania lub wyprodukowania czegoś, kompetencję, biegłość) w zakresie nowoczesnych metod hodowli, żywienia i budowy budynków.
Sytuacja w Polsce jest gorsza niż w innych krajach UE. W Niemczech, mimo, że sytuacja na rynku trzody pozostaje trudna, liczebność trzody w połowie 2015 r. pozostała na tym samym poziomie, co przed rokiem (według danych Eurostat). W Danii w skali roku liczebność zwierząt w połowie 2015 r. była o 1,4 proc. (176 tys. szt.) wyższa niż przed rokiem. Ciekawy jest również 6-procentowy wzrost odnotowany w Hiszpanii, gdzie według danych Eurostat, liczebność trzody zwiększyła się o 1,5 mln szt. w skali roku. Istotne jest też zwiększenie produkcji w Holandii o 3 proc. (345 tys. szt.) oraz Francji o 2 proc. (313 tys. szt.).
Patrząc łącznie na Unię Europejską, według danych Eurostat dla 14 krajów, w połowie 2015 r. pogłowie trzody w tych krajach było o 1,8 proc. (2,4 mln szt.) wyższe niż przed rokiem. Oznacza to niewielkie przyspieszenie dynamiki w porównaniu z grudniem 2014 r. kiedy to liczebność zwierząt była o 1,4 proc. większa w niż roku poprzednim.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Źródła:
- Eckert, Spadek pogłowia świń w Polsce, Wieś Jutra 2012 nr 9/10
- Farmer 2016 nr 1
- Pogłowie świń według stanu w marcu 2015 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 20.05.2015
- Szałaj, GUS: silny spadek pogłowia świń w Polsce, agronews.com.pl
- Szałaj, IERiGŻ: pogłowie świń w Polsce może być najniższe od 40 lat, agronews.com.pl
- Trzoda Chlewna 2015 nr 10, 11
