Dobrostan zwierząt
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Mleczne użytkowanie owiec / Ewa Kuźnicka
(Przegląd Mleczarski 2017 nr 6, s. 48-50)
Owce mleczne charakteryzują się wysoką wydajnością uzyskując średnio 600 kg mleka w ciągu laktacji trwającej od 250 do 300 dni. Do ras w typie mlecznym należą: wschodnio-fryzyjska owca mleczna, francuska lacaune, izraelska awassi i asaf oraz brytyjska owca mleczna. Są to zwierzęta duże, o delikatnej konstrukcji, długich nogach i cienkich kościach. Owce mleczne odznaczają się szybką przemianą materii i silnie rozwiniętym wymieniem. Należą do ras wcześnie dojrzewających, o dużych wymaganiach paszowych. Zadaniem ras mlecznych jest dostarczanie mleka konsumpcyjnego i dlatego jagnięta są odsadzane od matek najpóźniej po 30 dniach.
Owca fryzyjska, jedna z najbardziej znanych ras mlecznych, wyróżnia się spośród innych ras wysoką plennością (200-230%). Średnia wydajność mleczna tej rasy wynosi 600-700 kg, a u rekordzistek przekracza 1000 kg o zawartości tłuszczu 6-7%.
Kolejną znaną owcą mleczną jest rasa lacaune, z której mleka produkowany jest znany na całym świecie ser Roquefort. Charakterystyczne dla tej rasy są duże pola nieobrośnięte wełną.
Prócz ras mlecznych mleko konsumpcyjne uzyskiwane jest od owiec użytkowanych mlecznie. Najczęściej są to lokalne rasy, wszechstronnie użytkowe, u których nie była prowadzona selekcja w żadnym kierunku. U tych ras w czasie laktacji trwającej 120-150 dni pozyskuje się od 70 do 300 kg mleka.
W Hiszpanii jedną z najbardziej znanych ras użytkowych mlecznie jest rasa manchega, której w 2014 r. pogłowie wynosiło 1,6 mln sztuk. Z mleka owiec tej rasy produkowany jest znany na całym świecie ser Manchego.
Inne znane rasy użytkowane mlecznie to : grecka owca Chios, włoska Sarda, w Polsce owca górska.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Pastwiska dla koni / Marzena Nowacka
(Wieś Kujawsko-Pomorska 2017 nr 7, s. 11-13)
Przy zakładaniu pastwisk najlepszym rozwiązaniem jest tworzenie kwadratowych kwater, bowiem takie rozwiązanie znacznie usprawnia prowadzenie zabiegów pielęgnacyjnych. Wysiew nasion przeprowadza się na wiosnę – do połowy maja, lub późnym latem – do końca sierpnia. Ważne jest odpowiednie przygotowanie podłoża, które powinno być zbite, o strukturze gruzełkowatej. Warto zastosować dwukrotny wysiew krzyżowy połową dawki w celu przyspieszenia zwarcia runi. Należy też zadbać o odpowiedni dobór roślin –bogatych w wartości odżywcze traw i ziół. Nowo założone pastwisko, przy odroście około 15 cm powinno zostać po raz pierwszy skoszone. Następnie zalecane jest przepasanie, a wiosną warto wykonać włóknowanie w celu wyrównania śladów końskich kopyt i kretowin. Latem wykasza się niedojady.
Wczesną wiosną lub jesienią stosuje się nawożenie potasowe i fosforowe. Zabieg ten należy wykonać przed rozpoczęciem wegetacji roślin. W celu dobrania odpowiednich dawek dobrze jest co 3-4 lata wykonać badania glebowe. W tym czasie trzeba też przeprowadzić wapnowanie podłoża (w okresie spoczynkowym runi), tak aby poziom pH wynosił od 4,5 na glebach organicznych do 6,5 – na glebach mineralnych.
Konie pobierają trawy w sposób wybiórczy, potrafią rozróżnić rośliny trujące i podczas wypasu omijają je. Zdarzają się jednak przypadki zatruć, szczególnie u młodych, niedoświadczonych osobników. Dlatego należy zachować szczególną ostrożność przy doborze gatunków roślin i unikać sadzenia roślin trujących w przystajennych ogródkach, żywopłotach i skalnikach.
Do roślin zagrażających koniom należą:
- buk pospolity,
- bukszpan zwyczajny,
- cis pospolity,
- dąb szypułkowy,
- różanecznik, azalia, rododendron,
- wawrzynek wilczełyko,
- złotokap zwyczajny, pospolity,
- żywotnik zachodni, tuja zachodnia.
Z roślin trujących występujących na obrzeżach lasów i dróg, polanach leśnych i nieużytkach do najczęściej spotykanych należą: starzec jakubek, bieluń dziędzierzawa, dziurawiec zwyczajny, kokornak powojnikowy, konietlica łąkowa, lulek czarny, łubin, naparstnica, pokrzyk wilcza jagoda, psianka słodkogórz, sałata jadowita, szczwół plamisty, szalej jadowity, świerząbek gajowy, tojad mocny, żarnowiec miotlasty.
Na polach uprawnych i w ogrodach występują : barszcz Mantegazziego, barszcz kaukaski, barszcz mantegazyjski, barszcz Sosnowskiego, trzmielina pospolita, ziemniak, miłek wiosenny, orlica pospolita, skrzyp polny, starzec zwyczajny, zimowit jesienny.
Chwasty z pastwiska usuwa się mechanicznie. Stosowanie środków ochrony roślin wymaga specjalistycznej wiedzy i umiejętności. Zabiegi pielęgnacyjne należy rozpocząć wczesną wiosną, przed wypuszczeniem koni na padoki lub przed skoszeniem trawy przeznaczonej do skarmiania.
Oprac. Joanna Radziewicz
Dobrostan trzody chlewnej (cz.1) / Włodzimierz Sawirski
(Pomorskie Wieści Rolnicze 2017 nr 8, s. 42-43)
Światowa efektywność hodowli zwierząt w ciągu ostatniego stulecia zwiększyła się czterokrotnie. Powstały nowe technologie, które w głównej mierze koncentrowały się na oczekiwaniach producenta, co miało negatywny wpływ na warunki utrzymania zwierząt.
Dobrostan zwierząt jest określany jako zespół warunków środowiskowych pokrywających potrzeby biologiczne i behawioralne organizmu, co umożliwia objawienie pełni jego możliwości genetycznych. Jest on spełniony jeśli zwierzęta są zdrowe, dobrze się czują i nie cierpią. Warunki te noszą nazwę „pięciu wolności” i są ujęte w Kodeksie Dobrostanu Zwierząt. Te pięć praw to:
- Wolność od głodu, pragnienia i niedożywienia;
- Wolność od urazów psychicznych i fizycznych;
- Wolność od bólu, ran i chorób;
- Wolność do wyrażania naturalnego zachowania.
Przestrzeganie minimalnych warunków utrzymania zwierząt jest regulowane przy pomocy odpowiednich aktów prawnych. W przypadku trzody chlewnej jest to Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi poz. 344 z dnia 15 lutego 2010 roku w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach UE.
Przepisy ogólne dotyczące świń:
- Świnie utrzymuje się w systemie alkierzowym bądź otwartym budynkowym.
- W zależności od sposobu utrzymania powinny mieć zapewnioną właściwą opiekę i warunki utrzymania.
- Pomieszczenia powinny mieć powierzchnię umożliwiającą swobodę ruchu, zapewniać zwierzętom bezpieczeństwo, posiadać odpowiednie oświetlenie, wyposażenie.
- Należy zadbać o właściwą higienę pomieszczeń, w których przebywają zwierzęta.
- Zwierzęta powinny znajdować się pod opieką wykwalifikowanej kadry pracowniczej.
- Pomieszczenia dla zwierząt powinny mieć zapewnioną dobrą wentylację.
- Zwierzęta powinny mieć stały dostęp do wody pitnej i otrzymywać dostosowane do swoich potrzeb dawki żywności.
- Chore i ranne zwierzęta należy otoczyć opieką.
Oprac. Joanna Radziewicz
Bioasekuracja jako metoda ograniczania szerzenia się chorób w chlewni / Anna Malinowska
(Poradnik Gospodarski 2017 nr 7, s. 28-29)
Bioasekuracja to utrzymywanie wysokiego statusu zdrowotnego stada lub jego poprawa przez zastosowanie sprawdzonych metod organizacyjnych. Istotne jest, aby rolnicy związani z produkcją trzody chlewnej posiadali wiedzę, jak choroby są przenoszone i w jaki sposób ludzie mogę się przyczyniać do ich rozprzestrzeniania wśród zwierząt. Brak tej wiedzy może doprowadzić do pojawienia się choroby w stadzie oraz do katastrofalnych skutków ekonomicznych.
Choroby mogą być przenoszone na wiele sposobów m.in. poprzez:
- zakażoną świnię z objawami klinicznymi,
- zakupione nasienie,
- wprowadzenie nowych loszek remontowych i knurków do stada,
- zwierzęta domowe, ptaki i dzikie zwierzęta,
- ubrania i obuwie pracowników,
- pracowników i gości,
- zakażoną paszę, wodę i ściółkę,
- zakażony sprzęt,
- powietrze,
- kontakt ze szczątkami padłych zwierząt.
Należy pamiętać, że minimalny dystans pomiędzy sąsiadującymi fermami trzody chlewnej, który może ograniczyć ryzyko przenoszenia patogenów przez powietrze wynosi około 5 km. Istotne jest szczelne ogrodzenie budynków, ograniczenie do minimum ludzi, jak i kotów, myszy oraz ptaków. W sytuacji, gdy remontujemy stado należy zastosować kwarantannę. Ważna jest dezynfekcja pomieszczeń, którą można przeprowadzić przez zastosowanie spalania, opalania, gorące powietrze, gotowanie lub traktowanie parą wodną, zamaczanie, promieniowanie UV, promieniowanie jonizujące, oprysk drobnokroplisty, zamgławianie, czy aerozolowanie. Zabieg ten musi poprzedzić dokładne czyszczenie pomieszczeń, usunięcie obornika i gnojowicy.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Innowacje w zwalczaniu ptaszyńca / Katarzyna Socha, Dorota Witkowska
(Hodowca Drobiu 2017 nr 6 s. 17-22)
Ptaszyniec kurzy to najbardziej szkodliwy i dokuczliwy pasożyt zewnętrzny drobiu. Atakuje kury, bażanty, indyki, perliczki gołębie i różne ptactwo dzikie. Dokucza ptakom w każdym wieku i hodowanym różnymi technologiami, nawet nioskom utrzymywanym w klatkach. Ptaszyńce poprzez nakłuwanie skóry wywołują niedokrwistość, niepokój i bezsenność ptaków. Dzięki swej specyficznej biologii szybko opanowują fermy przemysłowe, powodując wysokie straty ekonomiczne dla sektora produkcji drobiu i jaj w Europie.
Ciągłe inwazje ptaszyńca wywołują u ptaków stres chroniczny, w wyniku czego spada nieśność, pobieranie paszy i zmniejszają się przyrosty dobowe. Często inwazji towarzyszy osłabienie odporności. Dodatkowo ptaszyniec przenosi wiele chorób bakteryjnych i wirusowych drobiu, jak również uszkadzając skórę ułatwia patogenom wnikanie do organizmu, wyniszczając stada.
Zwalczanie ptaszyńca jest bardzo trudne i długofalowe. Najczęściej stosowane metody zwalczania to: metody chemiczne z zastosowaniem środków roztoczobójczych, czyli akarycydów. Jednak to nie wystarcza. Podstawą jest przestrzeganie zasad higieny, zapobieganie wprowadzania pasożytów z zewnątrz oraz stałe kontrolowanie liczebności populacji. Dlatego coraz częściej poszukuje się innych innowacyjnych sposób zwalczania ptaszyńca, tj.
- programy świetlne powodują odstraszenie ptaszyńca, który unika światła - polegają na wprowadzeniu 4-godzinnych okresów ciemności i 2-godzinnych światła, włączanych naprzemiennie w ciągu dobry,
- pułapki - stosuje się jednocześnie z programem świetlnym,
- proszki krzemionkowe - jedyny zarejestrowany w Polsce preparat oparty na krzemionce to BIOBECK PA 910. Krzemionka powoduje odwodnienie pasożyta, które prowadzi do jego śmierci,
- olejki eteryczne - badania wykazują, że olejki eteryczne i ich składniki np. terpeny, a także wyciągi oraz ekstrakty roślinne dobrze sprawdzają się w walce z ptaszyńcem. Wysokie właściwości roztoczobójcze posiada geraniol, eugenol, citrula oraz ekstrakt z czosnku,
- metody termiczne - wysoka temperatura likwiduje większość jaj ptaszyńca,
- grzyby - zastosowanie grzybów tj. Beauveria bassiana, Metarhizium anisopliae,
- szczepionki - naukowcy pracują nad stworzeniem szczepionki przeciw ptaszyńcowi,
- żywe drapieżniki - ta metoda polega na wprowadzeniu do pomieszczeń inwentarskich naturalnych wrogów roztocza np. mrówek, pająków, żuków. Nadal trwają badania w celu potwierdzenia jej skuteczności oraz określenia konsekwencji długotrwałego stosowania.
Oprac. Aleksandra Szymańska
