Uprawa i nawożenie roślin
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Sposoby poprawy stanu trwałych użytków zielonych / Jerzy Barszczewski
(Hodowca Bydła 2018 nr 1, s. 12-24)
W zależności od stopnia degradacji i warunków siedliskowych odnawianie trwałych użytków zielonych (TUZ) można przeprowadzić przy pomocy trzech metod:
- nawożenia i racjonalnego użytkowania
- podsiewu (tradycyjna lub z użyciem specjalistycznych siewników)
- pełnej uprawy
Renowację metodą nawożenia i racjonalnego użytkowania stosuje się gdy niska produktywność runi jest spowodowana, przede wszystkim, niedoborem składników pokarmowych lub ich niewłaściwymi proporcjami. Jeżeli to konieczne, należy uregulować odczyn pH. W celu pobudzenia rozwoju traw wysokich stosuje się 100 proc. więcej fosforu, 50 proc. więcej potasu i około 100 proc. więcej azotu. W glebach organicznych należy ograniczyć nawożenie azotowe. W celu uzyskania szybkiego efektu można okresowo zmienić sposób użytkowania. Wypasanie łąki powoduje zwiększenie zadarnienia oraz eliminację chwastów.
Podsiew stosuje się gdy: odnawiana powierzchnia jest wyrównana, w runi występuje niewielki udział wartościowych gatunków traw i roślin bobowatych, duży udział stanowią rośliny o małej wartości paszowej, udział chwastów przekracza 30 proc. i darń uległa uszkodzeniu w czasie zimowania lub podczas długotrwałego zalegania wód. Warunkiem udanego podsiewu są: ograniczenie konkurencyjności starej darni i stworzenie optymalnych warunków dla wzrostu nowych roślin, dobór odpowiednich gatunków, utrzymanie właściwego odczynu gleby, odpowiednie nawożenie. Najdogodniejszym wiosennym terminem podsiewu w siedliskach posusznych jest pierwsza dekada kwietnia, na glebach torfowo-murszowych - druga połowa kwietnia lub pierwsza dekada maja. Optymalnym terminem podsiewu letniego na glebach organicznych jest druga połowa sierpnia, a mineralnych - do połowy września.
W tradycyjnych sposobach powierzchniowej uprawy wykorzystuje się ciężką bronę lub glebogryzarkę. Brony zrębowe na glebach lekkich i średnich stosuje się dwukrotnie lub trzykrotnie wzdłuż, na skos i w poprzek łąki. Na glebach średnich i ciężkich skuteczniejszym sposobem jest dwukrotne zastosowanie brony talerzykowej.
Gryzowanie niszczy i rozdrabnia darń, mieszając jej pozostałości z glebą. Na glebach mineralnych należy wykonać co najmniej dwa takie zabiegi, na różnych głębokościach. Na glebach organicznych wystarczy jeden zabieg, przy czym wszystkie zaplanowane prace powinny być wykonane po sobie w jak najkrótszym czasie, by nie doprowadzić do przesuszenia wierzchniej warstwy gleby.
W zależności od rodzaju zachwaszczenia stosuje się mechaniczne metody niszczenia starej darni herbicydami selektywnymi lub totalnymi. Ich skuteczność zależy od: wykonania zabiegu we właściwym terminie, panujących warunków atmosferycznych, staranności wykonania oprysku, jakości wykorzystywanego w tym celu sprzętu, wyboru substancji o odpowiednim stężeniu.
Siew nasion można wykonać ręcznie lub wykorzystując do tego celu siewniki zbożowe z podwieszonymi redlicami. W nowoczesnych sposobach podsiewu nasiona wprowadza się bezpośrednio do gleby, używając specjalistycznego sprzętu (agregaty rotacyjne pasmowo gryzujące i szczelinowe - naciągające darń). Skuteczność tych zabiegów zależy od warunków wilgotnościowych oraz rodzaju gleby. Wśród korzyści wynikających z zastosowania siewu bezpośredniego w darń wymienia się: zmniejszenie czasochłonności prac, kosztów zabiegu względem siewu tradycyjnego, dobre umieszczenie nasion w glebie, poprawę jakości i ilości plonu, lepsze wykorzystanie opadów i ich retencji w glebie, możliwość zagospodarowania terenów o małej miąższości gleby oraz narażonych na erozję.
O powodzeniu podsiewu w dużym stopniu decyduje dobór odpowiednich gatunków i odmian traw. Najlepiej by charakteryzowały się odpornością na niedobory światła w początkowym etapie wzrostu, zdolnością do szybkiego ukorzeniania się i odpornością na chwasty i szkodniki.
Odnawianie metodą pełnej uprawy stosuje się po radykalnej zmianie stosunków wodnych lub kompleksowym porządkowaniu terenu użytku zielonego oraz gdy w runi licznie występują gatunki tworzące kępy. Prace rozpoczyna się od zniszczenia starej darni (metodą chemiczną, mechaniczną lub chemiczno-mechaniczną). Efekty wykorzystania tej metody zależą od: odczynu gleby i nawożenia, terminu i sposobu siewu oraz zabiegów pielęgnacyjnych runi.
Oprac. Joanna Radziewicz
Wapno odżywką gleby / Łukasz Mioduszewski
(Wiadomości Rolnicze 2018 nr 2, s. 22)
Głównym celem wapnowania jest zmniejszenie kwasowości gleby do zakresu pH, który jest optymalny dla prawidłowej uprawy runi łąkowej i pastwiskowej. Do wykonania tego zabiegu wykorzystuje się dwa rodzaje wapna: mielony wapień, składający się głównie z węglanu wapnia i wapno dolomitowe, które zawiera wapń i magnez.
Wapnowanie, zapewniając odpowiedni poziom kwasowości gleby, wspomaga pobieranie składników pokarmowych przez rośliny, takich jak: wapń, magnez, cynk i miedź. Ponadto tworzy korzystniejsze środowisko dla pożytecznych mikroorganizmów.
Zwiększając pH gleby i czyniąc ją bardziej alkaliczną, wapno zmniejsza rozpuszczalność i pochłanianie glinu, magnezu i żelaza, które w zbyt dużych dawkach są toksyczne dla roślin trawiastych. Kwaśna gleba powoduje też większy pobór tych pierwiastków i zmniejsza wzrost traw.
Proces wapnowania przeprowadza się podczas przygotowywania gleby do siewu, bez względu na porę toku, chociaż najlepszym terminem na wykonanie tego zabiegu to jesień, zima i wczesna wiosna. Lekkie i piaszczyste podłoża wymagają mniejszej ilości wapna (1 t/ha), natomiast gleby ciężkie powinny otrzymywać go w większych ilościach (2 t/ha). W przypadku użytków zielonych wapnowanie wykonuje się co dwa, do pięciu lat. Można też stosować wapno każdego roku w mniejszych dawkach.
Oprac. Joanna Radziewicz
Rola materii organicznej w glebie oraz zastosowanie węgla brunatnego w rolnictwie / Paweł Hudy
(Śląskie Aktualności Rolnicze 2018 nr 2, s. 6-7)
Średnia zawartość węgla organicznego w polskich glebach wynosi 1,25 proc. Według Komisji Europejskiej, ilość poniżej 1,7 proc. w Europie południowej zapoczątkuje proces tzw. pustynnienia i grunty takie wymagać będą rekultywacji. Według badań IUNG-PIB, na najlepszych glebach poddanych melioracji poziom materii organicznej spadł w ciągu 30 lat o 40 proc. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy wymienia się między innymi: obniżenie poziomu wód gruntowych, intensyfikację upraw rolnych (ograniczony płodozmian), intensywne nawożenie i liczne zabiegi uprawowe, zwiększające zakwaszenie gleby.
Węgiel brunatny stanowi źródło związków organicznych z dużym udziałem kwasów huminowych, a w niewielkim stopniu również makro i mikroelementów. Jego działanie jest uzależnione od stopnia rozdrobnienia (im drobniejsza frakcja tym lepsze działanie). Węgiel rozkłada się w glebie bardzo powoli i stopniowo uwalnia składniki pokarmowe oraz kwasy humusowe. Dobrym rozwiązaniem jest jego dodatek do kompostu czy obornika.
Węgiel brunatny podlega też rozkładowi biologicznemu w warunkach polowych, przy współudziale wydzielin korzeniowych. W nawozach organicznych wiąże on nadmiary azotu, zapobiegając w ten sposób znacznym stratom tego składnika do atmosfery i wymywania do gleby.
Wpisanie węgla brunatnego na listę środków do produkcji ekologicznej zależy od działań instytucji z państw zainteresowanych wykorzystaniem tego surowca. W Polsce podmiotem tym jest MRiRW oraz Ministerstwo Gospodarki.
Oprac. Joanna Radziewicz
Postawmy na jagodę / Małgorzata Wyrzykowska
(Tygodnik Poradnik Rolniczy 2018 nr 5, s. 25)
Jagoda kamczacka, czyli suchodrzew jadalny cieszy się coraz większą popularnością polskich hodowców. Roślina nie ma zbyt dużych wymagań glebowo-klimatycznych. Krzewy są odporne na mróz i znoszą spadki temperatur nawet do -450C, a także wiosenne przymrozki w granicach do -80C. Dobrze rośnie na glebach IV i V klasy bonitacji o pH 5,5-6,5. Nie toleruje natomiast podłoży zbyt lekkich, piaszczystych lub zlewnych oraz gliniastych. Niektóre odmiany osiągają dojrzałość zbiorczą około 2 tygodnie wcześniej niż pierwsze truskawki.
Jagoda kamczacka należy do roślin długowiecznych. Po początkowym dość powolnym wzroście, w 3. roku po posadzeniu można już uzyskać z 1 krzewu około 500 g owoców. Pełnię owocowania rośliny osiągają w 6. roku po posadzeniu i wówczas z 1 krzewu można zebrać nawet 5 kg owoców.
Aby uzyskać wysokie plony konieczna jest dbałość o odpowiedni stan upraw. Ważne jest właściwe przygotowanie stanowiska, a zwłaszcza dokładne odchwaszczenie. Należy też zadbać o odpowiedni poziom nawożenia zgodny w wynikami analizy gleby przeprowadzonej w stacji chemiczno-rolniczej. Przed sadzeniem należy wzbogacić glebę nawozami naturalnymi (ok. 8 t/ha). Podczas wegetacji powinno się zasilić rośliny dwukrotnie, wiosną, na początku kwitnienia, i na początku lipca po zbiorach. Warto też zastosować nawożenie mineralne.
Do odmiany towarowej warto wybierać odmiany o mniejszej skłonności do osypywania się owoców, np.: Gordost, Silginka, Tundra, Bakczara, z polskich: Zojka i Wojtek. Do uprawy w ogródkach przydomowych nadają się odmiany kanadyjskie: Borealis, Aurora, Honeybee lub rosyjskie: Morena, Vostorg, Docz’Velikan, Baczkarskij Velikan.
Oprac. Joanna Radziewicz
