Świat ptaków
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Lecą gęsi… / Dorota Zawadzka
(Przyroda Polska 2017 nr 3, s. 6-7)
Według szacunków ornitologów, wiosną nad Polską przelatuje około 100 do 200 tys. gęsi. Ptaki te wędrują w charakterystycznych kluczach, kontaktują się ze sobą głosowo. Przemieszczają się powoli, przeznaczając dużo czasu na odpoczynek i żerowanie. Ich żerowiska stanowią łąki, nie zaorane pola lub oziminy. Dobowe zapotrzebowania pokarmowe gęsi wynosi ok. 700 g świeżej masy. Podczas wędrówki korzystają z bezpiecznych miejsc nocowania, znajdujących się na dużych zbiornikach wodnych w otoczeniu terenów otwartych. Najważniejsze noclegowiska gęsi w Polsce znajdują się na zachodzie kraju. Łącznie zidentyfikowano ok. 100 zbiorników wodnych, na których wiosną zatrzymuje się co najmniej 1000 osobników. Najważniejszym miejscem odpoczynku na trasie ich wędrówek jest Park Narodowy „Ujście Warty”, gdzie wiosną przebywa do 120 tys. tych ptaków.
Obok dominujących liczebnie gęsi zbożowych i białoczelnych, trzecim gatunkiem gęsi obserwowanym w Polsce podczas przelotów jest gęgawa – jedyny rodzimy gatunek lęgowy. Od ponad 20 lat gęś ta wykazuje silny wzrost liczebności. Jej populacja lęgowa, oceniana jest obecnie na co najmniej 4 tys. par.
Do rzadko spotykanych w Polsce należą podobna do zbożowej gęś krótkodzioba, oraz podobna do białoczelnej gęś mała, a także 4 gatunki bernikli (małych gęsi o krępej budowie): bernikla obrożna, białolica, rdzawoszyja i kanadyjska.
W Polsce gęś białoczelna, zbożowa i gęgawa są gatunki łownymi, pozostałe gatunki objęte są ochroną gatunkową. Gęsi należą do nielicznych wśród ptaków gatunków monogamicznych, partnerzy łączą się w pary na całe życie i wspólnie opiekują się potomstwem.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Tajemnice pospolitych ptaków: gołąb zwycięzca / Joanna Rosenberger
(Ekonatura 2017 nr 2, s. 12-14)
Sytuacja niektórych gatunków ptaków w miastach na przestrzeni ostatnich lat uległa pogorszeniu głównie z powodu utraty miejsc lęgowych. Jedynie gołębie mają się dobrze; aglomeracje stały się dla nich domem. Chociaż życie gołębia miejskiego jest zwykle krótkie i niebezpieczne, ptaki te są zwycięzcami w szybko zmieniającym się na skutek działalności człowieka świecie. Gołębie są zwierzętami, które budzą skrajne emocje, a ich relacje z ludźmi bywały bardzo różne. Obecnie ten ptak jest postrzegany głównie jako „latający szczur”. Rzeczywiście duża populacja gołębi w miastach może swoimi odchodami niszczyć architekturę i zanieczyszczać przestrzeń publiczną. Często jest to jednak winą ludzi, a dokładniej nadmiernego dokarmiania. Pomocne może być uświadomienie, że takim dokarmianiem robimy ptakom krzywdę. Gołębie gromadząc się regularnie w jednym miejscu są narażone na zarażenie się chorobami, poza tym ciągłe dokarmianie stymuluje zwierzęta do rozmnażania się przez cały rok. Ponieważ każde środowisko, nawet miejskie, ma swoją ograniczoną pojemność, śmiertelność młodych gołębi jest ogromna. Poza tym dość często padają ofiarą kolizji drogowych.
Gołąb miejski posiada szereg cech, które umożliwiły mu skorzystanie na rozwoju cywilizacji. Ptaki nie są płochliwe, są znakomitymi obserwatorami, nauczyły się korzystać z nowych źródeł pożywienia, mogą założyć gniazdo niemal wszędzie.
W historii ludzkości gołębie nie zawsze były „czarnymi owcami” wśród ptaków. Podczas pierwszej i drugiej wojny światowej przenosiły wiadomości wojskowe.
Wyhodowano wiele ras gołębi różniących się kształtem, kolorem a nawet sposobem lotu. Ciężkie rasy gołębi mogą być hodowane na mięso, choć w Polsce nie jest to popularne.
Gołębie są jednymi z najliczniej utrzymywanych ptaków doświadczalnych w ośrodkach naukowych. Mają niewielkie wymagania, szybko się rozmnażają, a przy tym wciąż zaskakują naukowców. Są inteligentne, bez trudu rozpoznają inne osobniki i dostosowują do nich swoje zachowanie. Identyfikują ludzi na podstawie rysów twarzy, a nie ubioru. Ptaki te mają niesamowitą pamięć. Potrafią rozpoznawać setki zdjęć i powiązać z nimi zachowania, za które były nagradzane, przy czym reagują tak samo dobrze nawet po kilku latach po zakończeniu nauki. Profesor Kenneth Paul Dial z Uniwersytetu Montana tak napisał o gołębiach: „Przeliczając na wagę ciała, gołąb skalny jest jednym z najsprytniejszych i fizycznie najlepiej przystosowanych stworzeń w królestwie zwierząt”.
Oprac. Aleksandra Szymańska
