Choroby i szkodniki

Szczegóły

Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej

Brokuły – lepiej zapobiegać niż stracić / Irena Babik

(Owoce Warzywa Kwiaty 2011 nr 17, s.38-40)

Brokuły uprawiane na zbiór jesienny są narażone na wiele niekorzystnych czynników, takich jak wysoka temperatura w okresie zawiązywania się róż, czy jesienne przymrozki. Niektórym ubytkom można zapobiec stosując odpowiednie zabiegi agrotechniczne.

Niezawiązanie róży może wystąpić w każdym terminie uprawy. Przypisuje się je wpływowi wysokiej temperatury powiązanej z silnym nasłonecznieniem i niską wilgotnością powietrza i gleby bezpośrednio po posadzeniu rozsady na polu. Brak róży może być też związany z występowaniem na roślinach larwy paciornicy krzyżowianki. Zapobieganie w tym przypadku polega na dbałości o dobrą jakość materiału nasiennego i przeprowadzenie siewu w wilgotną glebę. Straty wynikające z żerowania paciornicy krzyżowianki można wyeliminować lub ograniczyć poprzez terminowo wykonane zabiegi ochronne.

Przedwczesne tworzenie się róż może być spowodowane sadzeniem rozsady nadmiernie zaawansowanej we wzroście, bądź zahamowaniem wzrostu roślin na skutek niekorzystnych warunków uprawy. Zapobieganie: stosowanie palet rozsadowych w małych doniczkach, regularne dokarmianie roślin, podlewanie lub deszczowanie w czasie suszy.

Róże niewyrośnięte powstają w wyniku niedożywienia roślin, szczególnie azotem. Przyczyną zaburzeń może być także susza i brak wody w glebie. Zapobieganie: właściwe nawożenie w okresie rozrastania się roślin po posadzeniu aż do okresu poprzedzającego inicjację róż.

Przerastanie róży liśćmi jest spowodowane wahaniami temperatury w okresie formowania i dorastania róż. W tym przypadku producent nie ma możliwości ograniczenia występowania tych zaburzeń poprzez odpowiednie zabiegi uprawowe.

Róże luźne tworzą się w wyniku stresowych warunków wzrostu. Dobrze wykształcona róża może ulec rozluźnieniu i rozsypaniu na skutek opóźnienia terminu zbioru. Zapobieganie: zapewnienie roślinom dobrych warunków wzrostu poprzez odpowiednie nawożenie i nawodnienie.

Deformacja róż i nierównomierny rozwój pączków spowodowane są głównie przez wysoką temperaturę w okresie zawiązywania się róż. Zapobieganie jest w tym przypadku praktycznie niemożliwe.

Wykwitanie róży jest skutkiem nieproporcjonalnego rozwoju jej pączków. Zapobieganie polega na nie opóźnianiu terminu zbioru już wyrośniętych kwiatów oraz odpowiednie nawadnianie.

Jamistość głąba występuje na prawidłowo wykształconych różach, najczęściej u odmian o dużej sile wzrostu, tworzących duże, ciężkie kwiaty. Nasila się przy intensywnym wzroście roślin wywołanym przez wysokie nawożenie azotem i obfite nawadnianie, małe zagęszczanie roślin oraz wysoką temperaturę. Przyczyną tego zaburzenia może być także niedostateczna ilość boru w roślinie. Zapobieganie: unikanie uprawy brokułów na glebach bardzo żyznych, stymulujących szybki wzrost roślin oraz wystrzeganie się nadmiernego nawożenia azotem. Przed uprawą nie zaleca się też stosowania wysokich dawek wapna.

Brązowienie pączków to zaburzenie fizjologiczne pojawiające się najczęściej, gdy po okresie silnego uwilgotnienia gleby wzrasta temperatura powietrza, szczególnie podczas rozwoju pączków w różach. Zapobieganie: zapewnienie równomiernego wzrostu roślin przez właściwe nawożenie oraz unikanie przenawożenia azotem.

Oprac. Joanna Radziewicz

Pomidory pod osłonami. Jakość owoców cz. II / Maria Wysocka-Owczarek

(Owoce, Warzywa, Kwiaty 2011 nr 16, s. 12-14)

Dotychczas na nieprawidłowe wewnętrzne wybarwianie owoców nie zwracano szczególnej uwagi. Dziś takie pomidory nie znajdują nabywców. Do obrotu nie są dopuszczane również owoce pęknięte i miękkie.

W ostatnim czasie na owocach pomidorów zaobserwowano większą podatność na rożnego rodzaju zaburzenia, które mają negatywny wpływ na ich jakość. Są to m.in.

• Wewnętrzne nieinfekcyjne brązowienie owoców. Na przekroju owoców widoczne są nekrozy miękiszu w ściance zewnętrznej.  Podczas ich dojrzewania powstają rozmyte, duże plamy, a pod skórką brunatnieje miąższ. Bardziej podatne na te zaburzenia są odmiany wielkoowocowe.
• Odbarwiona, zbita tkanka pod skórką. Powstaje przy zahamowanym wzroście i drobnieniu owoców. Zazwyczaj jest spowodowana długotrwałym, zbyt wysokim stężeniem składników w okresie dorastania owoców oraz zasoleniem podłoża.
• Puste przestrzenie w owocach. Przyczyną takiego stanu jest nierównomierne dostarczanie i pobieranie wody przy dużych dobowych różnicach temperatury, a szczególnie dojrzewanie owoców w temperaturze wyższej od optymalnej oraz słaby system korzeniowy.
• Nieprawidłowe wewnętrzne wybarwienie owoców, tzw. zielona galareta. Występuje przy niedostatecznym odżywieniu potasem. Czynnikami sprzyjającymi są: nadmierne pobieranie azotu oraz zbyt duża ilość formy amonowej.
• Brązowienie i kiełkowanie nasion wewnątrz owoców. Przyczyną takiego stanu jest zbyt długie wybarwianie się wyrośniętych owoców.
• Nadmiernie rozbudowany biały rdzeń. Takie owoce stają się włókniste. Zazwyczaj tworzą się przy okresowo zahamowanym i powolnym wzroście owocu. Czynnikiem sprzyjającym jest utrudnione pobieranie wody.
• Brunatnienie miąższu wewnątrz owoców. Zaburzenie to powstanie w części wierzchołkowej przy niedostatecznym odżywieniu owoców wapniem.
• Pękanie owoców. Najczęściej jest spowodowane wahaniami temperatury, nieregularnym pobieraniem wody, bezpośrednim działaniem promieni słonecznych na owoce oraz podatnością odmian. Pękaniu sprzyja nierównomierny wzrost, zwłaszcza po dłuższym jego zahamowaniu.
• Owoce miękkie. Mniejsza twardość owoców może występować przez cały okres plonowania, ale szczególnie przy dojrzewaniu owoców w temperaturze wyższej od optymalnej oraz przy nadmiernym nawożeniu azotem oraz przy braku potasu lub nieodpowiednim stosunku azotu do potasu.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Triazole w rzepaku jesienią / Marek Korbas, Ewa Jajor

(Agrotechnika 2011 nr 9, s. 38-40)

W ostatnich latach ciepłe i wilgotne jesienie stwarzały doskonałe warunki do rozwoju grzybów chorobotwórczych na plantacjach rzepaku. Do sprawców chorób, które, jeżeli wystąpią w większym nasileniu mogą wpłynąć na kondycje roślin przed zimą, należą grzyby rodzaju Leptosphaeria (sucha zgnilizna kapustnych), Boryotinia fuckeliana (szara pleśń) oraz Alternaria spp. (czerń krzyżowych) i inne. Patogeny te infekują rośliny już w okresie jesiennym i mogą być przyczyną istotnych strat w plonie. W efekcie porażenia liści, szyjki korzeniowej lub korzeni osłabiona roślina staje się podatna na stres i pogarsza się jej zimotrwałość oraz mrozoodporność.

Na wielu plantacjach coraz częściej w okresie jesiennym wykonuje się zabieg przy użyciu fungicydów. Zabieg zaleca się wykonać już po zaobserwowaniu pierwszych charakterystycznych plam na liściach na 10-20 proc. ocenianych roślin. W przypadku suchej zgnilizny kapustnych będą to jasnobrunatne, owalne plamy, z czarnymi punktami na ich powierzchni, które są owocnikami z zarodnikami tej ważnej choroby rzepaku. Obecnie dostępnych jest wiele środków do ochrony rzepaku, z których zdecydowaną większość stanowią fungicydy zawierające substancje aktywne z grupy chemicznej triazoli.

Triazole to powszechnie stosowana obecnie grupa fungicydów systemicznych o szerokim spektrum zwalczanych patogenów. Mechanizm ich działania polega na blokowaniu biosyntezy ergosterolu. Ergosterol odgrywa istotną rolę w budowaniu i funkcjonowaniu błon plazmatycznych w komórkach grzybów. W efekcie zastosowania triazoli dochodzi do zaburzeń w strukturze i funkcjonowaniu błon komórkowych, a ostatecznie do śmierci komórek grzybów. Ergosterol jest jednocześnie wyjściową substancją do produkcji ważnych fitohormonów. Po zastosowaniu triazoli hamowana jest, więc biosynteza, np. giberelin u roślin, dzięki czemu okresowo zostaje ograniczony wzrost ich niektórych organów.

Oprac. Aleksandra Szymańska

Jak przechytrzyć kreta? / Anna Ewa Michowska

(Działkowiec 2011 nr 9, s.41)

Jednym ze sposobów uniknięcia kretowisk jest zabezpieczenie terenu za pomocą specjalnej siatki ochronnej. Umieszcza się ją na głębokości 10 cm pod planowanym trawnikiem lub 30 cm w celu ochrony grządek warzywnych i ozdobnych. Dostępne na rynku siatki mają najczęściej 100 lub 200 cm szerokości. W miejscu łączenia powinny one zachodzić na siebie, aby kret nie przedostał się przez przeszkodę. Po właściwym rozmieszczeniu zabezpieczenia należy je przysypać warstwą ziemi, w zależności od planu zagospodarowania terenu. Na terenach położonych na zboczach warto zastosować dodatkowe mocowania w postaci dłuższych szpikulców przytwierdzających siatkę do podłoża.

Układanie siatki pod istniejącym już trawnikiem najlepiej jest przeprowadzić przy udziale specjalisty, który za pomocą specjalnego urządzenia podniesie wierzchnią warstwę gleby. Kolejnym etapem jest rozłożenie siatki i przysypanie jej kilkucentymetrową warstwą ziemi, na której ponownie rozkłada się zdjętą trawę. Po wykonaniu zabiegu konieczne jest podlanie trawnika.

Oprac. Joanna Radziewicz

Sporysz – trująca buławinka / Marek Kalinowski

(Poradnik Rolniczy 2011 nr 36, s. 15)

Sporysz (Secale cornutum) to najgroźniejsza spośród naturalnych zanieczyszczeń żyta i pszenżyta, ale również jęczmienia i od niedawna pszenicy. Forma przetrwalnikowa tego pasożytniczego grzyba ma nazwę buławinka czerwona (Claviceps purpurea). W Polsce występuje on głównie w życie (przede wszystkim w odmianach mieszańcowych) i pszenżycie. Najgroźniejsze dla rośliny są zwarte w nim alkaloidy, będące pochodnymi kwasu lizergowego: ergometryna, ergotamina, ergokryptyna, ergokornina i inne. Substancje te są trujące dla wszystkich gatunków zwierząt. Dla ssaków zawartość sporyszu w ziarnie paszowym w ilości powyżej 0,1 proc. może być już szkodliwa i trująca.

Objawami zatrucia alkaloidami sporyszu są m.in. występowanie drgawek mięśni, zaburzenia przewodu pokarmowego, utrata czucia, pobudzenie nerwowe, ogólne osłabienie organizmu, a w najgorszym wypadku martwica skóry, obrzęk kończyn i gangrena obwodowych części ciała. Najczęstszym skutkiem szkodliwości grzyba w gospodarstwach są poronienia zwierząt żywionych ziarnem ze sporyszem.

Walka z grzybem nie należy do najłatwiejszych. Z działań agrotechnicznych najważniejszy jest terminowy siew zbóż. Badania i obserwacje wykazują, że zboża ozime siane z opóźnieniem, szczególnie żyto i pszenżyto, są bardzie porażone sporyszem.

Oprac. Aleksandra Szymańska

• Następny artykuł