Nawożenie roślin
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Wartość dodana międzyplonów / Edward Wilczewski
(Top Agrar Polska 2017 nr 6, s. 88-92)
Wpływ nawozów zielonych na plonowanie roślin następczych zależy od wielu czynników, m.in.: gatunku rośliny uprawianej w międzyplonie, warunków pogodowych, warunków glebowych, sposobu i terminu wprowadzenia biomasy do gleby, intensywności nawożenia mineralnego.
Najbardziej plonotwórcze dla zbóż jarych są rośliny motylkowate i rzodkiew oleista. Efektywność plonotwórcza międzyplonu ścierniskowego na glebach średniej jakości jest wyższa niż na glebach zasobnych w próchnicę i wartości odżywcze. Wpływ terminu wprowadzenia zielonego nawozu do gleby jest tam mniejszy i niestały.
Udany międzyplon ścierniskowy, zarówno zaorany jesienią, jak i wymieszany z glebą wiosną, zastępuje pod względem nawozowym dla zbóż jarych dawkę 30-50 kg/ha azotu. Rośliny nienawożone tym pierwiastkiem reagują na zastosowanie nawozów zielonych zwyżką plonu ziarna w granicach 15-20 proc., a zboża nawożone niewielką dawką azotu (35-40 kg/ha) – 8-10 proc. Przy wyższych dawkach tego składnika reakcja zbóż na nawożenie biomasą międzyplonów jest zależna od pogody, w okresie wegetacji.
Dużą korzyścią wynikającą z uprawy międzyplonów ścierniskowych na zielony nawóz jest ich działanie fitosanitarne. Niektóre z nich mają pozytywny wpływ na rozwój grzybów z rodzaju Trichoderma, inne ograniczają liczebność mątwika burakowego w glebie i mątwika ziemniaczanego.
Jednym z ważniejszych zadań międzyplonów ścierniskowych jest ograniczenie ilości wymywanych z gleby składników nawozowych, które pozostają po zbiorze zbóż. Udany międzyplon zastępuje pod względem nawozowym połowę dawki obornika. Dla uzyskania zadowalających wyników niezbędne jest wytworzenie przez rośliny dużego plonu biomasy. Do istotnych czynników odpowiedzialnych za taki stan rzeczy zalicza się: termin siewu, odpowiedni dobór rośliny uprawnej i dobrą wilgotność gleby w okresie siewu.
Pomimo ewidentnych korzyści wynikających z uprawy międzyplonów ścierniskowych z przeznaczeniem na zielony nawóz, ich znaczenie gospodarcze i wykorzystanie przez rolników wciąż jest niewielkie. Wynika to z ryzyka niepowodzenia uprawy w warunkach niedoboru opadów w okresie siewu. Innym powodem ich ograniczonego znaczenia na glebach zwięzłych jest obawa przed przesuszeniem podłoża.
Pomimo kilku niedogodności uprawa międzyplonów ścierniskowych z przeznaczeniem na zielony nawóz powinna być prowadzona na szeroką skalę.
Oprac. Joanna Radziewicz
Nieocenione poplony / Przemysław Kardasz
(Agrotechnika 2017 nr 6, s. 50-52)
Jednym z podstawowych zadań poplonów ścierniskowych jest ochrona gleb przed erozją wodną, zwłaszcza strat związanych z parowaniem wody, jak również erozją wietrzną. Pełnią one ważną rolę fitosaintarną. Dobrze dobrane rośliny, nie tylko pod względem gatunku, ale i odmiany pozwolą ograniczyć niekorzystne zjawisko uprawy zbóż w monokulturze, szczególnie występowanie chorób i szkodników.
Poplony ścierniskowe pomagają również w walce z chwastami oraz pełnią ważną rolę jako nawozy zielone. Odpowiednio dobrany oraz wysiany w odpowiednim czasie poplon dostarczy glebie znacznych ilości substancji organicznej, która wpłynie na utrzymanie i poprawę jej żyzności. Pozwoli również na pobieranie i zatrzymywanie składników pokarmowych (azot, fosfor, potas), których ubytek w okresie żniw do siewu rośliny następczej jest dość duży.
Poplony przyczyniają się do szybkiego rozkładu resztek pożniwnych, dzięki czemu zawarte w nich składniki odżywcze stają się przyswajalne dla roślin następczych. Jeżeli na polu znajduje się duża ilość resztek pożniwnych, warto jako poplon wysiać rośliny bobowate, które wchodzą w symbiozę z bakteriami brodawkowymi wiążącymi azot z powietrza, dzięki czemu gleba jest bardziej zasobna w ten składnik. Dzięki uprawie roślin głęboko i silnie korzeniących się (gorczyca biała, facelia błękitna) można zlikwidować nadmierne zagęszczenie podłoża.
W Polsce jako rośliny poplonowe wysiewa się najczęściej gatunki jare, jak: gorczyca biała, facelia błękitna, łubin żółty i wąskolistny, groch pastewny i jadalny, słonecznik i seradela. Gatunkami ozimymi wykorzystywanymi w tym celu są rzepak ozimy i wyka ozima. Decydując się na uprawę poplonu składającego się z kilku roślin, zaleca się wysiew mieszanki roślin bobowatych i miododajnych. Należy przy tym pamiętać, aby udział jednego gatunku nie przekraczał 80 proc. Ponadto rośliny wchodzące w skład takiej mieszanki nie powinny należeć do jednego gatunku i muszą mieć zbliżoną długość okresu wegetacyjnego.
Istotnym czynnikiem podczas doboru roślin poplonowych jest termin zbioru zbóż i możliwość wykonania siewu poplonu. Im później zostanie przeprowadzony zbiór, tym okres wegetacyjny rośliny poplonowej powinien być krótszy.
Wysiew roślin poplonowych wymaga starannego przeprowadzenia zabiegów agrotechnicznych i zagospodarowania resztek pożniwnych. Wszelkie prace związane z przygotowaniem odpowiedniego stanowiska należy rozpocząć bardzo wcześnie, bezpośrednio po zbiorze rośliny przedplonowej. Celem tych zabiegów jest przerwanie parowania i wymieszanie resztek pożniwnych z wierzchnią warstwą gleby. Ważnym zabiegiem jest wysiew nawozów mineralnych, dostosowanych do potrzeb pokarmowych danej rośliny i zasobności podłoża. W uprawie pod wysiew poplonu niezbędne jest przeprowadzenie orki siewnej, wykorzystując do tego celu dostępne w gospodarstwie maszyny i urządzenia. Poplon należy wysiać w wilgotną glebę na odpowiednią, dla danego gatunku, głębokość.
Oprac. Joanna Radziewicz
Ważne stosunki / Michał Kaliszan
(Warzywa i Owoce Miękkie 2017 nr 6, .s 45)
Do najważniejszych zależności między makro- a mikroskładnikami należą:
- Potas i magnez – przy wzrastających stężeniach potasu, maleje pobieranie magnezu,
- Azot i siarka – rośliny nadmiernie nawożone siatką mogą gromadzić zbyt duże ilości azotanów, ponieważ zdolność ich metabolizmu i redukcji jest osłabiona.
- Fosfor i cynk – duża zawartość fosforu w roślinie może obniżać pobieranie i przemieszczanie się cynku z korzeni do części naziemnej.
- Wapń i bor – gleby o wysokiej zawartości wapnia wiążą rozpuszczalny w wodzie bor w tetraboran wapnia, który jest trudno dostępny dla roślin.
- Mangan i żelazo – duża zwartość manganu w glebie utrudnia pobieranie żelaza przez rośliny.
- Magnez i żelazo – nadmierna zawartość wapnia (powyżej 70-80 proc.) w glebie sprawia, że rośliny mogą cierpieć na niedobory magnezu.
- Wapń i potas – nadmiar wapnia (pH > 7) blokuje pobieranie potasu z gleby. Na glebach kwaśnych, gdzie wapnia jest mniej, wzrasta pobieranie potasu.
Oprac. Joanna Radziewicz
