Ekologia
- Szczegóły
- Kategoria: Przegląd polskiej prasy rolniczej
Latanie tak szkodliwe, jak masowa produkcja mięsa
(Eko i My 2019 nr 3, s. 2, 4-5)
Latanie jest uważane za najbardziej szkodliwy dla środowiska sposób podróżowania. Każdego roku na skutek emisji CO2, spowodowanej ruchem lotniczym, topi się 6 000 kilometrów kwadratowych lodu w Arktyce. Emisja CO2 z ruchu lotniczego wynosi około 5 proc. globalnej emisji. Zdaniem meteorologów, spaliny wyrzucane z silników na wysokości 12 km są dużo bardziej szkodliwe niż te wytwarzane na powierzchni.
Przykładowo w Szwecji wewnątrz kontynentu odbywa się rocznie 10,6 mln lotów, a szacuje się, że liczba ta w 2040 r. wyniesie 16,2 mln. W ciągu dwóch dekad liczba lotów wzrośnie o 53 proc. Przeciętny Szwed wsiada do samolotu siedem razy częściej niż inni obywatele świata, a ruch lotniczy w tym kraju od 1990 r. wzrósł o 61 proc. Mimo, że efektywność energetyczna samolotów uległa znacznej poprawie, to latanie wciąż jest szkodliwym dla środowiska sposobem podróżowania.
Najlepszym rozwiązaniem tej sytuacji jest przesiąść się z powrotem do pociągów. Jednak bez udoskonalenia infrastruktury kolejowej jest to niemożliwe. Aby rozwinąć ekologiczny transport potrzeba funduszy i czasu. Dopiero wprowadzenie gęstej siatki międzynarodowych połączeń dużych prędkości pozwoli zapobiec globalnej katastrofie.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Barwniki naturalne – przyjazne dla zdrowia i środowiska / Agnieszka Wójcicka
(Eko i My 2019 nr 3, s. 38-41)
Barwniki roślinne uzyskuje się z materiału biologicznego pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, mikrobiologicznego oraz z minerałów. Pod względem chemicznym, obejmują one dużą liczbę różnorodnych związków chemicznych. Można je sklasyfikować według rozpuszczalności, pochodzenia i barwy. Najważniejsze barwniki roślinne to: karotenoidy i chlorofile rozpuszczalne w tłuszczach, a także antocyjany i betalainy rozpuszczalne w wodzie.
Barwniki naturalne stosowane w przemyśle otrzymywane są głównie przez ekstrakcję surowców roślinnych, tj. liście, korzenie, kwiaty czy owoce oraz ze zwierzęcych tkanek i krwi. W odróżnieniu od barwników syntetycznych związki barwiące pochodzenia naturalnego, mają mniej intensywny kolor, są bardziej wrażliwe na działanie czynników utleniających, podwyższoną temperaturę czy zmiany pH. A mimo to są pożądane przez producentów żywności, gdyż budzą większe zaufanie konsumentów ze względu na bezpieczeństwo ich stosowania.
- Do najbardziej znanych roślin wykorzystywanych do produkcji betalain w kulturach tkankowych należą: szarłat szorstki, szkarłatka, komosa, burak ćwikłowy i portulaka wielokwiatowa.
- Do produkcji barwników zaliczanych do flawonoidów (antocyjany, flawonole i flawony) wykorzystuje się bławatki i róże.
- Do najczęściej wykorzystywanych producentów antocyjanów należą: dzika marchewka, winorośl właściwa, pachnotka zwyczajna, olsza sercowata oraz truskawka.
- Najliczniejsza grupa barwników roślinnych to karotenoidy, które obejmują ponad 600 związków barwnych. Dzielą się na czerwono pomarańczowe karoteny oraz pomarańczowożółte ksantofile. Karotenoidy występują zarówno w świecie roślin, jak i w świecie zwierząt.
- Chlorofile występują między innymi w roślinach, algach i bakteriach fotosyntetyzujących (np. w sinicach). Barwią na zielono.
Oprac. Aleksandra Szymańska
Dzikie rośliny jadalne
(Eko i My 2019 nr 4, s. 42-43)
Dzikie rośliny jadalne można zbierać z różnych powodów. Z ciekawości kulinarnej, z pasji poznawczej, lub dla zaspokojenia głodu. Zbierając dzikie rośliny jadalne trzeba być pewnym tego co się zbiera. Jest wiele gatunków silnie trujących roślin nieraz podobnych częścią cech do jadalnych. Do jadalnych dzikich roślin zaliczają się:
- Mniszek lekarski – traktujemy tę roślinę jako chwast, a tymczasem mniszek jest bogaty w witaminy oraz składniki mineralne. Można z niego zrobić wino, nalewki, syrop, sałatki, zupy. Jadalne części to płatki kwiatów oraz młode listki.
- Czarny bez – to drzewo lub krzew powszechnie występujące w Polsce. Jego kwiaty oraz owoce są wykorzystywane w leczeniu różnych dolegliwości.
- Jeżyny – owoce te mają silne właściwości przeciwwirusowe.
- Nasturcja – roślina może być wykorzystywana w kuchni i medycynie. Ma właściwości bakteriobójcze. Kwiaty można w całości wykorzystywać w kuchni. Jest polecana do przygotowania sałatek, nalewek, oraz jako dodatek do jaj i sosów.
- Lebioda – nasiona i młode liście tej rośliny są jadalne, można dodawać je do sałatek. Starsze liście i nasiona są trujące. Pobudza pracę jelit, wzmacnia organizm.
- Czeremcha – wywar z kory oraz z korzenia tej rośliny stosowano do leczenia stanów zapalnych. Owoce z czeremchy można z umiarem jeść na surowo, pestki są niejadalne. Można z niej przygotować nalewkę, soki, dżemy, galaretkę i wino.
- Babka zwyczajna – to rozpowszechnione ziele, rosnące niemal wszędzie. Liście tej rośliny zawierają wiele witamin, mają silne właściwości przeciwzapalne. Napary z suszu polecane są przy chorobach żołądkowych. Wszystkie jej dobroczynne właściwości posiada również spokrewniona z nią babka lancetowata.
Oprac. Aleksandra Szymańska
