Uprawa i nawożenie roślin
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Moda na szalotkę / Katarzyna Bychowiec
(Działkowiec 2016 nr 8, s. 45)
Szalotka, inaczej cebula szalotka lub czosnek askaloński, jest warzywem mało rozpowszechnionym w uprawie, choć z roku na rok obserwuje się wzrost zainteresowania tym warzywem. Pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego jako dzika forma.
Szalotka w uprawie traktowana jest jako roślina jednoroczna, częścią jadalną są wydłużone cebule zebrane w gniazda o barwie ciemnoszarej, fioletowej, brązowej lub żółtej, jadalny jest także szczypior. Cebula charakteryzuje się łagodnym lun ostrym smakiem, nadaje specyficzny smak potrawom.
Szalotkę cechuje duża mrozoodporność (do -10oC) i może być wysadzana już na jesieni. Ma krótszy okres wegetacji, w porównaniu z cebulą zwyczajną, lepiej się przechowuje, ale wytwarzamniejsze główki. Cebulę rozmnażamy wegetatywnie poprzez wysadzanie małych cebulek lub siew bezpośrednio do gruntu wiosną.
Pielęgnacja w uprawie cebuli szalotki polega na systematycznym odchwaszczaniu w pierwszym okresie wegetacji wiosną, szczególnie jeśli szalotka uprawiana jest z siewu. Istotne jest również nawadnianie, szczególnie w pierwszym okresie wzrostu rośliny, później w końcowej fazie wegetacji cebula potrzebuje słonecznej i bezdeszczowej pogody, ponieważ zebrana w takich warunkach dobrze się przechowuje.
Szalotka jest łagodniejsza i słodsza od cebuli, choć jej aromat jest bardziej intensywny. Zawarte w szalotce związki organiczne oraz olejki lotne mają silne działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwskurczowe. Wspomagają leczenie niektórych zakażeń bakteryjnych, obniżają poziom złego cholesterolu we krwi oraz wzmacniają działanie układu odpornościowego.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Gorzkie, ale zdrowe / Jolanta Lisiecka
(Działkowiec 2016 nr 7, s. 50-51)
Cykoria liściowa i endywia to warzywa znane na całym świecie, choć w naszym kraju ze względu na gorzki smak, są spożywane dość rzadko. Warzywa te nie mają dużych wymagań termicznych, są łatwe w uprawie i stanowią doskonały przedplon lub poplon.
Cykoria liściowa jest rośliną dwuletnią. Uprawa jest podobna do sałaty, ale okres formowania główek jest znacznie dłuższy. Zbierane są po 80-85 dniach, u niektórych odmian później. Uprawiana z siewu wprost do gruntu lub z rozsady, na zbiór wiosenny, letni lub jesienny. Gatunek ten lubi stanowiska nasłonecznione, gleby przepuszczalne, wilgotne, dobrze uprawione, zasobne i bez chwastów. Znane odmiany to: Uranus, Indigo, Leonardo, Palla Rossa.
Endywia tworzy szerokie rozety liści, podobne do sałaty liściowej. Znane są dwie odmiany botaniczne: eskariola (Excel, Kalinka, Douchka, Natacha) zwana też szerokolistną, o szerokich i falistych liściach, zebranych we wzniesioną rozetę oraz kędzierzawa (Cigal, De Meaux, Barundi), o bardzo kędzierzawych i postrzępionych liściach, tworzących niską, płaską rozetę.
Endywia jest rośliną roczną, źle znosi suszę, ale dobrze przymrozki. Niedobór wody ma niekorzystny wpływ na wielkość i jakość plonu, może też powodować wybijanie w pędy kwiatostanowe. Lubi stanowiska słoneczne, zaciszne, w II roku po kompoście. To roślina dnia długiego i dlatego unika się jej uprawy latem. Uprawiana z rozsady produkowanej na rozsadniku. Zbiory główek po około 8-12 tygodniach od sadzenia. Na 2-3 tygodnie przed planowanym zbiorem rozpoczyna się bielenie rozet, czyli związanie ich w połowie wysokości np. sznurkiem lub rafią, oraz nakrywanie.
Zarówno cykoria jak i endywia zawierają inulinę, czyli wielocukier o zdolności obniżania poziomu glukozy i złego cholesterolu we krwi, oraz przyczynia się do lepszego przyswajania składników mineralnych.
- Cykoria zawiera niewielką ilość białka, jest bogata w błonnik, witaminy A, C i K, z gruby B oraz karotenoidy, także makro- i mikroelementy.
- Endywia – zawiera łatwo przyswajalne cukry i białko, związki polifenolowe oraz liczne sole mineralne, witaminę C, E i K oraz z grupy B, kwas foliowy i B-karoten.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Chrzan bez konkurencji / Jan Sobolewski
(Warzywa i Owoce Miękkie 2016 nr 7, s. 58-61)
W Polsce chrzan na skalę produkcyjną uprawia się głównie w cyklu jednorocznym. Najczęściej sadzi się go na wiosnę – około połowy kwietnia. Pierwsze liście ukazują się po 2-3 tygodniach. W tym okresie bardzo ważne jest usunięcie narastających chwastów. Wszelkie zaniedbania w tym zakresie mogą skutkować obniżeniem plonów nawet do 40 proc. Niektóre chwasty (pospolite, jednoroczne i wieloletnie) należące do tej samej rodziny co chrzan mogą być źródłem chorób.
W integrowanej ochronie, oprócz herbicydów, trzeba uwzględnić agrotechnikę ograniczającą poziom zachwaszczenia. Najlepsze stanowisko dla chrzanu jest po przedplonach, zwłaszcza zbożach, starannie odchwaszczanych.
Wiosną, po rozmarznięciu gleby, chwasty eliminuje się poprzez zastosowanie uprawek mechanicznych. Ostatnią, poprzedzającą sadzenie, dobrze jest wykonać w zaciemnieniu. Można też wykorzystać glifosat. Chrzan można sadzić po kilku dniach od aplikacji środka.
Siewki chwastów dwuliściennych wyrastające przed ukazaniem się liści można częściowo zniszczyć broną typu spulchniacz chwastownik lub dwustronną drucianą broną chwastownikiem. Można je też usuwać przy pomocy wypalaczy.
Chrzan może być uprawiany „na płask” lub redlinach uformowanych przed sadzeniem i jest zwykle obredlany. Podczas pierwszego obredlania część chwastów niszczy się mechanicznie, chociaż w wyniku tego zabiegu często przemieszczane są do wierzchniej warstwy roli nowe porcje nasion. W rezultacie chwasty zwykle pojawiają się na polu szybciej niż chrzan. Do czasu rozrośnięcia się liści trzeba wykonać 2-4 zabiegi mechaniczne, uzupełniane pieleniem ręcznym. Obredlanie wykonane podczas suszy i wysokiej temperatury powoduje przesuszenie roli. Rośliny chrzanu mogą wówczas więdnąć lub zamierać. Zabiegi mechaniczne mogą przyczynić się do roznoszenia chorób wirusowych.
Aktualnie w uprawie chrzanu zalecane są 4 herbicydy: Stomp Aqua 455 CS, Boxer 800 EC, Fusilade Forte 150 EC i Trivko.
Oprac. Joanna Radziewicz
Świdośliwa – cenny surowiec dla przetwórstwa / Sabina Lachowicz, Jan Oszmiański
(Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny 2016 nr 6, s. 25-27)
Świdośliwa(Amelanchier) to roślina z rodziny różowatych, występująca w Ameryce Północnej, Europie, północnej części Afryki oraz wschodniej części Azji. Obejmuje ok. 25 gatunków. Największe areały tej rośliny zlokalizowane są na terytorium Kanady i Europy. Cieszy się popularnością ze względu na walory smakowo-zapachowe, owoce wykazują właściwości prozdrowotne oraz ozdobny wygląd krzewów. W Polsce stanowi nowość, często jest mylona z aronią i borówką wysoką.
Owoce gatunków świdośliwyspożywane są zarówno w stanie świeżym jak i wykorzystywane jako surowiec w przemyśle przetwórczym. Wytwarzane są z nich półprodukty, jak mrożonki i koncentraty, oraz przetwory gotowe, m.in. soki, konfitury, dżemy, nalewki oraz wsady do ciast, jogurtów, lodów, deserów, produkowane są również syropy i owoce suszone. W Kanadzie i USA uprawia się ją w ogrodach, na plantacjach, a także wykorzystuje do zakładania pasów wiatrochłonnych. Drewno gatunków świdośliwy jest twarde, brązowe i ciężkie, stosuje się je do produkcji np. wędek.
Amelanchierto roślina długowieczna, która owocuje nawet do 30 lat. Łatwa w uprawie, charakteryzuje się małymi wymaganiami klimatycznymi i środowiskowymi. Krzew jest w pełni mrozoodporny, przystosowuje się i wzrasta w różnorakich warunkach glebowych. Najlepsze owocowanie osiąga na glebach przepuszczalnych o pH obojętnym do lekko kwaśnego. Owocowanie rozpoczyna się między 2. a 4. rokiem, licząc od czasu posadzenia.
Świdośliwa nie wymaga specjalnych zabiegów ochronnych przed szkodnikami i chorobami. Dość dobrze radzi sobie w warunkach klimatycznych panujących w Europie. Rośliny zazwyczaj atakowane są przez kwieciaki, zwójki, zmienniki i przędziorki, poza tym spotykane choroby to brunatna plamistość, rdza, brunatna zgnilizna.Niebezpieczną chorobą atakującą roślinę jest zaraza ogniowa, wówczas cały krzew należy usunąć.
Świdośliwa posiada fioletowo-granatowe, słodkie, jędrne, łagodne w smaku owoce, zawierające bogactwo witamin, składników mineralnych, a także polifenoli, głównie antocyjanów. Do gatunków najpopularniejszych, w tym na terenie Polski, należą:świdośliwaolcholistna, kanadyjska i jajowata.
Oprac. Aleksandra Szymańska
